Κάθε καλοκαίρι το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ παρουσιάζει διεθνείς καλλιτέχνες στα Σφαγεία της Ύδρας οι οποίοι επιλέγουν και ενσωματώνουν στοιχεία από το τοπίο και την ιστορία του νησιού στις εικαστικές αφηγήσεις τους με ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Φέτος ο Σκωτσέζος David Shrigley, υποψήφιος του βραβείου Turner το 2013, παρουσιάζει μία βιντεοπροβολή μέσα στο κτήριο των σφαγείων, η οποία όσο κλειστή σε ερμηνείες μοιάζει, τόσο λειτουργεί σε πολλά επίπεδα ταυτόχρονα, αποτελώντας ίσως την πιο στομαχική παρουσίαση του ΔΕΣΤΕ στην Ύδρα ως σήμερα.
Στην οθόνη προβάλλεται η καθημερινότητα των κατσικιών μιας φάρμας. Με μια πρώτη ματιά η οικειότητα της εικόνας και η αγνή μπαναλιτέ των δρώμενων, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε διαφήμιση γαλακτοκομικών προϊόντων ή σε ντοκιμαντέρ για ορθές κτηνοτροφικές πρακτικές. Μέσα όμως από μια πιο προσεχτική παρατήρηση στη χρήση της κάμερας βλέπουμε ότι ο Shrigley παρακολουθεί το δρώμενο όπως θα κινηματογραφούσε μία ανθρώπινη κοινότητα, με πολλά κοντινά στα πρόσωπα, στις κινήσεις, στα διάκενα στη μεταξύ τους επικοινωνία. Τα πλάνα καταδείχνουν μία κοινότητα που μοιράζεται πολλά κοινά με την αντίστοιχη ανθρώπινη, μέσα από τις σχέσεις μικρών και μεγάλων, την μεταξύ τους επικοινωνία, και ανάμεσα τους κάποιες αντιδραστικές συμπεριφορές με σκοπό την απελευθέρωση από τα όρια της φάρμας.
Η συνειδητοποίηση της ιδιαιτερότητας της κάθε ατομικότητας και ίσως και μία έμφυτη ανάγκη ‘εξανθρωπισμού’ και ταύτισης με αυτήν την κοινότητα, κάνουν την παρουσίασή της στο θέατρο της σφαγής της ακόμα πιο δύσκολη, ενώ αναπόφευκτα πολλαπλασιάζει τα επιχειρήματα υπέρ της χορτοφαγίας και των δικαιωμάτων των ζώων. Ο Shrigley όμως μοιάζει να κατευθύνεται ακόμα πιο μακριά από το τι είναι ηθικό την εποχή της πολιτικής ορθότητας. Η εγγύτητα της λήψης έτσι ώστε να νιώθουμε τα χνώτα του ζώου, το ζουμάρισμα στην άγρια θωριά του, η ζέστη που εκλύει το τρίχωμά του, μας πηγαίνει πολύ βαθιά πίσω στην ιστορία της σχέσης μεταξύ ανθρώπου και κτήνους, και ξεφλουδίζοντας τα πρόσθετα δέρματα που επικάθησαν επάνω μας με τους αιώνες, μας φέρνει κατά μέτωπο αντιμέτωπους με το παγανιστικό πρόσωπο της φύσης. Το θείο τραγί, ο αγέρωχος αίγαγρος, ο αδάμαστος ταύρος που για να κατανοηθεί η δύναμή του και να εξιλεωθεί η θυσία του, έπρεπε συμβολίζει το θεϊκό, το συμπαντικό και το χθόνιο μαζί.
Οι αυτοσχέδιες κιθάρες που συνόδευσαν ζωντανά τα βελάσματα της προβολής τη νύχτα των εγκαινίων ενίσχυσαν τη μέθεξη με τον αρχέγονο χρόνο, παράγοντας έναν παλμό έντονο, σύγχρονο και αλλόκοτο ταυτόχρονα, μία κραυγή για επαναφορά της σχέσης ανθρώπου και φύσης, θηρευτή και θηράματος, ζωής και θανάτου. Το σφαγείο (slaughterhouse) μετατρέπεται σε τελετουργικό τόπο χαράς (laughterhouse) με σκοπό τον εξευμενισμό της ίδιας της ύπαρξης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Φωτογραφία θέματος: © David Shrigley
