Αυλαία για τον Κύκλο «Οι σονάτες για πιάνο του Μπετόβεν» με το ρεσιτάλ του Γιάννη Τσανακαλιώτη

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών παρουσιάζει την τελευταία συναυλία του κύκλου «Οι σονάτες για πιάνο του Μπετόβεν» με το ρεσιτάλ του Γιάννη Τσανακαλιώτη.

Η συναυλία θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 15 Μαΐου, στις 20:30.

 Το επιτυχημένο αφιέρωμα στις 32 Σονάτες για πιάνο του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (1770-1827) που φιλοξένησε το Μέγαρο τη φετινή καλλιτεχνική περιόδου, ολοκληρώνεται με το δωδέκατο και τελευταίο ρεσιτάλ του Κύκλου, το οποίο θα δοθεί από τον Γιάννη Τσανακαλιώτη την Τετάρτη 15 Μαΐου (ώρα: 20.30) στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος. Ο επίλογος του Κύκλου περιλαμβάνει τη «Μικρή Παθητική», τη Σονάτα αρ. 16 και τις Παραλλαγές Eroica σε ένα θέμα από το χορόδραμα «Τα πλάσματα του Προμηθέα».

Διάσημοι δεξιοτέχνες έχουν αναμετρηθεί κατά καιρούς και με τις 32 σονάτες του Μπετόβεν, του «μοντερνιστή του Ρομαντισμού» όπως τον έχουν αποκαλέσει έγκριτοι μελετητές και μουσικοκριτικοί, σονάτες που απαιτούν υψηλές τεχνικές δεξιότητες και μεγάλη ακρίβεια έκφρασης. Ερμηνείες αναφοράς για τον 20ό αιώνα παραμένουν πάντοτε αυτές του Βίλχεμ Κεμπφ, του Άλφρεντ Μπρέντελ και του Αντράς Σιφ, ο οποίος έχει παρουσιάσει τις 32 μπετοβενικές σονάτες στην πλήρη μορφή τους 15 φορές και τις έχει παρομοιάσει με «πελώρια οροσειρά, κάτι σαν τα Ιμαλάια, της οποίας οι κορυφές -κάποιες δυσθεώρητα υψηλές, άλλες λιγότερο– αποτελούν μια φυσική ενότητα, ένα αδιαίρετο όλο. […] Ο άθλος του να διασχίσει κανείς αυτήν την οροσειρά δεν είναι τόσο ένα αθλητικό επίτευγμα όσο μια πρόκληση που αφορά τις συναισθηματικές, πνευματικές και διανοητικές δυνάμεις του κάθε εκτελεστή». 

Πράγματι, η Σονάτα αρ. 5 σε ντο ελάσσονα, έργο 10/1, η επονομαζόμενη «Μικρή παθητική», με την οποία θα αρχίσει το ρεσιτάλ του Γιάννη Τσανακαλιώτη, μολονότι ανήκει στις νεανικές δημιουργίες του Μπετόβεν –γράφτηκε μεταξύ 1796 και 1798–, δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα. Εμπεριέχει και αυτή στοιχεία της… «περιπετειώδους» μπετοβενικής γραφής, καθώς τα τρία μέρη της απαιτούν από τον καλλιτέχνη δεξιοτεχνική άνεση, μεγάλη ενεργητικότητα αλλά και ερμηνευτική ευαισθησία. Σύμφωνα με τους μουσικολόγους, η σονάτα αυτή αποτελεί ένα είδος προανακρούσματος σπουδαίων μεταγενέστερων συνθέσεων του Μπετόβεν που γράφτηκαν στην ίδια τονικότητα (ντο ελάσσονα), όπως η «Παθητική» και η κοσμαγάπητη «Πέμπτη Συμφωνία».

Στο πρώτο μέρος της βραδιάς θα ακουστεί ακόμη η Σονάτα αρ. 16 σε σολ μείζονα, έργο 31/1, μια σύνθεση επίσης της πρώτης συνθετικής περιόδου (1802), στην οποία ωστόσο είναι έκδηλη η πρόθεση του μεγάλου προάγγελου του Ρομαντισμού να αποκηρύξει τις κλασικές φόρμες και να ακολουθήσει το δικό του δρόμο ως συνθέτης. Η Σονάτα αρ. 16 είναι ένα από τα πρώτα δείγματα της προσπάθειας του Μπετόβεν να υιοθετήσει τη δική του αντισυμβατική οδό και να αφήσει τη δική του εντελώς ιδιαίτερη σφραγίδα στην Ιστορία της Μουσικής. Μέσα από τα τρία μέρη της, ο κορυφαίος νεωτεριστής του Κλασικισμού επιχειρεί με λεπτότητα, χιούμορ και ενίοτε με ειρωνική διάθεση να αναδείξει το προσωπικό του ιδίωμα, ένα ιδίωμα που θα καταστεί προφανέστερο στα έργα της ωριμότητάς του.

Στο δεύτερο μέρος του ρεσιτάλ του, την Τετάρτη 15 Μαΐου στο  Μέγαρο, ο Γιάννης Τσανακαλιώτης θα επιχειρήσει να ανιχνεύσει τις συνάφειες της πιανιστικής και συμφωνικής γραφής του λαμπρού Γερμανού κλασικιστή μέσα από τις δημοφιλέστατες 15 Παραλλαγές και φούγκα σε μι ύφεση μείζονα πάνω σε ένα θέμα από το χορόδραμα «Τα πλάσματα του Προμηθέα» (1801), opus 35. To έργο γράφτηκε στην Λειψία το 1802 και φέρει αφιέρωση στον Κόμη Μόριτς φον Λιχνόφσκι. Είναι γνωστότερο στο ευρύ κοινό υπό τον τίτλο Παραλλαγές “Eroica”, επειδή παραλλαγές του ίδιου μουσικού θέματος –ενός εκ των προσφιλέστερων του συνθέτη– χρησιμοποιήθηκαν δύο χρόνια αργότερα στο φινάλε της Συμφωνίας αρ. 3, της περίφημης Ηρωικής (Eroica). Η πρωτοτυπία της συγκεκριμένης παρτιτούρας για πιάνο, που είναι αντιπροσωπευτική της συνθετικής ιδιοφυίας και της νεωτερικής τόλμης του Μπετόβεν, έγκειται στο γεγονός ότι το έργο δεν αρχίζει με το βασικό θέμα, όπως συνηθιζόταν κατά την Κλασική Εποχή, αλλά με τη γραμμή του μπάσου, την οποία ο διάσημος μουσουργός παραλλάσει τρεις φορές πριν εκθέσει το βασικό θέμα. 

Ο πιανίστας Γιάννης Τσανακαλιώτης ανήκει σε μια νέα γενιά ανερχόμενων καλλιτεχνών που δραστηριοποιούνται τόσο ως σολίστ όσο και ως μέλη σχημάτων μουσικής δωματίου. Στο Μέγαρο, έχει λάβει μέρος σε συναυλίες της Σειράς «Κυριακή πρωί στο Μέγαρο» σε συνεργασία με την Έφη Αβέρωφ-Μιχαηλίδου και έχει πραγματοποιήσει εμφανίσεις με το τρίο «OPUS I». Συνεργάζεται συχνά με μουσικούς και λυρικούς τραγουδιστές, με τους οποίους έχει δώσει ρεσιτάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έχει ερμηνεύσει επανειλημμένα έργα Ελλήνων συνθετών (Σκαλκώτας, Δραγατάκης, Θεοδωράκης, Ευαγγελάτος, Κούκος, Κωνσταντινίδης, Μηνάς, Κουνάδης, Ιωαννίδης, Καψωμένος, Μουζακίτης, Χαρίδης), πολλά από τα οποία έχει παρουσιάσει σε πρώτη εκτέλεση. Ως σολίστ έχει συμπράξει  με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Ο Γιάννης Τσανακαλιώτης είναι καθηγητής πιάνου στο Ωδείο «Μουσικοί Ορίζοντες» και μουσικός προπαιδευτής τμημάτων μονωδίας και μελοδραματικής στο Ωδείο Athenaeum. Σπούδασε πιάνο με υποτροφία στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών με καθηγήτρια τη διεθνούς φήμης πιανίστα Ρίτα Βούρτση (άριστα παμψηφεί, πρώτο βραβείο, αριστείο εξαιρετικής επιδόσεως και χρηματικό βραβείο στη μνήμη του μαέστρου Μιχάλη Βούρτση). Έχει διακριθεί σε πολλούς διαγωνισμούς και έχει λάβει μέρος σε σεμινάρια πιάνου με διακεκριμένους καθηγητές και σολίστ όπως το Ντούο Γκάνεφ, ο Νικολάι Πετρόφ, ο Πάουλ Μπαντούρα Σκόντα, ο Μπέρναρντ Ρινγκάισσεν, κ.ά.