Book Review: Τι είπε στ’ αλήθεια ο Γιουνγκ – Ε.Α. Μπένετ

Μια μελέτη για την ψυχική διάσταση της ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα στις σύγχρονες κοινωνίες, σύμφωνα με την επιστημονική θεώρηση του Γιουνγκ είναι το βιβλίο αυτό του Ε.Α. Μπένετ που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Από την Τέσυ Μπάιλα

Ο συγγραφέας παρουσιάζει ποιοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν και να διαμορφώσουν αντίστοιχα τον τρόπο που ένας άνθρωπος επιλέγει να συμπεριφερθεί τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο και μάλιστα ποιοι από αυτούς καθορίζουν την αφοσίωσή του σε αυτές τις επιλογές ή την τάση του να μετακινείται και να αλλάζει πεδίο ενδιαφέροντος. Η διαχρονικότητα της σκέψης του Γιουνγκ είναι ένα θέμα που αξίζει να σταθεί ο αναγνώστης. Ο Γιουνγκ παραμένει σύγχρονος ακόμη και τόσα χρόνια μετά και μάλιστα μέσα σε κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές που συντελέστηκαν αναμφίβολα και γι αυτό το λόγο η παρουσίαση της γίνεται μια γοητευτική διαδικασία .

Επηρεασμένος από τη φροϋδική μελέτη για τη σημασία της πρώιμης παιδικής ηλικίας στη ψυχαναλυτική έρευνα ενός ατόμου ο Γιουνγκ μελετά την ώριμη ηλικία και τις συμπεριφορές που καθορίζονται από αυτή για να καταδείξει ότι είναι σημαντικό να αναζητήσουμε όλες εκείνες τις διεργασίες που γίνονται η αφορμή για την προσωπική εξελικτική πορεία ενός ανθρώπου. Η θεωρία του Γιουνγκ όμως δεν στέκεται μόνο σ’ αυτό. Συσχετίζει την εξέλιξη αυτή απόλυτα με την πορεία της σεξουαλικής ταυτότητας ενός ανθρώπου. Κατά τον Γιουνγκ η προσέγγιση μιας ατομικής ταυτότητας συνδέεται ανεπίλυτα με τη χρήση συγκεκριμένων λειτουργιών.

Το έργο του Γιουνγκ βρίθει συμβολισμών και η ανάλυσή του περί animus και anima μαρτυρούν την προσωπική του προσέγγιση στο θέμα των έμφυλων διαφορών ωστόσο δεν σταματούν εκεί αλλά προχωρούν και στην παρουσίαση των σχέσεων εγώ με το υπερεγώ, στη συνειδησιακές συγκρούσεις τους αλλά και στη λειτουργία της μεταβίβασης και αντιμεταβίβασης που είναι εξαιρετικής σημασίας για τον σύγχρονο μελετητή συμπεριφορών. Οι σχέσεις των δύο φύλων, η απρόσκοπτη έλξη ή απώθησή τους έγιναν αντικείμενο της μελέτης του. Ο Γιουνγκ προσεγγίζει την έμφυλη διαφορετικότητα με συντηρητικό τρόπο και την αποδέχεται ως αποτέλεσμα του διαφορετικού ασυνειδήτου ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες τονίζοντας ότι μέσα σε κάθε γυναικεία ψυχή υπάρχουν αρσενικά στοιχεία και το αντίστροφο.

Η επεξεργασία των ονείρων μέσω της ζωγραφικής είναι ένα θέμα που επίσης απασχολεί τον Γιουνγκ, σύμφωνα με τον οποίο η μελέτη τους αρκεί για να προσεγγιστεί η αμφισημότητα μιας προσωπικότητας. Μεταγενέστερος του Φρόιντ ο Γιουνγκ προχώρησε στη χρήση νέων μεθοδολογιών και διερεύνησε μύθους, θρησκευτικές αντιλήψεις, βιώματα και πολιτισμικά δεδομένα για να εξάγει τα δικά του συμπεράσματα.

Το βιβλίο γραμμένο από τον προσωπικό του φίλο Μπένετ γίνεται ένας πολύτιμος οδηγός κοινωνικής συμπεριφοράς των ανθρώπων. Και αυτό που το κάνει τόσο ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι ο συγγραφέας κατορθώνει να παρουσιάσει έτσι τη σκέψη και τις θεωρίες του Γιουνγκ ώστε να γίνονται οικείες σε όλους μας χωρίς να μειώνεται καθόλου η επιστημονική τους αξία. Μια πραγματεία για την αναλυτική Ψυχολογία γραμμένη με έναν επιστημονικό αλλά και άμεσο, εύληπτο τρόπο ώστε και ο αμύητος στον συγκεκριμένο κλάδο αναγνώστης να μπορεί να αντιλαμβάνεται το μέγεθος των νοημάτων και να αποκωδικοποιεί τη διείσδυση του Γιουνγκ σε έννοιες συγκεκριμένες που αναπτύχθηκαν από τον ίδιο αλλά και από τους επιγόνους του.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Ο Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ είναι από τις προσωπικότητες της ψυχολογίας για τις οποίες όλοι έχουν ακουστά, αλλά τα γραπτά τους είναι λιγότερο οικεία … Το “Τι είπε στ’ αλήθεια ο Γιουνγκ” προσφέρει μια εξαιρετική εισαγωγή στις κυριότερες ιδέες του Γιουνγκ, σε μια γλώσσα προσιτή στον καθένα.  Ο Έ. Ά. Μπένετ ήταν προσωπικός φίλος του. Αντάλλασσαν ιδέες για πολλά χρόνια, έτσι αυτά που έχει να πει διαθέτουν μια αυθεντικότητα που δύσκολα συναντάμε σε άλλες πραγματείες για τον Γιουνγκ.  Κάθε τολμηρή εικασία, κάθε σαρωτική θεωρία της ξεχωριστής εξηντάχρονης σταδιοδρομίας του ως αναλυτή ψυχολόγου προέκυψε οργανικά από την καθημερινή δουλειά του Γιουνγκ ως θεραπευτή. Ο Γιουνγκ μελετώντας τη μυθολογία θεμελίωσε μια ολόκληρη νέα επιστήμη των συμβόλων και της ερμηνείας τους ως αρχετύπων στο “συλλογικό ασυνείδητο”. Σ’ αυτή την καλογραμμένη επισκόπηση, ο Μπένετ καλύπτει το υπόβαθρο και την ανάπτυξη της σκέψης του Γιουνγκ, τις ταξινομήσεις της προσωπικότητας, την ανάλυση των στοιχείων της προσωπικότητας, το ασυνείδητο, τα όνειρα, την ενεργητική φαντασία, τον αλχημικό συμβολισμό και τη φιλοσοφία, την ψυχοθεραπεία και τη σχέση του Γιουνγκ με τον Φρόιντ. 

Η επιλογή του υλικού από τον συγγραφέα είναι συνετή και η έκθεσή του δείχνει επιδέξια μαεστρία.