Christiane Löhr: Όλες οι χειρονομίες είναι μια παρέμβαση στο χώρο

Η γερμανίδα καλλιτέχνις Christiane Löhr, η οποία υπήρξε μαθήτρια του Γιάννη Κουνέλλη στη Ακαδημία Καλών Τεχνών του Ντίσελντορφ, δημιουργεί έργα άμεσα συνδεδεμένα με τη φύση, καθώς χρησιμοποιεί οργανικά υλικά, τα οποία ανακάλυψε μέσω της αγάπης και της στενής σχέσης της με το άλογό της, το οποίο την συντρόφευε για 24 χρόνια.

– Γιατί χρησιμοποιείτε οργανικά υλικά;

Χρησιμοποιούσα οποιοδήποτε υλικό κατά τη διάρκεια των σπουδών μου καθώς είχα την περιέργεια να μάθω διαφορετικές τεχνικές. Στα δεκαοχτώ μου κέρδισα ένα άλογο στη λοταρία, το οποίο γέννησε ένα πουλάρι – οπότε το άλογο που με συντρόφευε για 24 χρόνια μπήκε στη ζωή μου. Οι τρίχες των αλόγων, ο σανός και το άχυρο ήταν υλικά, τα οποία είχα καθημερινά στα χέρια μου, ενώ παρατηρούσα και το περιβάλλον του αλόγου μου.  Άρχισα να αντιλαμβάνομαι τις μικρές αλλαγές που προκαλούσαν οι εποχές ή η ανάπτυξη των φυτών. Η πληθώρα αυτών των παρατηρήσεων αποτέλεσαν την πηγή της προσωπικής μου έρευνας και δημιουργίας.

– Αυτό το ενδιαφέρον σας έχει επηρεαστεί από την Arte Povera;

Ήταν μία σημαντική ανακάλυψη, ακόμα και πριν τις σπουδές μου, τα έργα των καλλιτεχνών της Arte Povera και της Land Art. Περισσότερο από την ιδέα του να δουλεύει κανείς με τη φύση, καταλαβαίνω ότι η προσωπική τους ζωή αποτελεί πηγή της δουλειάς τους για αυτούς τους καλλιτέχνες. Εξαιτίας του αλόγου μου, η φύση και τα οργανικά υλικά έγιναν μέρο της καθημερινότητάς μου, με αποτέλεσμα να τα χρησιμοποιώ στην έρευνά μου κατά τη διάρκεια των σπουδών μου. Το ενδιάφερον μου ως γλύπτρια για τις φόρμες στο χώρο εμπλουτίστηκε από αυτά τα συγκεκριμένα υλικά, τα οποία με οδήγησαν να εισέλθω σε έναν οικείο και παραγωγικό διάλογο.

– Συνήθως δημιουργείτε μικρών διαστάσεων έργα. Εδώ στην Αθήνα, δημιουργήσατε μία μεγάλη εγκατάσταση από τρίχες αλόγων. Σας ενδιαφέρει αυτή η αντίθεσή?

Πάντα εμπνέομαι από τις δυνατότητες του χώρου. Η ιδέα πίσω από αυτήν έκθεση δεν ήταν αρχικά να δημιουργήσω μία αντίθεση μεταξύ του μεγάλου και του μικρού. Εδώ στην Αθήνα σχεδίασα την εγκατάσταση με τις τρίχες που απλώνεται στην είσοδο της γκαλερί. Μου αρέσει πολύ όταν ανοίγει κάποιος την πόρτα να εισέρχεται και να συμμετέχει στη  «ροή» του έργου. Το βλέμμα ακολουθεί αμέσως το ρεύμα των λεπτών γράμμων. Το έργο αλλάζει όταν μετακινείσαι ένα εκατοστό και το αντιλαμβάνεσαι μόνο όταν κινείσαι γύρω του, και είναι, δυστυχώς, σχεδόν αδύνατο να το φωτογραφήσετε. Είναι ένα μεγάλου μεγέθους έργο, αλλά ταυτόχρονα είναι και άυλο, καθώς όλο το υλικό του χωράει στο ένα χέρι.

Ωστόσο, η αναζήτηση της αναλογίας και η χρήση της γεωμετρίας συνδέονται με τα μικρά γλυπτά.

– Στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Ντίσελντορφ, επιλέξατε να σπουδάσετε με τον Γιάννη Κουνέλλη, ο οποίος εκείνη την εποχή διδάσκε εκεί, εξαιτίας του έργου του με τα ζωντανά άλογα. Για τον Κουνέλλη, το άλογο αποτελεί σύμβολο της εξουσίας, όπως και στα έργα των μεγάλων κλασικών ζωγράφων. Συμμερίζεστε αυτή την άποψη;

Όπως σας ανέφερα νωρίτερα, πέρασα πολλά χρόνια με το άλογο μου, το οποίο γεννήθηκε και πέθανε στο δικό μου μέρος. Είχα μία πολύ στενή σχέση με αυτό το πλάσμα, και ήταν πολύ περισσότερο από ένα ζώο για μένα. Μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι πέρασα ένα μεγάλο και σημαντικό κομμάτι της ζωής μου μαζί του και με έμαθε πολλά. Οπότε ένα άλογο είναι κάτι ζωντανό για μένα, αλλά σίγουρα και την εικόνα της φυσικής του δύναμης συμμερίζομαι. Παράλληλα όμως βλέπω σε αυτό ομορφιά, ελευθερία και αλήθεια – στοιχεία με τα οποία σίγουρα θα συμφωνούσε και ο Γιάννης. Όπως σωστά ανέφερες, η φωτογραφία με τα δώδεκα άλογα μου άρεσε πολύ και με οδήγησε να τον συναντήσω στην Ακαδημία του Ντίσελντορφ και να ξεκινήσω τις σπουδές μου με αυτόν.

Μέσω του αλόγου μου, ανακάλυψα την ομορφιά των τριχών του αλόγου, και έτσι ξεκίνησα να μαζεύω κάθε τρίχα του. Έχει τη δυνατότητα να τεντώνεται, να φέρει υψηλή ένταση και αντίθετα να εμπλέκεται. Κρύβει και εκπλήξεις – καθώς οι τρίχες από μαύρες γίνονται άσπρες όταν κοιτάξετε προσεκτικά τις χορδές της εγκατάστασης!

– Σε μία προηγούμενή σας συνέντευξη είχατε αναφέρει ότι τα σχέδια σας με μολύβι αποτελούν μία γλυπτική πράξη. Μπορείτε να μας εξηγήσετε αυτή τη θέση σας; Πώς αυτά συνδέονται με τα γλυπτά και τις εγκαταστάσεις που δημιουργείτε;

Ως γλύπτρια, δουλεύω με υλικά, ενώ για τα σχέδια μου σε χαρτί χρησιμοποιώ μελάνι, γραφίτη και παστέλ λαδιού. Το μολύβι, για παράδειγμα, χαράζει μέσα στην επιφάνεια του χαρτιού και αφήνει ένα ανάγλυφο, διότι ασκώ πολύ πίεση. Μοιάζει σαν να τραυματίζω και πλάθω το χαρτί. Με το παστέλ λαδιού, το οποίο τρίβω βαθιά στις ίνες με τα δαχτυλά μου, αισθάνεσαι σαν να κλείνει η επιφάνεια. Όλες οι χειρονομίες είναι μια παρέμβαση στο χώρο, στον πραγματικό χώρο του στούντιο ή στον εκθεσιακό χώρο ή στον κενό χώρο του χαρτιού. Ενδιαφέρομαι πώς αυτή η ενέργεια – η σύνθεση ενός γλυπτού ή μιας εγκατάστασης ή η σχεδίαση μίας γραμμής στο χαρτί – θα αλλάξει το χώρο. Συχνά νομίζω ότι συμπυκνώνω το χώρο, σαν να δημιουργώ σημεία ενέργειας.

Πορτραίτο: ©Salvatore Mazza

Διαβάστε επίσης:

Έκθεση της μεγάλης Γερμανίδας εικαστικού Christiane Löhr στην Bernier/Eliades