Black Power Mixtape του Goran Olsson

Η συγκλονιστική ταινία-ντοκουμέντο του Σουηδού GORAN OLSSON, \”Black Power Mixtape 1967-1975\” κυκλοφορεί από τη NEW STAR στους κινηματογράφους …

σε πρώτη προβολή.

ΣΥΝΟΨΗ

Το Black Power Mixtape 1967-1975 είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα ντοκιμαντέρ που συνδυάζει το παρελθόν με το παρόν, χρησιμοποιώντας το οπτικό υλικό ως «mixtape» για την συλλογή των στοιχείων του κινήματος Black Power την δεκαετία 1960-1970. Όλο το ντοκιμαντέρ κινείται βάση των μαρτυριών και των συνεντεύξεων ακτιβιστών της εποχής, όπως η Kathleen Cleaver, η Angela Davis, o Stokely Carmichael και μουσικούς όπως η Erykah Badu, o Questlove των The Roots και ο Talib Kweli.

Το υλικό του ντοκιμαντέρ γυρίστηκε από τον Goran Olsson για λογαριασμό της Σουηδικής τηλεόρασης, ως ένα μέρος του συνολικού αφιερώματος τόσο για το Black Power Movement, όσο κι ένα χρονικό για τον κύκλο της φτώχιας, το ρατσισμό και την ανάγκη ισότητας μέσω της εκπαίδευσης, κατά τη διάρκεια εκείνων των ετών. Αυτά είναι και τα θέματα «αιχμή-του-δόρατος» των Μαύρων Πανθήρων, που σε αντίθεση με την πιο δημοφιλή πεποίθηση, δεν υποστήριζαν τη βία, αλλά την εκπαίδευση και την μεταρρύθμιση της μαύρης κοινότητας.

Η δεκαετία του ’60 δεν είναι μόνο τα Παιδιά των Λουλουδιών. Δεν υπάρχει μόνο το φαινόμενο Beetles στις ΗΠΑ. Και ο Neil Armstrong δεν είναι ο μόνος που κάνει ένα γιγαντιαίο βήμα για το μέλλον της ανθρωπότητας. Το Black Power Movement αλλάζει μορφή από καιρό σε καιρό, αλλά η βασική του αποστολή είναι να βγάλει την μαύρη κοινότητα από τη φτώχεια και να επιτύχει ισότητα. Το κίνημα αυτό γιγαντώθηκε κατά τη δεκαετία 1950-1960, αλλά όπως άλλαζαν οι περιστάσεις έτσι άλλαζε κι αυτό. Ασχέτως ποιος ήταν επικεφαλής, πάντα ήταν σαφές ότι η αλλαγή ήταν αναγκαία.

Η ΤΑΙΝΙΑ

Μια ταινία εκρηκτική! Συνεντεύξεις καυστικές τόσο τότε, όσο και τώρα! Άνθρωποι-θρύλοι του κινήματος των πολιτικών δικαιωμάτων και του μυθικού κόμματος των Μαύρων Πανθήρων, που έχουν συνδέσει το όνομά τους άρρηκτα με την επαναστατική δεκαετία του ’60! Μια ταινία μεστή και πλούσια σε εξαιρετικό αρχειακό υλικό, που διατηρεί ακόμα τη ζωντάνια, τη φρεσκάδα και τη δύναμη των λόγων που παρουσιάζει. Συναρπαστικές συνεντεύξεις και ντοκουμέντα, μας μεταφέρουν σε ένα κλίμα αναβρασμού, μεγάλων κοινωνικών αλλαγών, συγκρούσεων αλλά και ελπίδων, και μας δίνουν ένα υπέροχο μάθημα για τις επόμενες γενιές, καθώς οι αδικίες στον κόσμο δεν έχουν εξαντληθεί, αλλά ούτε και οι νέοι ήρωες!
Η ταινία εξετάζει την εξέλιξη του κινήματος των Μαύρων Πανθήρων στην μαύρη κοινότητα από το 1967 έως το 1975. Συνδυάζει μουσική και 16mm φιλμ, τραβηγμένο εκείνη την εποχή, το οποίο ανακαλύφθηκε στα αρχεία της Σουηδικής τηλεόρασης, και ήταν στην αφάνεια για πάνω από 30 χρόνια. Επίσης, έχει σύγχρονες ηχητικές συνεντεύξεις από εξέχοντες αφροαμερικανούς καλλιτέχνες, ακτιβιστές, μουσικούς και ακαδημαϊκούς. Η ταινία ρίχνει ένα βλέμμα στους ανθρώπους, στην κουλτούρα και την κοινωνία εκείνη, που κατάφερε να επιφέρει τέτοιες μεγάλες κοινωνικές αλλαγές. Είναι το απόλυτο κινηματογραφικό ταξίδι στη μουσική και τα γκέτο της Αμερικής του ’60 και ’70.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και αρχές της δεκαετίας του ’70, το σουηδικό ενδιαφέρον για το αμερικανικό κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων βρισκόταν στο αποκορύφωμά του. Σουηδοί σκηνοθέτες ταξίδεψαν στην Αμερική, για να εξερευνήσουν το κίνημα της Black Power, που εσκεμμένα λάμβανε μικρή δημοσιότητα από τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, καθώς θεωρείτο βίαιο και τρομοκρατικό. Παρά τα εμπόδια που συνάντησαν, οι Σουηδοί σκηνοθέτες δεν σταμάτησαν την έρευνά τους και τελικά ανέπτυξαν δεσμούς με σημαντικούς εκπροσώπους των Μαύρων Πανθήρων, με σκοπό να αναδείξουν από κοινού την ανάγκη για ίσα δικαιώματα.
Ο σκηνοθέτης Γκόραν Όλσον βρήκε αυτό το υλικό στα αρχεία της σουηδικής τηλεόρασης και το παρουσιάζει τώρα στη νέα γενιά όλου του κόσμου…

Το γεγονός ότι τα γεγονότα παρουσιάζονται από τη σουηδική σκοπιά, δίνει ιδιαίτερη αξία στην ταινία, γιατί τα παρουσιάζει από μια εξωτερική σκοπιά, χωρίς να προχωρά σε «φορτισμένες» εκτιμήσεις για εκείνη την τόσο φορτισμένη από κάθε άποψη εποχή. Επίσης, είναι μια ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα το κίνημα των Μαύρων Πανθήρων, γιατί, ενώ το κίνημα των δικαιωμάτων είναι ευρέως αναγνωρίσιμο και αποδεκτό, το κίνημα των Μαύρων Πανθήρων έχει κακολογηθεί αρκετά. Η κληρονομιά του δεν έχει διατυπωθεί ολοκληρωμένα μέχρι τώρα και η επιρροή του σε άλλους απελευθερωτικούς αγώνες και πολιτικά κινήματα έχει σχεδόν εξαλειφθεί.

Η ταινία λοιπόν δίνει έμφαση σε αντιπροσωπευτικές, εσωτερικές στιγμές του κινήματος, βάζοντάς το στο σχετικό αμερικάνικο και διεθνές πλαίσιο, αλλά και παρουσιάζει σύγχρονες απόψεις σχετικά με τις επιτυχίες και τις αποτυχίες του, τον αντίκτυπό του και τη σημασία του σήμερα.

Στον πυρήνα της, η ταινία είναι μια ιστορία ενδυνάμωσης του εαυτού. Είναι μια συγκινητική και εμπνευσμένη ιστορία, που παίρνει μαζί της το κοινό σε ένα ταξίδι στη χρονική περίοδο 1967-1975 και στα καίρια προβλήματα τότε: τον πόλεμο στο Βιετνάμ, την άθλια κατάσταση των δημόσιων σχολείων, τον εθισμό στα ναρκωτικά, το ρατσισμό. Ταυτόχρονα θέτει βαθιά ερωτήματα για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι Αμερικανοί σήμερα. Και καθώς το κίνημα πήγε πολύ μακρύτερα από το να είναι απλώς και μόνο πολιτικό, η ταινία επίσης δείχνει και αυτή όλες τις κοινωνικές διαστάσεις και προεκτάσεις αυτού του κινήματος, και θέτει ερωτήματα που θα βοηθήσουν στην ενδυνάμωση και την εκπαίδευση και των επερχόμενων γενεών.

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

«Κυκλοφορούσε για χρόνια μια φήμη ανάμεσα στους σκηνοθέτες ότι η Σουηδία είχε περισσότερο αρχειακό υλικό για τους Μαύρους Πάνθηρες απ’ ότι ολόκληρη η Αμερική. Μερικά χρόνια πριν, δούλευα σε ένα φιλμ και κοιτώντας τα αρχεία της Σουηδικής τηλεόρασης ανακάλυψα ότι ήταν αλήθεια. Ίσως όχι βέβαια ακριβώς, αλλά το υλικό για το κίνημα των Μαύρων Πανθήρων ήταν εκπληκτικό και πλούσιο. Αμέσως ήξερα ότι είχα χτυπήσει φλέβα χρυσού. Ατόφιο κινηματογραφικό υλικό με εκπληκτικές προσωπικότητες, που είχε προβληθεί μόνο μια φορά πριν πολύ καιρό, στη Σουηδία. Τη στιγμή που είδαμε το αρχειακό υλικό, από το οποίο φτιάχτηκε το φιλμ, ξέραμε ότι θα φτιάχναμε μια ταινία-συλλογή για το κίνημα. Δεν περιμέναμε έγκριση από κανέναν. Αρχίσαμε να κάνουμε αυτό που πιστεύαμε και βρήκαμε χρηματοδότηση στη συνέχεια. Επίσης, θεώρησα χρέος μου, να πάρω αυτές τις φανταστικές εικόνες από το υπόγειο και να τις κάνω προσβάσιμες στο κοινό.
Το ενδιαφέρον μου και η αφοσίωσή μου σε αυτό το πρότζεκτ έχουν τις ρίζες τους στη δεκαετία του ’70, όταν, ως σπουδαστής, στα μαθητικά μου χρόνια υπήρχε μια αίσθηση αλληλεγγύης με τα απελευθερωτικά κινήματα. Πολλοί από τους συμφοιτητές μου ήταν παιδιά που είχαν επιζήσει του Ολοκαύτωματος ή εξόριστοι Εβραίοι από τα πογκρόμ του 1968 στην Πολωνία, άλλοι ήταν από την χιλιανή εξόριστη κοινότητα, που ζούσαν στην Σουηδία. Είχαμε μαζέψει χρήματα για το ANC ύστερα από την εξέγερση στη Νότια Αφρική και το 1980-81, όλοι μας υποστηρίζαμε ενεργά τις απεργίες αλληλεγγύης στην Πολωνία. Η συνείδησή μου είχε επηρεαστεί βαθιά από τέτοιους αγώνες.

Η ταινία είναι μια συλλογή αποσπασμάτων, όχι ένα ρεμίξ. Ήθελα να κρατήσω ατόφια την αίσθηση του υλικού και όχι να το κόψω σε νέα κομμάτια. Ο σεβασμός μου, όχι μόνο για τις προσωπικότητες αυτών των εικόνων αλλά και για τους κινηματογραφιστές, είναι απόλυτη. Οι άνθρωποι σε αυτό το φιλμ άλλαξαν τον κόσμο προς το καλύτερο. Όχι μόνο για το μαύρο λαό στην Αμερική ή για οποιαδήποτε άλλη περιθωριοποιημένη ομάδα, αλλά για όλους τους ανθρώπους.  Αυτοί σου έδειξαν ότι δεν μπορούσες να στέκεσαι αδρανής και να περιμένεις κάποιον να σου δώσει τα δικαιώματά σου. Πρέπει εσύ ο ίδιος να υψώσεις το ανάστημά σου και να τα πραγματοποιήσεις. Και αυτό ισχύει για κάθε άτομο, ακόμα κι αν είσαι λευκός άντρας μεσαίας τάξης, που ζεις στη Σουηδία. Έχει να κάνει με την προσωπική ενδυνάμωση όπως και με την ενδυνάμωση των άλλων.
Αποφάσισα να διατηρήσω το, δημοφιλές στη δεκαετία του ’70, στυλ της ταινίας-συλλογής, γιατί πιστεύω ότι είναι ελκυστικό αισθητικά και για τις νεότερες γενιές, και να συμπεριλάβω και ηχητικές συνεντεύξεις με σημαντικές πολιτικές φιγούρες, για να συνοδεύσω την ασυνήθιστη ομορφιά του 16mm αρχειακού φιλμ, βάζοντας τις εικόνες σε ένα γενικότερο πλαίσιο και δημιουργώντας ένα μωσαϊκό που είναι εμψυχωτικό και έντονο.

Για μένα η μεγαλύτερη έκπληξη στη δημιουργία της ταινίας ήταν η συνάντησή μου με έναν από τους ανθρώπους, που ήταν κύριο θέμα της ταινίας μου: την Άντζελα Ντέιβις. Την θαύμαζα τόσα χρόνια, βλέποντάς την στην τηλεόραση και από τη βιογραφία της. Το αρχειακό υλικό που συγκεντρώσαμε στην ταινία, δεν έχει δει ποτέ κανείς πουθενά, πέρα από την σουηδική τηλεόραση. Καθώς παρακολουθούσαν αυτά τα αποσπάσματα μερικά χρόνια πριν, συγκινήθηκα από τις συνεντεύξεις της, τον τρόπο που μιλούσε τόσο άμεσα, τη γνώση της και μια λεπτότητα που ήταν όμως τόσο δυνατή. Ύστερα, όταν τελικά την γνώρισα, συγκλονίστηκα. Υπέθετα ότι ήταν μια αποκλειστικά σούπερ σοβαρή ακαδημαϊκός, όταν ανακάλυψα ότι είχε επίσης πολύ χιούμορ, πνεύμα και ήταν ένας πολύ ζεστός άνθρωπος. Ήταν υπέροχα.

Επίσης, το ίδιο συναίσθημα έκπληξης ισχύει και με όλα τα άλλα πρόσωπα που τους πήρα συνέντευξη για το φιλμ. Ως σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, δεν είσαι και πολύ σίγουρος πώς θα είναι οι συνεντευξιαζόμενοι και πώς θα ανταποκριθούν ειδικά σε ένα φιλμ που αγγίζει τόσα πολλά ευαίσθητα θέματα.

Αλλά όλοι όσοι είχαν σχέση με αυτά τα αποσπάσματα και τους πλησιάσαμε για συνεντεύξεις και συμμετοχή στην ταινία, ήταν πολύ γενναιόδωροι και δοτικοί. Ανάμεσά τους ήταν οι: Erykah  Badu,  Talib  Kweli,  Harry Belafonte, Kathleen Cleaver, Sonia Sanchez, Bobby Seale, και ο Questlove, ο οποίος έφτιαξε για την ταινία την καλύτερη μουσική που θα μπορούσαμε να έχουμε.

Το δυσκολότερο κομμάτι της δημιουργίας της ταινίας ήταν να αποφασίσουμε ποιο από αυτό το υπέροχο υλικό θα αφήσουμε απ’ έξω, το οποίο δεν ταιριάζει με την δομή της ιστορίας.
Η επιθυμία μου είναι να δημιουργήσω ένα φιλμ, που να μας διαφωτίζει σχετικά

με αυτούς τους εκπληκτικούς ανθρώπους, την κοινωνία, τον ακτιβισμό, την κουλτούρα και τα στυλ, που πυροδότησαν μια τέτοια αλλαγή».

GORAN HUGO OLSSON

Υποψηφιότητα Μεγάλου Βραβείου Επιτροπής ΜΙΑΜΙ FESTIVAL 2011
Βραβείο μοντάζ ντοκιμαντέρ SUNDANCE FILM FESTIVAL 2011
Επίσημη συμμετοχή Φεστιβάλ Βερολίνου 2011

Kathleen Cleaver,  Angela Davis, Stokely Carmichael, Erykah Badu, Talib Kweli, Harry Belafonte, Sonia Sanchez, Eldridge Cleaver, Bobby Seal, Questlove….

Σκηνοθεσία/Σενάριο: Goran Olsson
Μουσική Επιμέλεια: Corey Smyth
Original μουσική: Questlove
Με τους: Erykah Badu, Harry Bellafonde, Eldridge Cleaver, Stokely Carmichael, Kathleen Cleaver, Angela Davis, Danny Glover, Talid Kweli