Η έκθεση, που διοργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων σε συνεργασία με τη Γαλλική Σχολή Αθηνών και το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, συνθέτει επιλεγμένα «στιγμιότυπα» με πρωταγωνιστές ανθρώπους που εργάστηκαν για την αποκάλυψη, προστασία και ανάδειξη του μοναδικού αρχαιολογικού και πολιτιστικού πλούτου των Κυκλάδων από τα τέλη του 19ου αιώνα ως σήμερα και περιλαμβάνει μοναδικά αρχαιολογικά εκθέματα από τα νησιά, τα περισσότερα από τα οποία εκτίθενται για πρώτη φορά.
Μέσα από εμβληματικά ευρήματα μουσείων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, ιδρυμάτων της Εκκλησίας της Ελλάδας αλλά και πρωτότυπο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, παρουσιάζονται γοητευτικές ιστορίες για τους άοκνους εργάτες του δύσκολου και πολύπλοκου έργου της διάσωσης των μνημείων των Κυκλάδων αλλά και όλους αυτούς που συμμετείχαν ενεργά στην πρόσληψή του.
Η αφήγηση είναι αδρά χρονολογική ξεκινώντας από τις πρώτες ανασκαφές του 19ου αιώνα στη Δήλο και τη Ρήνεια, και τη συμβολή της Γαλλικής Σχολής Αθηνών και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους στην ανακάλυψη ενός θαυμαστού ιερού του αρχαίου κόσμου και ενός πολύβουου λιμανιού, που έζησε μοναδικές στιγμές πολυπολιτισμικού πλούτου. Εξέχον έκθεμα της ενότητας, το εξαιρετικό ψηφιδωτό έμβλημα από την οικία του Διονύσου που εκτίθεται για πρώτη φορά στην Αθήνα.
Ο δεύτερος άξονας έχει ως επίκεντρο μια εμβληματική μορφή της αρχαιολογίας των Κυκλάδων, τον Νικόλαο Ζαφειρόπουλο, που εργάστηκε με συνέπεια έως το τέλος της ζωής του, σε περιόδους κρίσιμες για τις αρχαιότητες των Κυκλάδων αλλά και την ταυτότητα του κυκλαδικού τοπίου, με μοναδικό στόχο την προστασία και ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου των νήσων. Στο πολυδιάστατο έργο του συγκαταλέγεται και η ανασκαφή του νεκροταφείου της αρχαίας Θήρας στη Σελλάδα από όπου παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό επιλεγμένα ευρήματα, όπως το εντυπωσιακό ομοίωμα οικίσκου από γυναικεία ταφή με 103 αντικείμενα – μια μικρογραφία θηραϊκού νοικοκυριού της εποχής, το κορυφαίο ίσως έκθεμα του έκθεσης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η τελευταία ενότητα ρίχνει φως στις συντονισμένες προσπάθειες εντοπισμού, προστασίας και συντήρησης σημαντικών βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων αλλά και μοναδικών αντικειμένων εξέχουσας ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας. Ιστορίες για σύνολα μνημειακής ζωγραφικής, φορητές εικόνες με τις προκλήσεις συντήρησής τους συνθέτουν το αφήγημα αυτής της ενότητας. Μεταξύ των εξαιρετικής ποιότητας εκθεμάτων, δύο άγνωστες έως σήμερα βυζαντινές εικόνες, αποτοιχισμένες βυζαντινές τοιχογραφίες και μια εικόνα βυζαντινής τεχνοτροπίας του Εl Greco που εντοπίστηκε απροσδόκητα στη Σύρο το 1983.
Η έκθεση θα πλαισιώσει το Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με τίτλο «Περί των Κυκλάδων νήσων. Το Αρχαιολογικό Έργο στις Κυκλάδες», το οποίο θα πραγματοποιηθεί στους χώρους του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου από την Τετάρτη 22 Νοεμβρίου έως και την Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017.
Οι θεματικές του Συνεδρίου καλύπτουν τη διαχρονία, από την απώτερη Προϊστορία έως και τους Νεώτερους Χρόνους, και τους παρακάτω τομείς:
α) ανασκαφικό ερευνητικό έργο και ποικίλες έρευνες πεδίου
β) συντήρηση και αναστήλωση μνημείων, εργασίες ανάδειξης και ανάπλασης αρχαιολογικών χώρων και μνημείων
γ) μουσεία και αρχαιολογικές συλλογές και δράσεις που τα πλαισιώνουν.
Συμμετέχουν περισσότεροι από 200 σύνεδροι με προφορικές ανακοινώσεις και επιτοίχιες παρουσιάσεις που συνολικά φθάνουν τις 130 με 10 αναρτημένες.
Φωτογραφία θέματος: Λεπτομέρεια από το ψηφιδωτό του Διονύσου πάνω σε τίγρη, από την Οικία του Διονύσου στη Δήλο, 2ος-1ος αι. π.Χ.
