Στη σκηνή του Θέατρου Χώρα ανεβαίνει η φεμινιστική κωμωδία της ομάδας b.p.m. (beats per minute), «Αυτές που δεν προλάβατε». Σε κείμενο και σκηνοθεσία της Δανάης Λιοδάκη και πρωτότυπη μουσική του Φοίβου Δεληβοριά, το έργο μιλάει για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει μια σύγχρονη γυναίκα: την έμφυλη βία, τη γυναικεία καταπίεση, τη σεξουαλική παρενόχληση, μέσα από το πρίσμα της γυναικείας φιλίας.
Το CultureNow μίλησε με τη Δανάη Λιοδάκη για αυτόν της τον θεατρικό ύμνο στη γυναικεία φιλία.
***
-Πείτε μας λίγα πράγματα για την υπόθεση του έργου «Αυτές που δεν προλάβατε».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το έργο «Αυτές που δεν προλάβατε» είναι μια ιστορία για τέσσερις φίλες που απηυδισμένες από τις ιστορίες καθημερινού σεξισμού που αντιμετωπίζουν, αποφασίζουν να κάνουν μια παράνομη φεμινιστική οργάνωση και να αναλάβουν δράση απέναντι στον σεξισμό και την πατριαρχία και όσους τα αναπαράγουν. Αυτή τους η απόφαση προφανώς τις βάζει σε μια περιπέτεια με αβέβαιη κατάληξη. Το σημαντικό είναι ότι με αυτήν την ιστορία φωτίζεται η ενδυνάμωση των γυναικών μέσα από τη μαγεία της γυναικείας φιλίας.
-Για ποιο λόγο αποφασίσατε να γράψετε μια κωμωδία που να πραγματεύεται αυτά τα σοβαρά ζητήματα;
Δεν είχα εξαρχής αποφασίσει το έργο να είναι κωμωδία, άρχισα να γράφω την ιστορία χωρίς να κρίνω το τι μου έβγαινε αβίαστα και προέκυψε ένα έργο με αρκετό χιούμορ. Εκ των υστέρων, νομίζω ότι το χιούμορ με προστάτεψε σε ένα βαθμό από το να μη βγει αυτό το έργο μελό, ή να κουνάει το δάχτυλο, ή να είναι διδακτικό. Πιστεύω ότι έχει μια αξία να μιλάμε για σοβαρά πράγματα με χιούμορ, καθώς και για πολιτικά ζητήματα από μια πιο προσωπική ματιά. Έτσι θυμόμαστε τον ανθρώπινο παράγοντα και να μην παίρνουμε τον εαυτό μας και πάρα πολύ στα σοβαρά.
-Γιατί επιλέξατε να έχετε τέσσερις γυναίκες, που να αφηγούνται την ιστορία τεσσάρων άλλων γυναικών;
Και πάλι δεν ήταν μια συνειδητή επιλογή, αλλά εκεί με οδήγησε η ιστορία. Ξεκίνησα να γράφω το έργο απευθείας με αυτή την αφηγηματική μορφή, με μεταδραματικά στοιχεία, όπου οι ηθοποιοί είναι αφηγήτριες επί σκηνής και όχι συγκεκριμένοι ρόλοι. Ίσως αυτό έχει να κάνει και με το ενδιαφέρον μου για το θέατρο ντοκιμαντέρ, το θέατρο της επινόησης και άλλες σύγχρονες δραματουργίες που είναι πιο ανοιχτές και απομακρύνονται από τον ρεαλισμό. Μου φαίνεται ότι σε αυτό το είδος υπάρχει μια ελευθερία που με ενδιαφέρει πολύ.
-Πώς και αποφασίσατε αυτές οι τέσσερις φίλες να είναι από τα προάστια, και γιατί μείνατε στο γεγονός μιας «κλασικής» διαπαιδαγώγησής τους με κουζινικά, και κοριτσίστικα παιχνίδια;
Το έργο είναι εμπνευσμένο από τις παιδικές μου φίλες. Όταν ήμουν μικρή είχα τρεις κολλητές φίλες και η σχέση μου μαζί τους με διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό. Ήθελα να βρω έναν τρόπο για να μιλήσω για αυτόν τον ιδιαίτερο και μαγικό δεσμό που είχαμε φτιάξει μεταξύ μας και νομίζω ότι το κατάφερα σε ένα βαθμό με αυτό το έργο. Κάποια στοιχεία λοιπόν έχουν να κάνουν με τις πραγματικές γυναίκες πίσω από τους χαρακτήρες της ιστορίας και όντως είμαστε τέσσερα κορίτσια, που μεγαλώσαμε στα προάστια παίζοντας με αυτά τα κλασσικά κοριτσίστικα παιχνίδια. Μου αρέσει να γράφω για πράγματα και καταστάσεις που γνωρίζω. Ταυτόχρονα, επιμένω σε αυτό, γιατί δίνει μια άλλη οπτική στο έργο να βλέπουμε αυτές τις τέσσερις γυναίκες που είναι δυναμικές, μαχητικές και έτοιμες για όλα, ενώ η κοινωνία τις προόριζε και τις οδηγούσε για κάτι πολύ πιο περιορισμένο. Κατάφεραν παρά το ότι η κοινωνία τις είχε μάθει να «κάθονται σταυροπόδι», να κάνουν το άλμα και να διεκδικήσουν τα αυτονόητα. Και το κατάφεραν αυτό το άλμα μέσα από την δύναμη που έδωσαν η μία στην άλλη.
-Τις τέσσερις γυναίκες τις ενώνει μια μακροχρόνια φιλία, αλλά και μια «κακή» μέρα, μιας και καθεμία γίνεται αποδέκτης (με διαφορετικό τρόπο) σεξιστικής συμπεριφοράς και νοοτροπίας. Και έτσι και οι τέσσερις επιλέγουν τη «φυγή», στο ερώτημα που όλες θέτουν «τώρα ή θα μείνω, ή θα φύγω». Γιατί δώσατε έμφαση σε αυτή τη φράση;
Είναι περισσότερο μια φράση που μέσα από την επανάληψή της στα τέσσερα περιστατικά, ενώνει τις ιστορίες και δίνει έμφαση στην αλλαγή που θα επέλθει, από αυτές τις στιγμές και έπειτα, στις ζωές των τεσσάρων γυναικών.
-Υπήρξε κάποιο γεγονός στην πολιτική ζωή της χώρας που σας έκανε να αποφασίσετε να ανεβάσετε ένα έργο για τη γυναικεία καταπίεση, με την κορύφωση της δράσης να πραγματώνεται γύρω από ένα νομοσχέδιο που θα καθιστούσε παράνομες τις εκτρώσεις;
Η αφορμή για να γραφτεί το έργο ήταν η αλλαγή του νομικού πλαισίου για τις εκτρώσεις στις ΗΠΑ. Ένα γεγονός που προφανώς με σόκαρε. Βέβαια, και στην ελληνική κοινωνία και στο ελληνικό κοινοβούλιο υπάρχουν άνθρωποι που υποστηρίζουν αυτές τις θέσεις, δεν είναι τόσο μακριά μας οι απόψεις αυτές, δυστυχώς.
-Οι τέσσερις ηρωίδες με το ντύσιμό τους, σε συνδυασμό με το ρυθμό της ιστορίας, μου έφεραν στο μυαλό τις Totally Spies και τις Powerpuff Girls. Εσείς, ποιο θα λέγατε πως είναι το αισθητικό αποτύπωμα της παράστασης;
Αισθητικά θέλαμε να πάμε προς μια συνθήκη κόμικς ή σουπερ ηρωίδων, αλλά προσγειωμένες στην πραγματικότητα. Σούπερ ηρωίδες της διπλανής πόρτας με έναν τρόπο. Γενικά η παράσταση είναι κάπως ποπ, είναι γρήγορη, παίζει με το χρώμα, γνωστά ακούσματα, ηλεκτρονικούς ήχους, 90s αναφορές και όλο αυτό σε συνδυασμό με τα κορίτσια που είναι πολύ δροσερές παρουσίες και το λόγο που είναι αρκετά απλός και άμεσος, νομίζω φέρνει μια ιστορία που λέει πολύ σημαντικά πράγματα, σε μια διάσταση πολύ ανθρώπινη και καθημερινή.
-Η παράστασή σας εξυμνεί τη γυναικεία φιλία – και τα sleepover! Τι φαντάζεστε πως θα περιλάμβανε ένα όνειρο που θα «μοιραζόσασταν» με τις φίλες σας;
Μια κοινωνία στην οποία ο μόνος λόγος για να πάρουμε τηλέφωνο η μία την άλλη γυρνώντας το βράδυ σπίτι μας θα ήταν για να πούμε τα νέα μας.