Άρης Χατζηστεφάνου: Το παιχνίδι με τον φασισμό

Θέματα επίκαιρα και διαχρονικά. Εικόνες αποκαλυπτικές και αφηγήσεις δυνατές. Αρκετά είναι τα ντοκιμαντέρ της φετινής διοργάνωσης που μας αφήνουν με μια εντύπωση παραπάνω, όπως το ντοκιμαντέρ Φασισμός Α.Ε του Άρη Χατζηστεφάνου.

Γεμάτη ήταν η αίθουσα Τώνια Μαρκετάκη που φιλοξένησε την προβολή της ταινίας την Κυριακή 15 Μαρτίου, με τον κόσμο να παραμένει στην θέση του μετα το τέλος, για συζήτηση με τον δημιουργό. Εμείς μιλήσαμε με τον Άρη Χατζηστεφάνου σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Πάμε να δούμε τι μας λέει.

Συνέντευξη Ελένη Τσόκα

CultureNow.gr: Μετά το Debtocracy και το Catastroica έρχεστε με ένα τρίτο ντοκιμαντέρ, τον Φασισμό Α.Ε. Μιλήστε μας λίγο για το νέο σας ντοκιμαντερ.

Άρης Χατζηστεφάνου: Είναι το τρίτο κατα σειρά ντοκιμαντέρ-κάποιοι το λένε και τριλογία- που ακολουθεί τις εξελίξεις στην Ελλάδα, έχοντας ως βάση την οικονομία. Στο Debtocracy είδαμε τα αίτια της κρίσης και γιατί δεν πρέπει να πληρωθεί αυτό το χρέος. Στο Catastroika είδαμε οτι ένα απο τα προβλήματα που προκαλεί η κρίση χρέους είναι το μαζικό ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, το οποίο για να επιτευχθεί χρειάζεται επίθεση στην ίδια την δημοκρατία. Και τέλος όταν κι αυτό δεν λειτουργεί, η ιστορία έχει δείξει οτι βάζουν στο τραπέζι και τον φασισμό. Και ο,τι και να γίνει, όπως και να προχωρήσουν τα οικονομικά θέματα, όποια προβλήματα και να έχει η κοινωνία, μπορεί κάποιοι να θελήσουν να τον χρησιμοποιήσουν ξανά. Εμείς λοιπόν, ως τρίτο ντοκιμαντέρ ακολουθούμε λίγο ως πολύ την πορεία της χώρας, και γι’αυτό δεν είμαι σίγουρος αν το ονομάζουμε τριλογία, αν δηλαδή έχει τελειώσει αυτή η ιστορία ή αν θα πάμε παρακάτω.

Cul.N: Τί προκύπτει οτι είναι φασισμός μέσα απο το ντοκιμαντέρ;

Α.Χ: Για να δώσουμε απλουστευτικά τον ορισμό, φασισμός είναι η απάντηση ενός οικονομικού συστήματος όταν βλέπει οτι χάνει τον έλεγχο. Είναι η ύστατη λύση για να σώσει τον εαυτό του. Δεν σημαίνει οτι του αρέσει αυτή η λύση, δεν κάθονται δηλαδή οι υπουργοί και οι τραπεζίτες σε ενα τραπέζι και λένε θέλουμε να φέρουμε τον φασισμό. Γιατί, όπως λέει και μέσα στο ντοκιμαντέρ ο ιστορικός Σπύρος Μαρκέτος, ο φασισμός είναι ενα μαζικό κίνημα που δεν ελέγχεται. Αυτο πάει να πεί οτι μπορεί να τον δημιουργήσουν και μετά να στραφεί εναντίον τους. Τα πραγματα ξεκινάνε οταν βλέπουν να χάνουν τον έλεγχο και κυρίως οταν νιώθουν οτι απειλούνται απο ενα προοδευτικό, δημοκρατικό, αριστερό μαζικό κίνημα- πείτε το όπως θέλετε. Τότε, αυτό που πρέπει να κάνουν είναι να φτιάξουν ένα αντιδραστικό, ακροδεξιό κίνημα. Και τότε φέρνουν τον φασισμό.

Cul.N: Ποια είναι τα συμπεράσματα για την Ελλάδα;

Α.Χ: Στην Ελλάδα, πρακτικά, δεν τα κατάφεραν ποτέ να ολοκληρωθεί αυτό το πείραμα. Το καθεστώς Μεταξά σαφώς είχε στοιχεία φασισμού, όπως και οι ταγματασφαλίτες, η χούντα, και σήμερα η Χρυσή Αυγή. Δεν  πήρε όμως ποτέ την μορφή μαζικού κινήματος. Αυτό γινόταν για διάφορους λόγους, είτε γιατί το σταματούσαν οι απο κάτω, είτε γιατί δεν το έφταναν στα άκρα οι απο πάνω.  Στο ντοκιμαντέρ, ουσιαστικά,  αυτό που θέλουμε να δείξουμε έιναι ποιοί είναι οι μηχανισμοί λειτουργίας του φασισμού και οτι αυτός ακόμη παίζει. Δηλαδή, αν πάνε άσχημα τα πράγματα, είναι πολύ πιθανό να το βάλουν ξανά στο τραπέζι. Και δεν είναι μόνο οι ελληνικές οικονομικές ελίτ που παίζουν μαζί του. Και η Ευρωπαική Ένωση έχει δείξει οτι χρησιμοποιεί αυτό το όπλο, τόσο με την ανοχή που έδειξε στην είσοδο ακροδεξιού κόμματος στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, που ουσιαστικά άνοιξε τις πύλες για την είσοδο του ναζιστικού, όσο και στην Ουκρανία, που πολύ πιο ανοιχτά, έφερε ναζιστές στην εξουσία.  Όλα αυτά εντελώς συνειδητά.

Cul.N: Πώς σας φάνηκε η υποδοχή που εισέπραξε το ντοκιμαντέρ απο τον κόσμο στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης;

Α.Χ: Αν δεν υπήρχε ο χρονικός περιορισμός νομίζω οτι ο κόσμος θα καθόταν ώρες ολόκληρες για συζήτηση. Είχε πάρα πολύ ενδιαφέρον η κουβέντα. Και για μας η Θεσσαλονίκη είναι ένα πολύ ιδαίτερο μέρος. Ειδικά οι προσκλήσεις που είχαμε απο το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης σε μια περίοδο που ήμασταν στην μαύρη λίστα στην Αθήνα απο κανάλια, εφημερίδες κλπ, ήταν για μας πάρα πολύ σημαντικές. Την αγαπάμε πολύ την πολή. Ελπίζω και η πόλη εμάς.

Cul.N: Πλέον πολλοί σας ξέρουν ως δημοσιογράφο- ντοκιουμαντερίστα. Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με το έιδος αυτό και ποια είναι;

Α.Χ: Στις ραδιοφωνικές εκπομπές οπου ξεκίνησα έκανα ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ. Για πάρα πολλά χρόνια έκανα το InfoWar, το οποίο μετά θελήσαμε να το φέρουμε και σε εικόνα. Έπειτα ήμουν και φωτογράφος και το ίδιο συνέβαινε και με τα άλλα μέλη της ομάδας. Έτσι, λοιπόν, οταν οι DSLR άρχισαν να βγάζουν video, αρχίσαμε και εμείς να πειραματιζόμαστε με την εικόνα. Σιγα σιγά κάναμε γυρίσματα και αρχίσαμε να βελτιωνόμαστε. Γενικά, στο ντοκιμαντέρ, μου αρέσει να παίζω με το πόση πληροφορία μπορεί να δεχτεί ο θεατής. Μου αρέσει οταν γυρνάει πίσω να δεί κάτι για να το καταλάβει και έπειτα να το ψάξει περαιτέρω. Όταν έχουμε πληροφορίες θέλουμε να τις μοιραστούμε, θυσιάζοντας έστω λίγο εικαστικό.

Cul.N: Βλέπουμε οτι τις δουλειές σας τις ανεβάζετε όλες στο διαδίκτυο για ελεύθερη πρόσβαση. Μιλήστε μας λίγο για το σκεπτικό σας;

Α.Χ: Υπο μια έννοια είμαστε κατά των πνευματικών δικαιωμάτων. Καθε προιον δικό μας θέλουμε να ανήκει στον κόσμο. Βέβαια, εδώ είναι που μπαίνει το πολύ κατανοητό ερώτημα πώς καταφέρνει ο δημιουργός να επιβιώσει.Είναι μια μεγάλη κουβέντα. Αν δεν κάναμε παράλληλες δουλειές δύσκολα θα τα βγάζαμε πέρα. Απ’την άλλη ομως δεν θα μπορούσαμε να είχαμε πεί στο ντοκιμαντέρ όσα είπαμε, να αναφέρουμε δηλαδή ονόματα εφοπλιστών αμα ακολουθούσαμε τα κλασσικά κανάλια παραγωγής και διανομής.