Ένα ταξίδι συναισθημάτων στο «νησί που μοιραζόμαστε» καταγράφει η σκηνοθέτης Δανάη Στυλιανού στο ομότιτλο ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στο …
πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Στο εν λόγω ντοκιμαντέρ τρεις Ελληνοκύπριοι και τρεις Τουρκοκύπριοι νέοι ζουν στο ίδιο σπίτι για πέντε μέρες και ταξιδεύουν μαζί βόρεια και νότια της διαχωριστικής γραμμής, η οποία μοιράζει στα δύο την πατρίδα τους. Οι έξι νέοι υποστηρίζουν διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας, μοιράζονται ιστορίες του παρελθόντος και μαζί οραματίζονται το μέλλον.
Το culturenow.gr είχε την ευκαιρία να συναντήσει τη Δανάη Στυλιανού και να συζητήσει μαζί της για τη νέα της ταινία.
Συνέντευξη: Μαρία Κωφίδου
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Culturenow.gr: Τι ήταν αυτό που σας ώθησε ώστε να πραγματευτείτε αυτό το ευαίσθητο θέμα;
Δανάη Στυλιανού: Ασχολήθηκα με αυτό το ζήτημα περισσότερο από προσωπική ανάγκη. Ουσιαστικά ξεκίνησα να έχω επαφές με την άλλη πλευρά το 2003 στην ηλικία των 19 ετών όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα οπότε τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις που καταγράφονται στο ντοκιμαντέρ δε μου είναι άγνωστα. Ήθελα μέσα από μια πρωτότυπη ιδέα να φέρω μαζί τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους ώστε να δω πώς θα βιώνανε αυτοί το ταξίδι συναισθημάτων που βίωσα και εγώ. Είναι μια αληθινή ταινία, χωρίς σενάριο.
Cul.N.: Πώς έγινε η επιλογή των ατόμων και με βάση ποιά κριτήρια;
Δ.Σ.: Κύριο ζητούμενο ήταν να ανήκουν σε ένα μέσο όρο ιδεολογίας, δηλ. να μην είναι στιγματισμένοι από κομματικές παρατάξεις αλλά να φέρουν την δική τους αγνή πολιτική άποψη. Ένα άλλο από τα βασικά κριτήρια που είχαμε προς την επιλογή ήταν να μην έχουν συμμετάσχει σε δικοινοτικές δραστηριότητες. Πραγματοποιήθηκαν περίπου 150 συνεντεύξεις σε άτομα από 20 έως 30 χρονών μαζί με την Τουρκοκύπρια κοινωνιολόγο Ράχμε Βεζίρογλου και τον ψυχολόγο και κοινωνικό ερευνητή Αλέξανδρο Λόρδο ο οποίος έχει διεξάγει στατιστικές για τη λύση του Κυπριακού ζητήματος και καταλήξαμε στην επιλογή των έξι αυτών παιδιών. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφέρω ότι θέλοντας να κρατήσουμε μια ισορροπία επιλέξαμε η μουσική επένδυση να είναι προϊόν Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων καθώς και οι εργαζόμενοι των συνεργείων το ίδιο.
Cul.N.: Ποιά ήταν η διαδικασία που ακολουθήσατε; Υπήρχε κάποιο σενάριο;
Δ.Σ.: Τα παιδιά γνωρίζονται για πρώτη φορά μπροστά στην κάμερα. Ο κινηματογραφικός φακός τους ακολουθεί και καταγράφει αντιδράσεις, διαλόγους και συναισθήματα ενώ εκείνοι διασχίζουν τη μοιρασμένη τους πατρίδα. Είχαμε πρόγραμμα για τις δραστηριότητες αλλά οι αντιδράσεις των παιδιών είναι αυθόρμητες. Για παράδειγμα όταν τους πήγαμε στο Διεθνές αεροδρόμιο Λευκωσίας το οποίο είναι νεκρή ζώνη και στην ουσία ένα τοπίο πολέμου πυροδοτήθηκε μία έντονη διαφωνία μεταξύ των δύο πλευρών.
Cul.N.: Για εσάς ποιά ήταν η στιγμή εκείνη που νιώσατε ότι «κάτι συμβαίνει εδώ»;
Δ.Σ.: Αν με ρωτάτε ποιά ήταν η πιο έντονη στιγμή θα αναφερθώ σε ένα βράδυ που έκαναν μια συζήτηση στην οποία κατηγορώντας οι μεν και τους δε σχετικά με τις απώλειες, τους αγνοούμενους παρέθεταν διαφορετικές εκδοχές της ίδιας ιστορίας και μέσα από αυτό διέκρινα την προσπάθεια τους να βρουν μια λύτρωση. Πέραν από τις ιστορίες που ειπώθηκαν αυτό είναι που κρατάω εγώ, η λύτρωση και ότι κατάφεραν να γκρεμίσουν τα τείχη και τις προκαταλήψεις.
Cul.N.: Όταν προβλήθηκε στην Κύπρο η ταινία σας ποιος ήταν ο απόηχος του κοινού;
Δ.Σ.: Οι αντιδράσεις ήταν ανάμεικτες. Στις προβολές που έχουν γίνει τόσο ανοιχτές όσο και μονοκοινοτικές παρατήρησα έναν έντονο προβληματισμό, συναισθήματα χαράς αλλά και λύπης. Δεν αναμένω ότι θα αλλάξουν οι θεατές όλη τους την κοσμοθεωρία, αλλά μου αρκεί να τους περάσω κάποια στοιχεία, να προβληματιστεί το κοινό και να ερευνήσει, να σπάσει το τείχος της άγνοιας και της προκατάληψης. Πιστεύω ότι μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα το ντοκιμαντέρ, να ενημερώσει τον θεατή και να υπάρξει ταύτιση με τους πρωταγωνιστές γιατί αυτό που βιώνουν είναι σκέψεις και συναισθήματα που βιώνει κάθε Κύπριος.
Cul.N.: Τελικά πόσο εύκολο είναι να δοθεί μια λύση στο Κυπριακό, αν έξι νέοι παραμέρισαν τις διαφορές τους σε διάστημα μιας εβδομάδας;
Δ.Σ.: Πιστεύω ότι όταν έρθει η λύση στο Κυπριακό θα χρειαστεί σαφέστατα μία προετοιμασία, δε μπορεί να συμβεί από τη μία μέρα στην άλλη.
Αυτή η ταινία θέλω να πιστεύω ότι ανοίγει ένα παράθυρο στο να μάθουμε αμφότεροι ποιοί είναι αυτοί που μοιραζόμαστε αυτό το νησί, ότι βάζει ένα λιθαράκι σε αυτή την προετοιμασία. Δυστυχώς δε γνωρίζουμε τίποτα ούτε οι Ελληνοκύπριοι για τους Τουρκοκύπριους και αντίστροφα. Αυτά που προβάλλονται στην τηλεόραση αυτή η ευρεία και επιλεκτική σε ό, τι αφορά τη θεματολογία ενημέρωση είναι παραπλανητική και ελλοχεύει κινδύνους. Στην ταινία ένα από τα παιδιά από την ομάδα των Τουρκοκυπρίων έχει δεχτεί επίθεση από ακροδεξιούς Ελληνοκύπριους κατά τη διάρκεια ενός μουσικού φεστιβάλ. Αυτό το γεγονός στα κατεχόμενα έλαβε μεγάλη διάσταση και στην ελληνική πλευρά δεν αναφέρθηκε ποτέ. Οποιαδήποτε εξτρεμιστική έκφραση είναι το ίδιο επικίνδυνη από όποια πλευρά και να προέρχεται. Ο Γιώργος ένα από τα παιδιά που συμμετέχουν είπε κάτι πολύ σημαντικό κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. «Ο καρκίνος χρειάζεται μόνο μερικά μολυσμένα κύτταρα για να εξαπλωθεί». Και είμαι απολύτως σύμφωνη.