Chryssa & New York: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο της Χρύσας στη Νέα Υόρκη

Η έκθεση “Chryssa & New York” είναι η πρώτη συγκεντρωτική έκθεση με έργα της καλλιτέχνιδος Χρύσας, που παρουσιάζεται στην Βόρεια Αμερική από το 1982. Πραγματοποιείται σε συνδιοργάνωση του Dia Art Foundation και της συλλογής Menil, και σε συνεργασία με το Alphawood Foundation. Παρουσιάζεται αυτήν την περίοδο, μέχρι και τις 23 Ιουλίου 2023, στην γκαλερί Dia Chelsea στη Νέα Υόρκη, ενώ πρόκειται να μεταφερθεί και στη Συλλογή Menil στο Χιούστον, τον Σεπτέμβρη του 2023.

Η έκθεση “Chryssa & New York” αναδεικνύει όλο το εύρος του δυναμικού έργου της καλλιτέχνιδος, ενώ συμπεριλαμβάνει πρώιμα έργα, όπως την αινιγματική σειρά “Cycladic Book series” (1954-57), καθώς και ανάγλυφα από γύψο και μέταλλο, που σκιαγραφούν το φαινόμενο του φευγαλέου φυσικού φωτός. Παρουσιάζεται, επίσης, το πρόσφατα αποκατεστημένο “The Gates to Times Square” (1964-66), μαζί με παραδείγματα των “Studies for the Gates” (1966-67).

Η Χρύσα υπήρξε σημαντική προσωπικότητα για τον κόσμο της τέχνης της Νέας Υόρκης, τη δεκαετία του 1950, καθώς ανέπτυξε μια ρηξικέλευθη μέθοδο για την ενεργοποίηση των επιφανειών των γλυπτών, μέσω του χειρισμού του φωτός και της σκιάς. Η δουλειά της, η οποία δεν αναγνωρίστηκε ευρέως, γεφυρώνει Pop, Εννοιολογικές και Μινιμαλιστικές ιδέες, ενώ καινοτόμησε σε ό,τι αφορά τη χρήση κειμένου και νέον.

Χρύσα

Η Χρύσα (Βαρδέα-Μαυρομιχάλη) [Αθήνα, 1933-2013] σπούδασε στο Παρίσι (Académie de la Grande Chaumière, 1953-54) και στo Σαν Φρανσίσκο (California School of Fine Arts, 1954-55). Από το 1955 εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Νέα Υόρκη. Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960 είναι τα πιο κρίσιμα για τη δημιουργία της. Είναι η περίοδος που χτίζει το δικό της «γλωσσικό» σύστημα, στο οποίο η οπτική αντίληψη, η μαζική επικοινωνία, τα σύμβολα και ο χρόνος είναι σημεία αναφοράς σε κάθε προσπάθεια προσέγγισης, ερμηνείας και αποτίμησης το έργου της. Η ατομική της έκθεση (1961) στο Solomon R. Guggenheim Museum, όπου παρουσιάζονται τα Κυκλαδικά βιβλία και συνθέσεις της με γράμματα, «προβολές» και σελίδες εφημερίδων, έρχεται να επικυρώσει το πρωτοποριακό, καινοτόμο πνεύμα της, την προσωπικότητα και την τέχνη της που στέκεται «αταξινόμητη» και αυτόνομη από δεσπόζουσες τάσεις και κινήματα, όπως η Pop Art, παρά τις όποιες κοινές αναφορές. Την περίοδο αυτή ξεκίνησε και τους πειραματισμούς της με το νέον, το στοιχείο που θα διαμορφώσει και θα καθορίσει όλη τη διαδρομή της. Η Χρύσα πραγματοποίησε πολυάριθμες ατομικές εκθέσεις στην Αμερική και στην Ευρώπη, σε σημαντικές γκαλερί και μεγάλα μουσεία, όπως το The Museum of Modern Art (Νέα Υόρκη), το Whitney Museum of American Art (Νέα Υόρκη), το Musée d’ Art Contemporain (Μόντρεαλ), το Musée d’ Art Moderne de la ville de Paris (Παρίσι) και η Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (Αθήνα). Συμμετείχε σε ομαδικές εκθέσεις και διεθνείς διοργανώσεις, όπως στις Μπιενάλε του São Paulo (1963, 1969, 1991) και της Βενετίας (1972) και στη Documenta 4 του Kassel (1968). Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 εργάστηκε για ένα διάστημα στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας ως εργαστήριο την αίθουσα ενός παλιού κινηματογράφου. Από το 2007 έζησε μόνιμα στην Αθήνα, όπου τα γνωστότερα έργα της σε δημόσιο χώρο είναι η Κλυταιμνήστρα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, και η Mott Street που τοποθετήθηκε (2004) στον σταθμό «Ευαγγελισμός» του αθηναϊκού Μετρό.

Πηγή: diaart.org | momus.gr

Κεντρική φωτογραφία θέματος: Chryssa & New York, installation view, Dia Chelsea, New York, 2023. © Εstate of Chryssa, National Museum of Contemporary Art, Athens. Photo: Don Stahl