Το μυθιστόρημα της πρωτοεμφανιζόμενης Charlotte Rogan, η οποία είναι υποψήφια στη λίστα της εφημερίδας “Guardian“, για το βραβείο καλύτερου πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, είναι ένα από εκείνα τα βιβλία που θα αποκαλούσαμε, μικρά διαμάντια.
Της Γιώτας Παπαδημακοπούλου
Με το λογοτεχνικό της αυτό ντεμπούτο, η συγγραφέας καταφέρνει μέσα από ένα, όχι και τόσο μεγάλης έκτασης, έργο, να μιλήσει με απλό και άμεσο τρόπο για ορισμένα από τα σπουδαιότερα ζητήματα και διλήμματα με τα οποία, μπορεί ποτέ να βρεθεί αντιμέτωπος ένας άνθρωπος που αν και στην φυσική τους έκταση χαρακτηρίζονται από μια ιδιαίτερη πολυπλοκότητα εδώ, είναι τόσο ξεκάθαρα που δεν χωράει καμία αμφισβήτηση, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο, ακόμα κι αν θα θέλαμε να ισχύει κάτι διαφορετικό.
Πρωταγωνίστρια της ιστορίας, η Γκρέις Γουίντερ, η οποία βρέθηκε ως επιβάτης στο πλοίο«Αυτοκράτειρα Αλεξάνδρα», επιστρέφοντας από την Αγγλία στην Αμερική, μαζί με τον σύζυγό της, προκειμένου να γνωρίσει την οικογένειά του και να χτίσει μια νέα, όμορφη ζωή. Τα πράγματα όμως εξελίσσονται πολύ διαφορετικά καθώς, ένα τραγικό ατύχημα θα οδηγήσει το μεγαλοπρεπές πλοίο στον πάτο της θάλασσας και την Γκρέις, μέσα στη σωστική λέμβο 14, να δίνει μάχη για να κρατηθεί στη ζωή και να επιστρέψει στον πολιτισμό. Και τελικά τα καταφέρνει ωστόσο, από την λέμβο οδηγείται στη φυλακή, περιμένοντας τη δίκη της η οποία είτε θα την καταδικάσει για ανθρωποκτονία, είτε θα της επιτρέψει να φύγει ελεύθερη. Και η Γκρέις, πίσω από τα κάγκελα του κελιού της, πρέπει να ανασύρει από τη μνήμη της τις πιο σκοτεινές στιγμές ενός απελπιστικού ταξιδιού που έμοιαζε να έχει καταδικάσει τους πάντες, ανάμεσά τους, κι εκείνη την ίδια.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ίσως, το πιο δυνατό χαρακτηριστικό του βιβλίου αυτού να είναι, η πρωτοπρόσωπη αφήγηση από μεριάς της Γκρέις κάτι που μας επιτρέπει, τόσο να ταυτιστούμε μαζί της, όσο και να βιώσουμε σε ένα δεύτερο επίπεδο, όλα όσα βίωσε και ξεπέρασε προκειμένου να επιβιώσει, να βγει ζωντανή από τη μάχη απέναντι στη θάλασσα και τα στοιχεία της φύσης, τον χρόνο και την σωματική κατάρρευση. Η φωνή της είναι δυνατή, ξεκάθαρη, χωρίς φόβο, πλημμυρισμένη από την αγωνιώδη μεν, αφοπλιστική δε ειλικρίνειά της. Αν και φαινομενικά είναι μια φυσιογνωμία που δεν θα πίστευε κανείς ότι θα μπορούσε να νικήσει τελικά, κάτω από την επιφάνεια, η Γκρέις είναι αγωνίστρια και αυτό, είναι κάτι για το οποίο δεν σκοπεύει να απολογηθεί. Όσο κι αν κάποιοι πιστεύουν το αντίθετο, δεν μηχανεύεται, δεν προσποιείται, είναι ένα ανοιχτό βιβλίο και όποιος πραγματικά θέλει να την καταλάβει, δεν έχει παρά να το ανοίξει και να το διαβάσει.
Το βιβλίο αυτό, σε έναν βαθμό, υιοθετεί την μορφή ημερολογίου, ανατρέχοντας στις μαύρες μέρες μετά το ναυάγιο όπου τόσο η Γκρέις όσο και οι συνεπιβάτες της, ήρθαν αντιμέτωποι με περισσότερα απ’ όσα θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν. Ουσιαστικά, μέσα από τα μάτια της Γκρέις, έχουμε ένα ολοκληρωμένο ψυχογράφημα την ίδιας και των συνεπιβατών και κατ’ επέκτασιν, κάθε ανθρώπου που θα μπορούσε να βρεθεί σε αντίστοιχη με αυτούς θέση. Γιατί το βιβλίο αυτό πάνω απ’ όλα, είναι μια προσπάθεια εμβάθυνσης στον ανθρώπινο ψυχισμό και πως αυτός αντιδράει απέναντι σε ακραίες καταστάσεις, μέχρι που είναι ικανός να φτάσει προκειμένου να προστατευτεί και να επιβιώσει, πόσο μπορεί να παλέψει γι’ αυτό και τι είναι ικανός να θυσιάσει, ακόμα κι αν μιλάμε για την ίδια του την ψυχή. Γιατί, μας αρέσει ή όχι, όταν ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με την κρίση, δεν αλλάζει, ούτε δείχνει το πραγματικό του πρόσωπο, όπως πολλοί θέλουν να πιστεύουν. Απλά λειτουργούν με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και αλήθεια, ποιος μπορεί να τους κατηγορήσει γι’ αυτό;
Η Γκρέις κατάφερε να επιβιώσει για 21 μέρες πάνω στη λέμβο 14, όπως και ορισμένοι άλλοι από τους αρχικούς, 39 συνολικά επιβάτες. Για να το πετύχουν όμως αυτό, χρειάστηκε να δημιουργήσουν και να ακολουθήσουν έστω και προσωρινά, έναν κώδικα ηθικής που μοιάζει μονόδρομος ωστόσο, δεν παύει να είναι αμφιλεγόμενος. Και τελικά, αυτή είναι η ουσία του βιβλίου. Μας προκαλεί ξεκάθαρα μέσα από την ιστορία του να κοιτάξουμε την αλήθεια κατάματα, να δούμε τους εαυτούς μας στα πρόσωπα των επιζώντων και πριν τους καταδικάσουμε ή τους αθωώσουμε, να σκεφτούμε τι θα κάναμε εμείς αν ήμασταν στη θέση τους. Με απλή αλλά πηγαία δυναμική, η Rogan μας αφηγείται μέσω της Γκρέις μια ιστορία που μπορεί να έχουμε δει ή ακούσει αλλά που ίσως ποτέ, ή έστω, σχεδόν ποτέ, να μην μπήκαμε στη διαδικασία να αναλογιστούμε σε βάθος. Αν μη τι άλλο, θα σας καθηλώσει, από την πρώτη μέχρι και την τελευταία σελίδα.