Χώρος κοινωνικός και ιδιωτικός, η συνάντηση, η παρατήρηση, το υπόλειμμα· ό, τι αναφύεται μέσα από αυτήν τη συνθήκη· η ατομική έκθεση Cropping Up της Μαρίας Λοϊζίδου κινείται γύρω από γνώριμες για την ίδια ιδέες και σκέψεις[1], αποδοσμένες με μια ιδιότυπη δομή και παρουσίαση.
Με την είσοδο στο χώρο, προκύπτει μια αίσθηση αμηχανίας, ίσως και σύγχυσης· έπιπλα, παλιότερα έργα της δημιουργού κι άλλα αντικείμενα, συντεθειμένα σε μια οργανωμένη αταξία, υποδέχονται τον επισκέπτη. Πρόκειται για την εγκατάσταση Cropping Up, η οποία μοιάζει να αναδιαμορφώνει εσκεμμένα τα δεδομένα της πρόσβασης στο χώρο. Ήδη από την πρώτη αυτή επαφή αποδίδεται η πραγματωμένη στιγμή της συνάντησης χώρου και υποκειμένου, δομών και μορφών.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Προσπαθώντας ακόμη να αποκωδικοποιήσει κανείς την πρώτη αυτήν εικόνα, συνεχίζει την πορεία του στην έκθεση, μπαίνοντας σε μια δεύτερη ενότητα της, όπου χαρακτηριστική είναι η χρήση ποικιλίας μέσων.
Στη σειρά έργων Visages effacés, τα γλυπτά από χαρτί φωτογραφίζονται, με τη φωτογραφική εικόνα να παρουσιάζεται ως σωτηρία της φθαρτής τους ύλης, ως αποτύπωση της αναμονής και της αναζήτησης μιας νέας ταυτότητας⋅ μοιάζουν σαν αγωνιώδεις αποδέκτες γραφής, που με την ίδια τους την καθαρότητα αμφισβητούν αν ποτέ αυτό θα συμβεί.
Μια αντίστιξη διατυπώνεται με τις εγκαταστάσεις The Map και Cropping Up, όπου η χάρτινη επιφάνεια εμφανίζεται “βίαια” καλυμμένη με το αποτέλεσμα της επαναληπτικότητας της χειρονομίας. Στη μια περίπτωση για να καλύψει την ήδη χαρτογραφημένη επιφάνεια, στη δεύτερη για να ορίσει τις μορφές, σαν μια διαρκώς επαναλαμβανόμενη αφήγηση.
Στο βάθος, η επιβλητική προτομή Memory miss φαντάζει κυρίαρχη λόγω της στιβαρότητάς της.
Συγκεντρώνει πάνω της όλα τα γνωρίσματα που διατρέχουν την έκθεση, με το στοιχείο της απώλειας έκδηλο και με τις αλλεπάλληλες στρώσεις που συνθέτουν τη μορφή του, εμφανείς.
Παράλληλα, η αποκάλυψη των μηχανισμών μεταφοράς και των βάσεων στήριξης σε διάφορα σημεία της αίθουσας, συμπληρώνει τα στοιχεία που υπογραμμίζουν το προσωρινό και ίσως προοιωνίζουν μια μετάβαση.
Ποιό το στοιχείο εκείνο που συνδέει τα έργα, πραγματωμένα με τόσο ποικίλα μέσα, μεταξύ τους; Η αναίρεση της ταυτότητας, της ύπαρξης και η αναζήτηση μιας θέσης σε ένα πρωτόγνωρο πλαίσιο.
Η δημιουργός μοιάζει να μας εισάγει στον πυρήνα του συλλογικού. Αυτό, εκδηλώνεται με έναν μεταφορικό, σχεδόν υπαινικτικό τρόπο, συγχρονισμένο με το προσωπικό εικαστικό της λεξιλόγιο, μέσα από την πραγμάτευση του κοινωνικού και των νέων δεδομένων που το μορφοποιούν διαρκώς. Δεν απορροφάται από την πολυσυζητημένη κρίση, αλλά την προσεγγίζει με όρους καθολικού. Ασχολείται με τη δυναμική καταστάσεων κρίσιμων εν γένει, εστιάζοντας περισσότερο στο γνώρισμα της κυκλικότητας και της επαναληπτικότητας τους ως φαινομένων. Εκείνο που αναδεικνύει, είναι η ανίχνευση του κοινού ζητούμενου, του κοινού σημείου “συνάντησης”.
Άποψη εγκατάστασης: Μαρία Λοϊζίδου, ‘Cropping Up’, Kalfayan Galleries, Αθήνα, 2014. Φωτογραφία: Χρήστος Σαρρής.
Επιλέγει, λοιπόν, να στοχαστεί πάνω στο χώρο, ο οποίος αντιμετωπίζεται ως μορφοποιός παράμετρος, ως πεδίο εκδήλωσης, αλλά κι αναθεώρησης του εγώ. Το χώρο, λοιπόν, τον συμβολικά ιδωμένο, το πλαίσιο που φέρνει το δημόσιο σε συνεχή διάλογο με το ιδιωτικό. Κάτω από αυτά τα συμφραζόμενα, διαμορφώνει νέους όρους θέασης και διαχείρισής του. Αυτό, προσπαθεί να το επιτύχει μέσα από τη σχηματοποίηση της συνάντησης των δύο πλαισίων, του εργαστηρίου με εκείνο της γκαλερί. Μέσα από αυτή την όσμωση, η καλλιτέχνιδα “πλάθει χώρο”, κατά την προσφιλή της πρακτική, εντάσσοντας σε αυτόν ένα νέο πλαίσιο σχέσεων, σκέψεων και συνδέσεων· εδώ έγκειται αυτό που αναφέρεται ήδη από τον τίτλο: το στοιχείο του αναφυόμενου.
Σε αυτή τη λογική, η Μαρία Λοϊζίδου χειρίζεται το δίπολο “κρυφό-έκδηλο”, άλλοτε αποκαλύπτοντας κι άλλοτε καλύπτοντας το προϊόν της καταγραφής. Παράλληλα, αρθρώνει πάνω στο δίπτυχο απουσίας- απώλειας ένα μοτίβο σκεπτικού, το οποίο διατρέχει το σύνολο των έργων της. Προσεγγίζει έναν επίκαιρο προβληματισμό: την πίεση προς την αναθεώρηση της θέσης και την ανεύρεση μιας νέας ταυτότητας. Έτσι, αποτυπώνοντας το πάγωμα του χρόνου, δίνει μορφή στην αμηχανία και την αποτύπωσή της πάνω μας, στο τοπίο και στο χώρο. Φαντάζει σαν να υπονοεί τη δυνατότητα αναπλαισίωσης των επιταγών του μέλλοντος, αποδέσμευσης από την αγωνία εύρεσης λύσεων διαφυγής από μια δεδομένη κατάσταση. Εκείνο που αναδεικνύεται, είναι το προσωρινό που ενδέχεται να εγκαθιδρυθεί στη μονιμότητα. Η αίσθηση που προκύπτει, λοιπόν, περιστρέφεται γύρω από την αναμονή ενός αποτελέσματος, μιας δράσης, ενός νέου τοπίου που ίσως να μην προκύψει ποτέ.
Θεωρώντας συνολικά την έκθεση, η εγκατάσταση της εισόδου περατώνει το ρόλο της, λειτουργώντας σαν εύστοχη εισαγωγή αλλά και σαν ένα σύμβολο μιας κατάστασης ήδη διαμορφωμένης. Η δεύτερη ενότητα, εκείνη που εμπεριέχει το σύνολο των έργων, μετατρέπεται στο καθαυτό πεδίο διατύπωσης μιας ερώτησης και μιας απάντησης μαζί. Διακρίνεται μια συνέπεια που συνδέει την αυθυπαρξία των έργων σε ένα λειτουργικό όλον, προσδίδονταςσυνοχή στο τελικό αποτέλεσμα. Σε αυτό, συμβάλλει με έναν παράδοξο τρόπο ο “κατακερματισμός” της αφήγησης· από την αταξία προκύπτει μια σαφής τάξη κι από την ένταση μια δυνητική αρμονία.
[1] Αναφορά στην παρουσίαση της εγκατάστασής της Συλλογική Αυτοβιογραφία, την άνοιξη του 2013 στο ΕΜΣΤ, αλλά και στην τρέχουσα έκθεσή της Curating Body/ The Cached Space στο Κυπριακό Μουσείο, όπου μια σειρά ζητημάτων, όπως ο χειρισμός των διαφόρων επιπέδων “πρόσβασης”, αντίληψης κι επίδρασης του χώρου τίθενται σε κεντρικό άξονα του έργου της.
*Φωτογραφία θέματος: Χρήστος Σαρρής
Οι Kalfayan Galleries στην Αθήνα παρουσιάζουν την ατομική έκθεση της εικαστικού Μαρία Λοϊζίδου με τίτλο “Cropping Up”, μέχρι τις 15 Νοεμβρίου 2014. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
