Από την Παρασκευή Τεκτονίδου
Μία κατασκευή που θυμίζει γερανό, τοποθετημένη στην άκρη της σκηνής, κινείται ακολουθώντας τους νόμους της τριβής και της ταλάντωσης σε μία θεατρικά φωτισμένη σκηνή. Τρία σώματα ντυμένα στα μαύρα βρίσκονται παραδομένα στο πάτωμα. Όταν η μηχανή/γερανός τα σηκώνει στον αέρα και τα μετακινεί παραμένουν εγκαταλειμμένα στη βαρύτητα. Ένας ιδιαίτερος εναέριος χορός διαφορετικός από εκείνους που θα μας προσέφεραν ενεργοί ακροβάτες στον αέρα. Που παρόλα αυτά, για να διατηρηθεί αυτή η αίσθηση της αδράνειας, απαιτεί από τους χορευτές σημαντικές τεχνικές δεξιότητες.
Ένας ακόμη μηχανισμός ορίζει το κέντρο της σκηνής. Ένα κεκλιμένο επίπεδο που καταλήγει σε μία μικρή πλατφόρμα. Εκεί αφήνει τα «άψυχα» σώματα ο γερανός και η μηχανή αρχίζει να δονείται. Τα σώματα αφήνονται στον παλμό. Ένας χορός που ορίζεται από την ποιητική της αδράνειας. Ο χορογράφος Boris Charmatz ανοίγει ένα ένα τα χαρτιά του.
Οι τρεις χορευτές ενώνονται με τους υπόλοιπους έξι και φέρνουν ο καθένας τους από ένα μικρό «κοιμισμένο» παιδί στη σκηνή. Κάποια τα αφήνουν απαλά στο πάτωμα ή τα μεταφέρουν χέρι χέρι ανάμεσά τους. Στην αρχή, για λίγο μονάχα, η εικόνα φέρνει στο νου γονείς, που μεταφέρουν το κοιμισμένο τους παιδί από το αυτοκίνητό τους στο κρεβάτι του.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Για αρκετή ώρα τα παιδιά παραμένουν αδρανή, καθώς οι χορευτές παίζουν μαζί τους σαν να είναι κούκλες. Η χορογραφία γίνεται περισσότερο ενεργητική και οι ενήλικες κινούν τα παιδιά με μεγαλύτερη ένταση. Κάποια στιγμή οι χορευτές τραγουδούν στην αρχή μελωδικά. Στη συνέχεια βγαίνουν ένας ένας μπροστά και συστήνονται με έναν διαφορετικό ήχο, που καθώς επαναλαμβάνεται ηχογραφημένος δημιουργεί ένα ενδιαφέρον ηχητικό περιβάλλον. Η ένταση ανεβαίνει, μα τα παιδιά δεν ξυπνούν, παρόλο που χορευτές τα κινούν και τα τραντάζουν σαν να είναι μαριονέτες. Αυτός παράξενος χορός περνάει μέσα από τα παιδικά τους σώματα για να διαπεράσει τα σώματα μας στην πλατεία.
Διακρίνει κανείς καθαρά ότι τα παιδιά καθόλου δεν κινδυνεύουν. Αναγνωρίζει πόσο έχουν δουλέψει για να τους είναι οικεία αυτή η δυνατότητα της αδράνειας. Ξεχωρίζει τον χαρακτήρα κάθε παιδιού μέσα από αυτή την ρυθμισμένη από άλλους κίνηση και πόσο οικεία αισθάνονται με τους χορευτές τους. Παρόλα αυτά, είναι στιγμές που καθισμένος απέναντι τους κανείς αισθάνεται άβολα, παλεύοντας με μίαν αμφιθυμία.
Όταν βλέπει κάποιος παιδιά –ιδιαίτερα τόσο παραδομένα σε έναν ύπνο– δεν μπορεί να αποφύγει το συνειρμό μίας ευθραυστότητας. Ενός μικρού ανθρώπου ευάλωτου σε έναν κίνδυνο. Άλλωστε, σήμερα τονίζεται αυτή η αίσθηση της επικινδυνότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο τρόπος που γίνεται τόσο συχνά και έντονα λόγος για την επιθετικότητα στα σχολεία: εστιάζοντας στην ίδια την επιθετικότητα και ξεχνώντας τους λόγους που την παράγουν, «την ανεργία, τη φτώχεια των γονέων και τον ρατσισμό», όπως επισημαίνει ο χορογράφος σε μία συνέντευξη του [1].
Στη συνέχεια, ακούγεται ο ήχος μία γκάιντας και τα παιδιά «ξυπνούν». Ακολουθούν τον μουσικό θυμίζοντας μας το παραμύθι των αδερφών Γκριμ, που εμφανίζεται σαν συνειρμός στη σκηνή για να υποδείξει μίαν αντιστροφή. Τα παιδιά δεν θα χαθούν. Θα παραμείνουν στη σκηνή ενώ ο αυλητής θα συνεχίσει τη μουσική του κρεμασμένος ανάποδα από τη μηχανή/γερανό.
Τα δώδεκα παιδιά τρέχουν σε ολόκληρη τη σκηνή, τη γεμίζουν, την αλλάζουν, τη μετασχηματίζουν. Και αναγνωρίζεις αυτή την παιδική ενέργεια που μοιάζει τόσο ανεξάντλητη όταν τη συναντάς στην καθημερινότητα. Μέσα σε αυτή την ενέργεια υψηλής τάσης, διακρίνεις τις οδηγίες μίας ανοιχτής χορογραφίας στο πώς τινάζουν τα χέρια τους ή τρίβουν τα μάτια τους. Στον τρόπο που τα παιδιά μετακινούν τους χορευτές, καθώς οι ρόλοι αλλάζουν και παίζουν τώρα εκείνα με τα παραδομένα, αδρανή ενήλικα σώματα.
Η παράσταση Enfant, που παρουσιάστηκε στην αίθουσα Δ’ της Πειραιώς 260 στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου στις 12-14 Ιουλίου, έχει ανοίξει όλα τα χαρτιά της. Χωρισμένη σε διακριτές ενότητες (μηχανές, κοιμισμένα παιδιά, κοιμισμένοι ενήλικες) χωρίς να κρύβει τις ραφές της, είναι μία παράσταση που διαλέγεται κυρίως με τη σωματικότητα.
Αν προκαλεί συνειρμούς, είναι γιατί τους φέρει καθένας μαζί του στην πλατεία. Ανάλογα με την ιδέα που έχει για το τί είναι Παιδί/ Enfant και πώς συνδέεται -ή συγκρούεται- η ιδέα αυτή με τα πραγματικά παιδιά εκεί έξω.
Εξερευνά τη δυνατότητα να αφήνεσαι στο σωματικό σου βάρος, να εγκαταλείπεσαι και να εμπιστεύεσαι. Και ταυτόχρονα είναι ένα έργο για την ικανότητα της ενέργειας να μεταμορφώνεται και να μεταμορφώνει. Να διαστέλλει τον χώρο και τον χρόνο ή να τον συστέλλει. Η δύναμή της να αλλάζει τα πράγματα.
[1] Οι κινήσεις που κάνουμε με τα παιδιά είναι καταπιεστικές; Είναι οι κινήσεις του εφιάλτη; Είναι οι κινήσεις που τα παιδιά ονειρεύονται; είναι παιχνιδιάρικες; Ή πραγματικά σκοτεινές; Στην εποχή μας μιλάμε συχνά για την παιδική κακοποίηση, φοβόμαστε τον παιδόφιλο τύπο που θα έρθει και θα σκοτώσει το παιδί μας. Νομίζω ωστόσο ότι υπάρχει πολύ περισσότερος πόνος στη φτώχεια και στην ανεργία των γονέων και στο ρατσισμό. Και πρέπει να τα αγγίξουμε αντί να πούμε ότι είναι επικίνδυνο να μιλάμε για αυτά. Ο χορός θα πρέπει να είναι επικίνδυνος.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: ©Borris Brussey