Ο Γκέρχαρντ Ρίχτερ είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς και επιτυχημένους σύγχρονους καλλιτέχνες. Το πρώτο artist’s book (καλλιτεχνικό βιβλίο) του Γκέρχαρντ Ρίχτερ, το έργο του οποίου διακρίνεται για την ευφυή θεματολογία και τις συνεχείς αλλαγές στις μεθόδους του, δημιουργήθηκε το 1966 σε συνεργασία με τον Ζίγκμαρ Πόλκε. Σήμερα, τα βιβλία αποτελούν υψίστης σημασίας μέσο για την κατανόηση του έργου, αλλά και της εικόνας του Ρίχτερ για τον εαυτό του ως καλλιτέχνη.
Με τη σειρά της, η έκθεση στην Neue Nationalgalerie, με έργα από την Kunstbibliothek, τον πίνακα αφηρημένης τέχνης Atelier από την Nationalgalerie, εκτυπώσεις από το Kupferstichkabinett, αλλά και προπαρασκευαστικά σχέδια, γράμματα και ειδικές εκδόσεις από το αρχείο του Staatliche Kunstsammlungen Dresden και εκδόσεις από το Verlag der Buchhandlung Walther und Franz König, συμβάλλει στην βαθύτερη κατανόηση του εσωτερικού κόσμου του καλλιτέχνη.
Η έκθεση χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο, με τίτλο The Image of the Artist, παρουσιάζει την προσωπική εικόνα του Γκέρχαρντ Ρίχτερ για τον εαυτό του ως καλλιτέχνη στα βιβλία, σε αφίσες, στους καταλόγους κ.τ.λ. σε απάντηση των μεταβαλλόμενων προσδοκιών της κοινωνίας από τους καλλιτέχνες. Αλλά και την προσπάθειά του να αποφύγει την κατηγοριοποίησή του σε ένα συγκεκριμένο στυλ, μέσω της χρήσης της παρωδίας, της μεταμφίεσης και του παιχνιδιού.
Η δεύτερη ενότητα, The Image of Photography, παρουσιάζει τις φωτογραφικές αναπαραγωγές των έργων του. Μέσα από την τεχνική της μεγέθυνσης των έργων – σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό – προκύπτουν νέα συγκείμενα στα βιβλία.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στο τρίτο μέρος της έκθεσης, με τίτλο The Image of Chance, παρατηρεί κανείς την αλληλεπίδραση μεταξύ του υπολογισμού και της τυχαιότητας στα έργα του Ρίχτερ. Ο καλλιτέχνης, ακολουθώντας το παράδειγμα συνθέσεων των Τζoν Κέιτζ και Στιβ Ράιχ, βασίστηκε στο τυχαίο για να τεμαχίσει και να συναρμολογήσει τα κείμενα στα βιβλία ή να πειραματιστεί με τη δυναμική των χρωμάτων και των μοτίβων στις εικόνες.
Η έκθεση πραγματοποιείται έως και τις 29 Μαρτίου 2022.
Λίγα λόγια για τον Γκέρχαρντ Ρίχτερ
Ο Γκέρχαρντ Ρίχτερ γεννήθηκε το 1932 στη Γερμανία, έναν χρόνο πριν την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία. Στα 1948 εγκατέλειψε την επίσημη εκπαίδευση για να μαθητεύσει ως ζωγράφος σκηνικών στο θέατρο. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η οικογένειά του κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά και η καλλιτεχνική εκπαίδευση του Ρίχτερ στα πλαίσια της μεταπολεμικής κομμουνιστικής ιδεολογίας στη Ανατολική Γερμανία, τον οδήγησε στο να αναζητήσει έμπνευση μακριά από πολιτικά και θρησκευτικά ζητήματα ή φιλοσοφίες. Στην εκπαίδευσή του αποδίδεται επίσης το γεγονός ότι δεν περιορίστηκε σε ένα συγκεκριμένο στυλ, απορρίπτοντας παράλληλα τις ιδεολογίες πίσω από αυτά.
Στα 1952 με 1956 σπούδασε ζωγραφική στην Kunstakademie στη Δρέσδη. Στα 1961 με 1963 γνώρισε την avant-garde τέχνη της περιόδου, στη Δυτική Γερμανία όπου σπούδασε στην Kunstakademie του Ντίσελντορφ. Εκεί συνάντησε, μεταξύ άλλων, και τους Ζίγκμαρ Πόλκε και Κόνραντ Φίσερ. Εκείνην την περίοδο ξεκίνησε να δημιουργεί έργα βασισμένα σε φωτογραφίες.
Ο Ρίχτερ διχάστηκε σχετικά με το κατά πόσο θα υιοθετούσε την αφηρημένη τέχνη ή τον ρεαλισμό και επέλεξε να επικεντρωθεί στις τυχαίες λεπτομέρειες που αναδύονταν από τη ζωγραφική διαδικασία. Άρχισε να χρησιμοποιεί μια τεχνική με την οποία θόλωνε και έξυνε τα στρώματα χρωμάτων στους καμβάδες του, σε μια σειρά από αφηρημένα-χειρονομιακά έργα.
Στα 1980 και 1990 απέκτησε διεθνή φήμη για τα αφηρημένα έργα του, τα οποία είτε είναι αυτοαναφορικά είτε αναφέρονται στις διαδικασίες δημιουργίας τους. Επίσης, έχει δημιουργήσει μια σειρά από χρωματολόγια τα οποία τον ενέπνευσαν για το βιτρό του στον Καθεδρικό Ναό της Κολωνίας, το 2007. Το 2020 δημιούργησε τρία σετ παραθύρων για το Αβαείο του Tholey της Γερμανίας.
Πηγές: Staatliche Museen zu Berlin | Britannica | The Art Story
Κεντρική εικόνα θέματος: Gerhard Richter Künstlerbücher, Staatliche Museen zu Berlin, YouTube.