Αύγουστος Στρίντμπεργκ – Δεσποινίς Τζούλια: Το εμβληματικό νατουραλιστικό θεατρικό έργο από τις εκδόσεις Νεφέλη

Η χαρά της ζωής, πιστεύω, κρύβεται στους έντονους και σκληρούς αγώνες και νιώθω ικανοποίηση όταν μαθαίνω, όταν διδάσκομαι κάτι. Γι’ αυτό επέλεξα μια ασυνήθιστη περίπτωση, ωστόσο διδακτική και που αποτελεί εξαίρεση, μεγάλη εξαίρεση, που επιβεβαιώνει τον κανόνα και θα πλήξει τους λάτρεις του μπανάλ. Εκείνο όμως που πραγματικά θα αναστατώσει το απλοϊκό μυαλό είναι πως η υπόθεσή μου δεν είναι απλή και οι ερμηνείες ποικίλλουν. Κάθε περιστατικό της ζωής – και αυτό είναι μια πρόσφατη ανακάλυψη!– ανάγεται σε μια σειρά από αιτίες, περισσότερο ή λιγότερο συγκεκαλυμμένες.

-Α. Στρίντμπεργκ

Η έκδοση εριλαμβάνει: εκτενές εισαγωγικό σημείωμα, τον πρόλογο του συγγραφέα, το πλήρες θεατρικό κείμενο και φωτογραφικό ένθετο.

Ακουαρέλα: Μ. Μέλμπεργκ

Αύγουστος Στρίντμπεργκ (1849-1912)

Σουηδός δραματουργός και συγγραφέας. Το πλούσιο και πρωτοπόρο έργο του συνέβαλε στην εξέλιξη του σύγχρονου ευρωπαϊκού θεάτρου.

Το 1849 γεννιέται στη Στοκχόλμη. Ο πατέρας του είναι ευγενικής καταγωγής και η μητέρα του κόρη φτωχού ράπτη. Το 1862 η μητέρα του πεθαίνει από φυματίωση, βαθιά τραυματική εμπειρία για τον νεαρό Στρίντμπεργκ, που θα τον σημαδέψει για όλη τη ζωή του. Το 1867 εγγράφεται στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλας, χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Δοκιμάζει τις δυνάμεις του σε διάφορους τομείς, ιατρική, θέατρο, υποκριτική. Εργάζεται ως οικοδιδάσκαλος για να συντηρηθεί. Το 1872 γράφει το πρώτο ώριμο θεατρικό έργο του Ο αφέντης Ούλοφ. Το 1874 προσλαμβάνεται ως βιβλιοθηκάριος στη Βασιλική Βιβλιοθήκη. Έναν χρόνο μετά, ερωτεύεται τη βαρόνη Σίρι φον Έσσεν, που φιλοδοξεί να γίνει ηθοποιός. Παντρεύονται το 1877.

Συχνάζει στο περίφημο «Κόκκινο δωμάτιο», στέκι των καλλιτεχνών της Στοκχόλμης. Γράφει το μυθιστόρημα Το κόκκινο δωμάτιο, που γνωρίζει μεγάλη επιτυχία. Από το 1884 έως το 1889 ταξιδεύει με την οικογένειά του στην Ευρώπη. Περνάει έντονη περίοδο ψυχολογικών μεταπτώσεων. Εκδίδει τη συλλογή διηγημάτων Γάμος, τολμηρή αντίδραση στους αγώνες των γυναικών για χειραφέτηση. Δικάζεται στη Στοκχόλμη και αθωώνεται. Ακολουθεί το δίτομο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα Ο γιος της δούλας (1886) και το μυθιστόρημα Οι κάτοικοι του Χέμσε (1887), το οποίο έχει ως θέμα τη ζωή των απλών ανθρώπων στα νησιά του Αρχιπελάγους. Το 1887 γράφει τον Πατέρα, το γνωστότερο δράμα του, που τον καθιερώνει στην Ευρώπη. Τα νατουραλιστικά δράματα Ο πατέρας, Δεσποινίς Τζούλια (1888) και Οι δανειστές (1888) συγκαταλέγονται στα σημαντικότερα έργα του σύγχρονου παγκόσμιου ρεπερτορίου. Το 1889, επιστρέφοντας στη Σουηδία, χωρίζει με τη Σίρι φον Έσσεν, η οποία εγκαθίσταται στη Φιλανδία, τη γενέτειρά της.

Ο Στρίντμπεργκ ξεκινά νέα περιπλάνηση στην Ευρώπη. Στο Βερολίνο γνωρίζει την εικοσάχρονη Αυστριακή δημοσιογράφο Φρίντα Ουλ, που πρόκειται να γίνει η δεύτερη σύζυγός του. Το 1893 γεννιέται το τέταρτο παιδί του. Διανύει μία περίοδο έντονων πνευματικών, ηθικών και θρησκευτικών αναζητήσεων. Ασχολείται με τις φυσικές επιστήμες, τα αλχημικά πειράματα, τη ζωγραφική, τη φωτογραφία. Εμπνέεται από τις διδαχές και τον θεοσοφισμό του συμπατριώτη του Εμάνουελ Σβέντενμποργκ. Χωρίζει με τη Φρίντα Ουλ, εγκαταλείπει το Παρίσι και επιστρέφει στη Σουηδία. Γράφει το Ινφέρνο (1897) και την τριλογία Προς Δαμασκόν (1899). Ακολουθούν τέσσερα μεγάλα έργα: Εγκλήματα και εγκλήματα και τα ιστορικά Γουσταύος Βάσα, Ερρίκος ΙΔ΄, Πάσχα, Ο χορός του θανάτου.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, στις πρόβες του έργου Προς Δαμασκόν στο Βασιλικό Θέατρο της Στοκχόλμης γνωρίζεται με την ανερχόμενη Νορβηγίδα ηθοποιό Χάριετ Μπόσε. Παντρεύονται το 1901 και το 1902 γεννιέται η κόρη του Αν Μαρί.

Ο δημιουργικός οίστρος του φτάνει στο απόγειό του. Έχει ήδη παρουσιάσει το Ονειρόδραμα, το Πάσχα και τον Χορό του θανάτου. Λίγα χρόνια αργότερα εκδίδει το καυστικό μυθιστόρημα Μαύρες σημαίες (1904). Χωρίζει με τη Χάριετ Μπόσε, και το διαζύγιο καθώς και ο αποχωρισμός από το παιδί του τον βυθίζουν στην απελπισία. Στη διάρκεια της κρίσης του, συναντά τον χαρισματικό ηθοποιό και σκηνοθέτη Άγκουστ Φαλκ. Η επιθυμία να αποκτήσει ένα δικό του «οικείο» θέατρο πραγματοποιείται. Το 1907 ιδρύει με τον Φαλκ το Ιντίμα Τεάτερν. Αρχίζει να γράφει μία σειρά έργων δωματίου για το θέατρό του: Καταιγίδα, Καμμένο σπίτι, Η σονάτα των φαντασμάτων, Ο Πελεκάνος κ.ά. Μετακομίζει στον αποκαλούμενο «Γαλάζιο πύργο».

Το 1912, τα εργατικά σωματεία της Σουηδίας, αναγνωρίζοντας τη μέγιστη κοινωνική και λογοτεχνική προσφορά του, του αποδίδουν το Αντι-Νομπέλ. Πεθαίνει την ίδια χρονιά από καρκίνο του στομάχου.