Όταν το 1993 γύρισα τη πρώτη μικρή ταινία μου «Φιλοσοφία», μόλις είχε ξεκινήσει ο πολεμος στο Σεράγεβο. Σύμφωνα με το σενάριο, οι πόλεμοι στα Βαλκάνια επεκτείνονται, η ελληνική οικονομία καταρρέει, ο Πρόεδρος κηρύσσει πτώχευση. Η «Φιλοσοφία» πήρε στη Δράμα τότε, το Βραβείο Φανταστικού. Λίγα χρόνια αργότερα, ήταν πραγματικότητα.
Η τελευταία ταινία μου «Invisible» επιχειρεί την ακριβώς αντίστροφη πορεία. Ο «Αόρατος» μοιάζει εκ πρώτης μια ταινία-απάντηση σ’ αυτό που συμβαίνει γύρω μας: ένας εργάτης σε εργοστάσιο απολύεται απροειδοποίητα και καθώς νιώθει να χάνει κυριολεκτικά και μεταφορικά τον κόσμο γύρω του, αποφασίζει να αποδώσει δικαιοσύνη ο ίδιος.
Σύντομα όμως ο θεατής καταλαβαίνει ότι δεν θα είναι ο ανέπαφος παρατηρητής σε ανώδυνες προκατασκευασμένες αλήθειες. Καθώς η κάμερα τον οδηγεί μέσα από το μυαλό και τα μάτια του ήρωα σε τελείως απρόβλεπτο και ακραίο δρόμο, το θέμα ξεπερνά το προσωπικό δράμα.
-Με βλέπεις; ρωτά ο Άρης τον άνθρωπο που θεωρεί υπεύθυνο της καταστροφής του. Και εννοεί, «υπάρχω για σένα η είμαι αόρατος, ανύπαρκτος;» Το ίδιο ερώτημα βάζει χωρίς να πει λέξη κι ο μικρός γιος του, στον ίδιο τον Άρη. Πόσο αόρατοι είμαστε; Πόσο ερήμην μας έχει προαποφασιστεί η θέση μας στον κόσμο; Απέναντι σ’ αυτό το ερώτημα τοποθετείται ενστικτωδώς ο ήρωας αλλά και η ηθική της ταινίας.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στις sold out προβολές στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης αλλά και σε μια σειρά από φεστιβάλ που ακολούθησαν, πολλοί θεατές δήλωσαν μετά ότι ταυτίστηκαν με τον ήρωα κι ας μην είχαν τίποτα κοινό μαζί του. Η συζήτηση έδειξε ότι ήταν η ηθική του ήρωα που τους άγγιξε και όχι η στενά προσωπική ιστορία του. Όπως επίσης φάνηκε καθαρά ότι κανείς, μα κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τι ακριβώς θα συμβεί στο τέλος, ή για την ακρίβεια στην χορογραφία του τέλους.
Προσπάθησα να τους εξηγήσω ότι το κινηματογραφικό ταξίδι που επιχειρεί το Invisible, είναι το ίδιο σημαντικό με το ηθικό και κάτι τέτοιο δεν γίνεται μέσα από γνωστούς δρόμους. Μόνο το βύθισμα κάτω από την επιφάνεια του κόσμου γύρω μας αλλά και κάτω από τα κλισέ της κινηματογραφικής γραφής μπορεί να οδηγήσει στην συμμετοχή και πάνω από όλα στο τελικό αίτημα από μια ταινία: αυτό το μοναδικό αίσθημα ανάτασης από το ταξίδι στην καρδιά του κινηματογραφικού σκοταδιού.
Info: Ο Δημήτρης Αθανίτης είναι σκηνοθέτης. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε σινεμά και αρχιτεκτονική. Είναι μέλος της Ευρωπαικής και της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Η πρώτη ταινία του «Αντίο Βερολίνο» (1994) κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για τον νεωτερισμό του, ενώ η δεύτερη ταινία του «Καμιά Συμπάθεια Για Τον Διάβολο» (1997) ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Αλέξανδρο και κέρδισε το Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας με τη Λένα Κιτσοπούλου. Η ταινία του «2000+1 Στιγμές» (2001) επιλέχτηκε από τον αυστραλό κριτικό Bill Mousoulis ανάμεσα στις 10 καλύτερες ταινίες στον κόσμο για το 2001 στο Senses of Cinema, ενώ η προηγούμενη ταινία του, «Τρεις Μέρες Ευτυχίας» (2012) κέρδισε 4 διεθνή βραβεία και άλλες τόσες υποψηφιότητες της Ακαδημίας.