Στο επίκεντρο της διοργάνωσης Art Athina 2023 βρίσκονται η ευρύτερη συνεργασία ενός συνόλου νέων δυναμικών επιμελητών και συγχρόνως ο διάλογος των αιθουσών τέχνης από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Στόχος είναι δε, το Ζάππειο Μέγαρο να λειτουργήσει ως σημείο συνάντησης και ώσμωσης για τις προτάσεις που θα καταθέσουν οι εικαστικοί δημιουργοί είτε εκπροσωπούνται από τις εγχώριες γκαλερί, είτε από εκείνες που θα ταξιδέψουν στην Αθήνα από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία, την Κύπρο, τη Βρετανία, την Ελβετία, την Πολωνία και τη Ρουμανία.
Το κεντρικό εκθεσιακό πρόγραμμα πλαισιώνεται σταθερά από ένα ευρύ σύνολο δράσεων μεταξύ των οποίων είναι: τα Projects όπου παρουσιάζονται οι ανεξάρτητοι χώροι τέχνης σε επιμέλεια της Ολυμπίας Τζώρτζη, τα Talks, συζητήσεις, με καταξιωμένους καλεσμένους, γύρω από τέσσερις διαφορετικούς θεματικούς άξονες σε επιμέλεια της Δανάης Γιαννόγλου, η ενότητα που είναι αφιερωμένη στο Video σε επιμέλεια του Άκη Κόκκινου, που έχει ως στόχο να φέρει σε επαφή το κοινό με πρωτοποριακό οπτικό υλικό, όπως κι εκείνη που εστιάζει στην επιτελεστική τέχνη, στην Performance, σε επιμέλεια Πάνου Γιαννικόπουλου με έργα και προτάσεις που θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά το κοινό της αθηναϊκής φουάρ.
TALKS | Επιμέλεια: Δανάη Γιαννόγλου
Με το τοπίο των εικαστικών τεχνών να εξελίσσεται και να μεταβάλλεται διαρκώς, στη φετινή διοργάνωση της Art Athina προσκαλούμε ομιλητές και κοινό να συμμετέχουν σε συζητήσεις που διαπραγματεύονται θέματα που αφορούν άμεσα την εγχώρια ελληνική σκηνή, ανάγοντάς τα παράλληλα σε διεθνείς και ανοιχτούς διαλόγους.
Ξεκινώντας από την ολοένα και πιο επίκαιρη συζήτηση γύρω από τον τομέα της φιλοξενίας και τον τρόπο με τον οποίο η σύγχρονη τέχνη γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι της ξενοδοχειακής εμπειρίας επηρεάζοντας άμεσα την αγορά, μεταφερόμαστε στον χώρο των εκδόσεων και τις εκδόσεις καθαυτές ως εικαστικά αντικείμενα, ως πεδία ζυμώσεων και ως αρχειακά περιβάλλοντα. Εξετάζουμε τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έχουν αποκτήσει τα προγράμματα φιλοξενίας καλλιτεχνών στη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής σκηνής της Αθήνας και συζητάμε το θεσμικό πλαίσιο των νέων αναθέσεων σε καλλιτέχνες μέσα από τις σχέσεις που αυτό σμιλεύει ανάμεσα σε δημιουργούς, ιδρύματα και συλλογές.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το πρόγραμμα ομιλιών της Art Athina καλύπτει ένα εύρος προβληματισμών και προσεγγίσεων και δημιουργεί χώρο για συνδιαλλαγή, ανταλλαγή, ζύμωση και παραγωγή λόγου. Μέσω επίκαιρων ζητημάτων που απασχολούν τον τομέα του πολιτισμού και πιο συγκεκριμένα των εικαστικών τεχνών, αλλά και μέσω διαχρονικών συζητήσεων που αξίζει να επαναπροσσεγγίζουμε διαρκώς, τέτοιες ανταλλαγές, ζυμώσεις και συνδιαλλαγές μας κάνουν να φανταζόμαστε και να μαθαίνουμε μαζί και ο ένας από τον άλλον.
Δανάη Γιαννόγλου
Η Δανάη Γιαννόγλου (Αθήνα, 1992) είναι επιμελήτρια και συγγραφέας με έδρα την Αθήνα και το Άμστερνταμ. Eίναι συνιδρύτρια και επιμελήτρια του Enterprise Projects, ενός ανεξάρτητου οργανισμού τέχνης που λειτουργεί αυτόνομα και περιοδικά από τον Σεπτέμβριο του 2015 στην Αθήνα, καθώς και υπεύθυνη της εκδοτικής πρωτοβουλίαςEnterpriseProjectsJournal που ασχολείται με νέες αναθέσεις θεωρητικών και ερευνητικών κειμένων σε σχέση με την τέχνη.
Από το 2020 μέχρι το 2022 εργάστηκε ως Βοηθός Επιμελήτρια στο οργανισμό deAppelστο Άμστερνταμ ενώ πριν από αυτό υπήρξε Συντονίστρια του Αρχείου Εκθέσεων του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ στην Αθήνα. Κείμενα της έχουν δημοσιευθεί σε καταλόγους και περιοδικά τέχνης και έχει επιμεληθεί εκδόσεις, εκθέσεις και προγράμματα για φορείς όπως το Ινστιτούτο PietZwartστο Ρότερνταμ, τη γκαλερίBreeder, το Ίδρυμα Β&Μ Θεοχαράκη, το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Hotel Maria Kapel στο Hoorn, το Stedelijk Museum Amsterdam, το de Appel και τη γκαλερί Michel Journiacστο Παρίσι.
Η Δανάη σπούδασε Ιστορία και Θεωρία της Τέχνης στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και έλαβε το μεταπτυχιακό της στην Επιμέλεια Σύγχρονης Τέχνης και στην Πολιτιστική Διαχείριση από το Université Paris 1 Panthéon – Sorbonne στο Παρίσι. Το 2019/2020 ήταν μέρος του de Appel Curatorial Programme στο Άμστερνταμ, ενώ συμμετείχε στα προγράμματα φιλοξενίας Rupert (Λιθουανία, 2016) και 8οGwangjuBiennaleInternationalCuratorCourse (Νότια Κορέα, 2018).
Είναι fellow του OnassisAiREmergencyFellowship 19/20, του OnassisAiRTailor-MadeFellowship, του ARCAthensNOLA-NYCBXFellowship,καθώςκαι του 2ου SNFArtistFellowshipProgram-Artworks στον τομέα της επιμέλειας εκθέσεων.
***
VIDEO | Άκης Κόκκινος, Επιμελητής και ιδρυτής της DEO projects
Το I miss you more than I remember you είναι ένα πρόγραμμα βασισμένο σε οθόνη, που παρουσιάζεται σε ένα υπαίθριο σινεμά στον Κήπο του Ζαππείου. Στο πλαίσιο του προγράμματος έχουν προσκληθεί καλλιτέχνες από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Τουρκία και τον Λίβανο να παρουσιάσουν έργα κινούμενης εικόνας, ντοκιμαντέρ και ταινίες μυθοπλασίας, που διερευνούν τις πολύπλοκες σχέσεις μεταξύ της γης, των ευάλωτων κοινοτήτων και τηςεπίσημηςεκδοχής της ιστορίαςστη νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.
Προβάλλεται σε μια μεγάλης κλίμακας, φουσκωτή οθόνη, και λειτουργεί ως ένα χρονικό δημόσιο μνημείο που αμφισβητεί τον αυταρχικό ρόλο της δημόσιας σφαίρας και τις αφηγήσεις που κατασκευάζει,μεγεθύνοντας παράλληλα τη φωνή, τις ιστορίες και τις εμπειρίες παραμελημένων, εκτοπισμένων σωμάτων.
Υπό το φως της τρέχουσας ταραχώδους ιστορικής συγκυρίας, με τη χαρακτηριστική αναζωπύρωση των ακροδεξιών κινημάτων στο ελληνικό κοινοβούλιο, το καταστροφικό ναυάγιο των προσφύγων και τους τραγικούς σεισμούς που συνέβησαν στην Τουρκία και τη Συρία νωρίτερα αυτή τη χρονιά, το I miss you more than I remember you καταπιάνεται με τις τρέχουσες γεωπολιτικές αγωνίες, τις αλληλοσυγκρουόμενες ιστορικές φαντασιώσεις και τις απολιθωμένες μνήμες, και προτείνει εναλλακτικές μορφές αλληλεγγύης, συγγένειας και οικειότητας πέρα από πολιτισμούς και σύνορα.
Το I miss you more than I remember you, που παρουσιάζεται στο πλαίσιο της Αrt Αthina, της πιο μεγάλης ελληνικής έκθεσης τέχνης, και με θέα το μέγαρο του Ζαππείου, επαναπροσδιορίζει τις έννοιες της πολιτιστικής αξίας, της μονιμότητας και της κάθε λογής ιεραρχίας, και οδηγεί τους θεατές σε μια βαθιά ενδοσκόπηση, αμφισβήτηση και τελικά ανακάλυψη των νέων διαστάσεων της έννοιας «ανθρωπότητα», που μοιραζόμαστε όλοι.
Ο τίτλος του έργου προέρχεται από τα βαθυστόχαστα λόγια του OceanVuong, ενός πολύ σημαντικού ποιητή, που έχει την ικανότητα να φτάνει,μέσα από τις λέξεις,στον πυρήνα των ατόμων που βρίσκονται σε μια διαρκή περιπλάνησημεταξύ διαφορετικών κόσμων,και έχει ως στόχο να συνδράμει σεμια βαθιά διαδικασία ίασης καιαλληλοϋποστήριξης.ΟVuong αγκαλιάζει την ιδιαιτερότητα της ταυτότητας κάθε ατόμου, ενθαρρύνοντας παράλληλα ένα συλλογικό ταξίδι προς την αλληλοκατανόηση και την ενσυναίσθηση.
Άκης Κόκκινος
Ο Άκης Κόκκινος είναι ένας ανεξάρτητος επιμελητής που διαμένει στο Λονδίνο και στη Χίο. Είναι, επίσης, ιδρυτής της DEO projects- ενός εναλλακτικού οργανισμού σύγχρονης τέχνης με έδρα τη Χίο που στόχο έχει την ενίσχυση του διεθνικού διαλόγου και της πολιτιστικής υποδομής του νησιού. Τα τελευταία δέκα χρόνια, ο Άκης έχει συνεργαστεί με σημαντικά πολιτισμικά ιδρύματα τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στην Ελλάδα, καθώς και με ιδιωτικές συλλογές, ενώ, επίσης, έχει συμμετάσχει σε διάφορες ανεξάρτητες καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες. Έλαβε το μεταπτυχιακό του στην Επιμέλεια Σύγχρονης Τέχνης από το Βασιλικό Κολέγιο Τέχνης στο Λονδίνο (RCA, 2018-2020), με διπλή υποτροφία από το ίδρυμα NEON και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Schilizzi και του προγράμματος RCA Continuation Fund. Το 2021 βραβεύτηκε με το «Developing Your Creative Practice» του Συμβουλίου Τεχνών της Αγγλίας (Arts Council England) και συμμετείχε στο πρόγραμμα φιλοξενίας «Young Curators Residency Programme» του Ιδρύματος Sandretto Re Rebaudengo στη Μαδρίτη της Ισπανίας. Το 2022, επιμελήθηκε την ομαδική έκθεση Μοιραίοι Σύντροφοι, Ανυπόστατοι ίσκιοι στην Ελληνική Κατοικία στο Λονδίνο, μια ανάθεση από τον οργανισμό ΝΕΟΝ. Η έκθεση παρουσίασε 18 έργα ελληνόφωνων καλλιτεχνών της διασποράς, με κάποια από αυτά να αποτελούν μέρος της Δωρεάς της Συλλογής Δ. Δασκαλόπουλου. Το έργο του έχει προβληθεί σε διάφορα διεθνή περιοδικά τέχνης και μέσα, μεταξύ άλλων στο Friezemagazine, Artforum, Damn Magazine, Art Basel Stories, ESTADÃO και την El Pais. Έχει βραβευτεί από την ARTWORKS (2022) και είναι Fellow του Προγράμματος Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) ενώ το 2023-24 θα αποτελέσει τον πρώτοFulbright Fellow στο μουσείο Solomon R. Guggenheim στη Νέα Υόρκη.
***
PROJECT SPACES | Επιμέλεια: Ολυμπία Τζώρτζη
Αναλύοντας την πολιτιστική ζωή της κάθε πόλης/χώρας, αντιλαμβανόμαστε πως η σύγχρονη τέχνη και οι διαφορετικοί φορείς παρουσίασής της αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της. Έχοντας ιδρύσει η ίδια ένα υβριδικό μοντέλο μεταξύ εκθεσιακού χώρου γκαλερί και συλλόγου τέχνης, την Callirrhoë, και συμμετάσχει στην ενότητα των ανεξάρτητων χώρων στην Art Athina 2022, η πρόσκληση να είμαι υπεύθυνη επιμέλειας των συγκεκριμένων χώρων για την Art Athina 2023 έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για εμένα.
Προσεγγίζοντας αυτές τις πρωτοβουλίες ως τόπους που βασικός τους στόχος είναι η δημιουργία εναλλακτικών μοντέλων διαχείρισης εκθέσεων και εκθεσιακών χώρων, βασιζόμενοι στην ευελιξία και την ικανότητα προσπέλασης πολλαπλών εργασιών, προσπάθησα να δημιουργήσω άτυπα έναν χάρτη ξεφεύγοντας από τα στενά παραδοσιακά όρια για το ποια μορφή θα έπρεπε να ακολουθούν οι σημερινοί ανεξάρτητοι χώροι έκθεσης σύγχρονης τέχνης. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, δημιουργήθηκε ένας ενδεικτικός πυρήνας από τους ακόλουθους χώρους με αλφαβητική σειρά: Alkinois, igni office, koraï space, MISC, OMS (One Minute Space), sealed earth, space52 and Thermia Project.
Κάποιοι χώροι λειτουργούν έχοντας προτεραιότητα ένα ερευνητικό ακαδημαϊκό πεδίο, κάποιοι σαν residencies είτε για καλλιτέχνες είτε για εκθέσεις άλλων επιμελητών, κάποιοι σαν εργαστήρια και κάποιοι σαν πρώιμες γκαλερί. Οι πρωτοβουλίες αυτές δεν έρχονται σε αντίθεση με το παραδοσιακό μοντέλο έκθεσης, άλλα έρχονται να το πλαισιώσουν και να δουλέψουν παράλληλα μαζί του, κάνοντας το περιβάλλον της τέχνης κατά τι πιο περίπλοκο, άλλα ταυτόχρονα και πλουσιότερο.
Κοινός παρονομαστής όλων των συμμετεχόντων είναι η προτεραιότητά τους να ανοίξουν έναν δίαυλο συζήτησης μεταξύ τέχνης και κοινωνίας, ενδεχομένως και εμπορίου, χωρίς να περιορίζουν κοινωνικές ομάδες.
Ολυμπία Τζώρτζη
Η Ολυμπία Τζώρτζη είναι ιστορικός τέχνης και ανεξάρτητη επιμελήτρια τέχνης. Ζει και εργάζεται μεταξύ Αθήνας, Βερολίνου και Βιέννης. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης και Νεοελληνικές Σπουδές σε επίπεδο πτυχίου και μεταπτυχιακού στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, Ιστορία της Τέχνης των Πολυμέσων στο Πανεπιστήμιο τoυ Δούναβη στο Κρεμς της Αυστρίας και Θεωρία και Πράξη της Έκθεσης στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Τεχνών στη Βιέννη.
Το 2013/2016 εργάστηκε στη Galerie Kerstin Engholm στη Βιέννη, το 2016/2017 εργάστηκε ως υπεύθυνη της συλλογής και αναπληρώτρια επιμελήτρια μητρώου στο Kiki Kogelnik Foundation μεταξύ Βιέννης και Νέας Υόρκης, το 2018/2019 εργάστηκε ως διευθύντρια στη Galerie Georg Kargl Fine Arts στη Βιέννη και το 2019/2021 είχε την ίδια θέση στη gallery DITTRICH & SCHLECHTRIEM στο Βερολίνο.
Έχει επιμεληθεί ως ανεξάρτητη επιμελήτρια αρκετές εκθέσεις, ανάμεσα τους και μια συνεπιμέλεια στο μουσείο σύγχρονης τέχνης της Βιέννης, Belvedere 21. Πρόσφατα ίδρυσε τον εκθεσιακό χώρο Callirrhoë στην Αθήνα.
***
PERFORMANCE Live Encounters: Σύγχρονες καλλιτεχνικές επιτελεστικές πρακτικές | Επιμέλεια: Πάνος Γιαννικόπουλος
Το 2023, συνεχίζοντας τη δυναμική παρουσία στην ArtAthina, το πρόγραμμα περφόρμανς επιστρέφει στον φυσικό χώρο της έκθεσης. Το πρόγραμμα με τίτλο LiveEncounters: Σύγχρονες καλλιτεχνικές επιτελεστικές πρακτικές, συστήνει μια σειρά δράσεων από σημαντικούς εκπροσώπους του μέσουκαι τις γκαλερί με τις οποίες συνεργάζονται. Σε αυτό το πλαίσιο, διερευνώνται οι διαφορετικές κατευθύνσειςκαι ο διάλογος με άλλα μέσα, η σχέση με την υλικότητα και τον ψηφιακό χώρο.Το πρόγραμμα ενθαρρύνει την ανάπτυξη νέων κατευθύνσεων στην τέχνη της περφόρμανς επανεξετάζοντας τις ιστορικές αναφορές και τους πολλαπλούς τρόπους με τους οποίους το μέσο αναδιαμορφώνεται συνεχώς.
Χρησιμοποιώντας το σώμα ως κύριο καλλιτεχνικό υλικό, τα 13 έργα που παρουσιάζονται αναφέρονται στις διαδικασίες αντικειμενοποίησης και στον σχηματισμό του υποκειμένου, στις κοινωνικές σχέσεις, στην οικονομία, στις πολιτικές διεκδικήσεις και τη σχέση με το προσωπικό, στη δημιουργία και στην αποδιάρθρωση ταυτοτήτων. Η περφόρμανς γίνεταιεργαλείο μελέτηςτων σχέσεων εξουσίας, ένας τρόπος μετάδοσης της μνήμηςκαι, τελικά, μια διαφορετική προσέγγιση για την κατανόηση του κόσμου.
Το πρόγραμμα εξερευνά τις πολλαπλές πτυχές της εικαστικής περφόρμανς και τις αναφορές του μέσου, ενώ παράλληλα ιχνηλατείται η πορεία του στο ελληνικό πλαίσιο, η σχέση του με τη θεατρική δράση, τη χορογραφία, τις ηχητικές πρακτικές, τον κοινωνικό ακτιβισμό και τον χώρο του θεάματος, παρουσιάζοντας εκπροσώπους του μέσου που αλληλεπιδρούν με διάφορα καλλιτεχνικάπεδία. Αντί της διάκρισης του καλλιτεχνικού λεξιλογίου της περφόρμανς, επιχειρείται η καταγραφή των δημιουργικών αναταραχών και των συνδέσεωνπου αυτή παράγει πέρα τωνδεδομένωνορίων. Εξετάζεται η σχέση των σύγχρονων καλλιτεχνών με την πολιτική, το ιστορικό τεκμήριο και την κοινωνική συμμετοχή σε ένα χρονικό πλαίσιο, όπου η ενσώματη παρουσία αποκτά ολοένα μεγαλύτερη σημασία.
Πάνος Γιαννικόπουλος
Ο Πάνος Γιαννικόπουλος (1991) είναι Ιστορικός Τέχνης και Επιμελητής με έδρα την Αθήνα.
Εργάζεται ως Συντονιστής Προγράμματος στο Πρόγραμμα Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, της ARTWORKS. Στο παρελθόν έχει δουλέψει ως επιμελητής, ερευνητής και υπεύθυνος αρχείου στο Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης – iset. Έχει συνεργαστεί με διάφορους καλλιτεχνικούς οργανισμούς, ιδρύματα και γκαλερί. Ήταν μέλος της επιμελητικής ομάδας της Mediterranea 19 Young Artists Biennale “School of Waters” – Republic of San Marino (2021). Πρόσφατα συν-επιμελήθηκε την έκθεση This Current Between Us, στις Ιστορικές Εγκαταστάσεις Ατμοηλεκτρικού Σταθμού Νέου Φαλήρου (2022-2023). Έχει επιμεληθεί εκθέσεις σε μουσεία, γκαλερί και καλλιτεχνικά ιδρύματα όπως: Galleria d’Arte Moderna e Contemporanea di Bergamo (GAMeC), ACG Gallery, Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), Haus N Athen, Korai, Λευκωσία, Fondazione Sandretto Re Rebaudengo, Τορίνο, SNEHTA, Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης – iset κ.α. Συνεργάστηκε επίσης με την 4η Μπιενάλε της Αθήνας, Agora, με την 5η Μπιενάλε της Αθήνας, Omonoia και την 7η Μπιενάλε της Αθήνας Eclipse. Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά, εκδόσεις και καταλόγους εκθέσεων. Ήταν Curatorial Fellow στο Schwarz Foundation (2016) και τιμήθηκε με το επιμελητικό βραβείο Premio Lorenzo Bonaldi per l’Arte – EnterPrize (2021).
Διαβάστε επίσης:
Η Art Athina 2023 γιορτάζει τα 30α της γενέθλια στο Ζάππειο Μέγαρο
