Η Μπιενάλε Δυτικών Βαλκανίων (BoWB) και το Εργαστήριο Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων παρουσιάζουν το «Art Pluriverse», μια ετήσια σειρά προγραμμάτων που συνδέουν την άυλη πολιτισμική κληρονομιά με την τέχνη και την ανοικτή γνώση.
Το Art Pluriverse στοχεύει στην ανάδειξη της άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς και την υποστήριξη των κοινοτήτων που διαφυλάττουν άυλες πρακτικές, μέσα από την καταγραφή της πολιτισμικής τους γνώσης με ανοικτές, καλλιτεχνικές και συμμετοχικές μεθόδους.
Η πρώτη διοργάνωση (3-23 Δεκεμβρίου) εστιάζει στην τέχνη της υφαντικής και στις κοινότητες παραδοσιακών υφαντικών πρακτικών στην περιοχή της Ελλάδας και των ευρύτερων Βαλκανίων. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τη δημιουργία έργων μέσα από συνέργειες καλλιτεχνών-κοινοτήτων με βάση την καλλιτεχνική έρευνα, καθώς και ένα διαδικτυακό εκπαιδευτικό μάθημα για τη δημιουργία κοινοτικών αρχείων με βάση τα FAIR δεδομένα και πρακτικές Open GLAM, που καταγράφουν ως ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά την ιστορία και το έργο των κοινοτήτων που συμμετέχουν.
Κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης ένας 3D χώρος συνάντησης θα είναι ανοιχτός και προσβάσιμος για όλες/ους, ο οποίος θα λειτουργεί ως εργαστήριο πειραματισμού σε εξέλιξη πάνω στα υφαντικά μοτίβα και την τρισδιάστατη μοντελοποίηση. Με την ολοκλήρωσή του το πρόγραμμα θα δημοσιευθεί ως zine έκδοση ανοικτής πρόσβασης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το πρόγραμμα θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά 3-23 Δεκεμβρίου 2020.
Μετά από μια σειρά ανοιχτών καλεσμάτων, η Μπιενάλε Δυτικών Βαλκανίων ανακοινώνει με χαρά τους υποψηφίους που έχουν επιλεγεί από διεθνείς επιτροπές:
Για τις συνέργειες καλλιτεχνών-κοινοτήτων, τα μέλη της επιτροπής Dr. Janis Jefferies (Ομότιμη καθηγήτρια, Goldsmiths, University of London), OLOOP design group (καλλιτέχνιδες: Tjaša Bavcon [MA], Jasmina Ferček [MA] και Katja Burger Kovič [Επίκουρη Καθηγήτρια, University of Ljubljana]) και η Δρ. Βασιλική Ρόκου (Ομότιμη Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), επέλεξαν τις ακόλουθες συνέργειες:
Η Maria Juliana Byck θα συνεργαστεί με το Παράρτημα Ρομά Αλιβερίου, επεκτείνοντας τα θέματα του πρόσφατου έργου της, όπου διερευνά τις δυνατότητες της μόδας για την αντιμετώπιση κοινωνικών ζητημάτων.
Ο Κωνσταντίνος Γκαραμέτσης θα συνεργαστεί με τη Ριζάρειο Χειροτεχνική Σχολή Μονοδενδρίου ως τοπικός καλλιτέχνης με το έργο Text(f)iles, στο οποίο εξετάζει τις δυνατότητες των πλέξεων και σχεδίων με παραδοσιακό αργαλειό σε ψηφιακά περιβάλλοντα, δημιουργώντας συνδέσεις μεταξύ ψηφιακών και φυσικών έργων ύφανσης.
Η Μίνα Κουβάρα θα συνεργαστεί με τη Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης (ΦΕΞ), ξεκινώντας μια βαθιά χαρτογράφηση έργων υφαντικής, με σκοπό τη διερεύνηση των πολλαπλών του φυσικού και πολιτιστικού τους περιβάλλοντος, τις διαδικασίες δημιουργίας, τις χρήσεις τους, τους συμβολισμούς και τους ανθρώπους που σχετίζονται με αυτά.
Η Inês Neto dos Santos θα συνεργαστεί με το Ιστορικό Υφαντουργείο του ΣΕΝ, διερευνώντας τις συνδέσεις μεταξύ των διαδικασιών παραγωγής «ζύμωσης» και των υφασμάτων ως ζωτικού παράγοντα για την κοινότητα, τη συνεργατικότητα και την ενότητα, και ως μέσου για να εκφραστεί η αξία της συμβίωσης.
Η Μαρία Βαρελά θα συνεργαστεί με την κοινότητα Μπέζι Μετσόβου, επανεξετάζοντας τα παραδοσιακά έργα υφαντικής της περιοχής, με σκοπό να σχεδιάσει ένα νέο συνεργατικό υφαντικό έργο βασισμένο σε παραδοσιακές τεχνικές ύφανσης, παραδοσιακή υφαντική δομή και παραδοσιακή σχεδιαστική σύνθεση.
Για τη δημιουργία των FAIR Κοινοτικών Αρχείων, τα μέλη της επιτροπής Evelin Heidel (a.k.a. Scann, Open GLAM, Creative Commons), Dr. Cleo Gougoulis (Επίκουρη Καθηγήτρια, Πανεπιστημίου Πατρών) και Dr. Dorina Xheraj-Subashi (Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Aleksander Moisiu) έχουν επιλέξει τις ακόλουθες ερευνήτριες για να καταγράψουν την κοινότητα επιλογής τους:
Η Esma Adzhiieva & η Vlada Fomina καταγράφουν τους Τατάρους της Κριμαίας της Ουκρανίας. Είναι μέλη της ΜΚΟ «ALEM», όπου εργάζονται για τη διαφύλαξη των πρακτικών άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς που συνδέονται με τους Τατάρους της Κριμαίας.
Η Kirila Cvetkovska καταγράφει τη Ριζάρειο Χειροτεχνική Σχολή Μονοδενδρίου. Είναι ανεξάρτητη ερευνήτρια στο πεδίο του πολιτισμού από τη Βόρεια Μακεδονία, με κύρια ενδιαφέροντα τις έννοιες της συλλογικής μνήμης, της απώλειας και της αποστασιοποίησης, με σκοπό την εξέταση διαπολιτισμικών αξιών και εκφάνσεων.
Η Ελεονώρα Γεωρτσιάκη καταγράφει το Παράρτημα Ρομά Αλιβερίου. Είναι πρόσφατη απόφοιτη Σχολής Καλών Τεχνών με ενδιαφέροντα στη σύνδεση μεταξύ της φύσης και του ανθρώπινου σώματος και στον τομέα της μουσειοπαιδαγωγικής εκπαίδευσης.
Η Victoria Manganiello καταγράφει το Ιστορικό Υφαντουργείο του ΣΕΝ. Είναι καλλιτέχνις, εκπαιδευτικός, παραγωγός και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο NYU και στο Parsons the New School στη Νέα Υόρκη.
Η Cecilia Palmér καταγράφει τη Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης (ΦΕΞ). Eίναι σχεδιάστρια και τεχνολόγος με διαθεματικές προσεγγίσεις στη χειροτεχνία, τη μόδα, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Με την ολοκλήρωση του προγράμματος θα έχουν δημιουργηθεί συλλογικά έργα σύγχρονης τέχνης που συμπλέκουν παραδοσιακές υφαντικές πρακτικές με νέα μέσα. Επίσης, το πρόγραμμα προβλέπει τη δημιουργία ψηφιακών κοινοτικών αρχείων που καταγράφουν το έργο των κοινοτήτων που συμμετέχουν βάσει βέλτιστων πρακτικών, τα οποία διασυνδέει με Wikimedia/Wikidata, την εθνική πολιτιστική υποδομή, καθώς και την ευρωπαϊκή πύλη πολιτιστικού περιεχομένου Europeana. Μετά το πέρας των δράσεων το Art Pluriverse θα εκδοθεί με τη μορφή zine από τις ηλεκτρονικές εκδόσεις του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης.
Το πρόγραμμα και οι δράσεις πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου και είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο της διοργάνωσης, bowb.org.
Το Art Pluriverse αποτελεί ένα πρόγραμμα community science που συνεργάζεται με κοινότητες μέσα από συμμετοχικές ερευνητικές μεθόδους. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Διεύθυνση Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, την European Citizen Science Association, τον διεθνή οργανισμό Creative Commons και τη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Το πρόγραμμα έχει παρουσιαστεί στο πλαίσιο του Hack4OpenGLAM hackathon στο CC Global Summit 2020 και έχει υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας με το ερευνητικό πρόγραμμα inDICEs (Horizon 2020) και την Wikimedia Community στην Ελλάδα. Το έργο γίνεται με τη συνεργασία της Athens Zine Bibliotheque, υποστηρίζεται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και η δημοσίευση των πρακτικών από τις ηλεκτρονικές εκδόσεις του.