Το «Διασκεδάζοντας με τον κύριο Σλόουν», ένα από τα ιδιαίτερα, σαρκαστικά κείμενα του Τζο Όρτον («Τι είδε ο Μπάτλερ», «Loot») παρουσιάζεται στο Αγγέλων Βήμα, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Μυλωνά, ο οποίος κρατά και έναν από τους ρόλους του έργου. Στην συνέντευξη που ακολουθεί, μας περιγράφει το τι πρέπει να περιμένουμε από την παράσταση και πόσο επίκαιρη φαντάζει σε κάθε κοινωνία και εποχή. Ωστόσο, δεν παραλείπει να αναφερθεί στο πόσο τυχερός αισθάνεται για όσα δημιουργεί καλλιτεχνικά μέσα στα χρόνια της κρίσης και σε ποια σημαντικά πρόσωπα του θεάτρου μας, χρωστά ευγνωμοσύνη για τα όσα του δίδαξαν.
Συνέντυεξη: Αναστασία Ρίζου
Cul. N.: Στο «Αγγέλων Βήμα» παρουσιάζεται αυτόν τον καιρό ένα ακόμα δηλητηριώδες, κωμικό έργο του Όρτον. Περιγράψτε μας με δύο λόγια τον πυρήνα του κειμένου.
Δ. Μ.: Το «Διασκεδάζοντας με τον κύριο Σλόουν» είναι το πρώτο μεγάλης διάρκειας έργο του Τζο Όρτον ο οποίος στον σύντομο βίο του, μας άφησε σημαντικά σημάδια θεατρικής γραφής. Πρόκειται για μία μαύρη κωμωδία, με 4 ολοκληρωμένους και σύνθετους χαρακτήρες, έντονους ρυθμούς, μυστήριο κι ανατροπές. Κεντρικό πρόσωπο είναι ο γοητευτικός κύριος Σλόουν, ένας, άγνωστης προέλευσης νεαρός, ο οποίος καταφθάνει νοικάρης στο σπίτι της σαραντάρας Κάθυ και του τυφλού πατέρα της Κεμπ. Τέταρτο πρόσωπο της ιστορίας είναι ο αδελφός της Κάθυ, Εντ. Τα δύο αδέλφια ελκύονται από την παρουσία του Σλόουν και σύντομα οι ισορροπίες μέσα στο σπίτι διαταράσσονται. Πρόκειται για μία μεστή, απολαυστική κωμωδία η οποία πίσω από την “ασφάλεια” του χιούμορ που όλα τα επιτρέπει και τα συγχωρεί, αποκαλύπτει και σαρκάζει την κοινωνική σήψη, και την υποκρισία, τα καταπιεσμένα ανθρώπινα πάθη και τον καθωσπρεπισμό.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Cul. N.: Εσείς ως σκηνοθέτης και μεταφραστής, πού ακριβώς εστιάσατε; Ποιες πτυχές του σας ενδιέφεραν περισσότερο;
Δ. Μ.: Στο επίπεδο της μετάφρασης που υπογράφω μαζί με τη συνεργάτιδα μου Άννα Ελεφάντη, προσπαθήσαμε να κρατήσουμε τον καταιγιστικό ρυθμό και το φλεγματικό χιούμορ του πρωτότυπου κειμένου. Παράλληλα ανιχνεύσαμε εκφραστικά στοιχεία που συνδιαλέγονται με το σήμερα χωρίς όμως να χάνεται ο απολαυστικός και δυνατός χαρακτήρας του Όρτον. Το “Διασκεδάζοντας με τον κύριο Σλόουν” είναι ένα έργο που κινείται πέραν των στενών ορίων της κλασσικής κωμωδίας. Ο Όρτον σαρκάζει, σχολιάζει, ξεμπροστιάζει. Η πλοκή έχει έντονα στοιχεία μυστηρίου, τα 4 πρόσωπα κουβαλάνε και ορίζονται από τα μυστικά τους, και όταν αυτά τα μυστικά αποκαλύπτονται ή και αλληλοσυγκρούονται, οι συνέπειες και οι καταστάσεις είναι σκληρές και τραγικές, πάντα όμως στο πλαίσιο, το ύφος και τη δομή της κωμωδίας. Όσον αφορά λοιπόν στη σκηνοθεσία, με ενδιέφερε να αναδείξω όλη αυτήν τη σκληρότητα που υπάρχει πίσω από τα πρόσωπα και τις καταστάσεις, να φωτίσω την καταγγελτική φωνή του συγγραφέα, χωρίς όμως να χαθεί το στοιχείο της κωμωδίας.
Cul. N.: Ο Όρτον, ανέδειξε διάφορες κοινωνικές παθογένειες του 20ου αιώνα. Ποια στοιχεία των δημιουργιών του είναι κατά τη γνώμη σας εκείνα που ταιριάζουν πιο πολύ στην Ελλάδα του σήμερα;
Δ. Μ.: Το ενδιαφέρον σε αυτό το έργο είναι ότι δεν γίνεται αναφορά σε μία συγκεκριμένη κοινωνία ή εποχή. Η ιστορία διεξάγεται “οπουδήποτε” και “οποτεδήποτε”. Ο Όρτον, χωρίς έλεος αλλά με πολύ χιούμορ πάει κατευθείαν στην καρδιά του συντηρητισμού που κρύβουμε σε επίπεδο τόσο ατομικό όσο και συλλογικό. Εκείνο που πιστεύω ότι τον ενδιέφερε ήταν να “βγάλει τη γλώσσα” σε όλον εκείνον τον καθωσπρεπισμό της οικογένειας που τελικά, επειδή ακριβώς δεν επιτρέπει στα μέλη της να εκφραστούν ανοιχτά, προκαλεί απωθημένα. Ο Όρτον με αφετηρία τον πυρήνα της οικογένειας, καταγγέλλει μια ολόκληρη κοινωνία που δεν συνδιαλέγεται ειλικρινώς με τα μέλη της γι’ αυτό αφήνει βαθιές πληγές. Είναι γεγονός ότι η ελληνική κοινωνία, άλλοτε ευτυχώς κι άλλοτε δυστυχώς, ορίζεται από την παρουσία κι επίδραση της οικογένειας. “Πατροπαράδοτες” αξίες κι απόψεις είναι ακόμα ισχυρές για να μπορούμε να μιλάμε για μία κοινωνία απαλλαγμένη από τον συντηρητισμό και τον καθωσπρεπισμό, ανοιχτή στην έκφραση της επιθυμίας και της σεξουαλικότητάς.
Cul. N.: Αν και ηθοποιός, τα τελευταία χρόνια επιλέξατε να ασχολείστε με το σκηνοθετικό κομμάτι. Τι σας ώθησε προς τα εκεί; Κάνοντας έναν πρόχειρο απολογισμό θα λέγατε πως δικαιωθήκατε για την επιλογή σας;
Δ. Μ.: Ως ηθοποιός είχα τη μεγάλη τύχη να φοιτήσω δίπλα στον Στάθη Λιβαθινό ο οποίος μας μετέφερε όλη τη γνώση της Ρώσικης σχολής υποκριτικής όπως ο ίδιος την διδάχτηκε στα χρόνια του εκεί. Η μέθοδος αυτή, οργανωμένη ως επιστήμη με συγκεκριμένα εργαλεία και τεχνικές, όχι μόνο σου επιτρέπει αλλά και σε ωθεί να αντιμετωπίζεις την παρουσία σου επί σκηνής σφαιρικά, χτίζοντας δηλαδή τον ρόλο σου να γίνεσαι ταυτόχρονα ένας «μικρός» σκηνοθέτης. Το μικρόβιο λοιπόν της σκηνοθεσίας είχε μπει μέσα μου από τα πρώτα μου βήματα στο θέατρο, οι συνθήκες όμως ήρθαν μετά από αρκετά χρόνια για να βρίσκομαι σήμερα να σκηνοθετώ και «επισήμως». Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι νιώθω πραγματικά τυχερός και ευτυχής που πραγματοποιώ το όνειρό μου. Η δικαίωση για την οποία με ρωτάτε δεν είναι κάτι που συμβαίνει άπαξ αλλά πρόκειται για ένα διαρκές στοίχημα με κριτήριο το καλό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα και τη διάρκεια στο χρόνο.
Cul. N.: Πόσο εύκολο είναι να πραγματοποιήσει κανείς θεατρικά όνειρα και στόχους; Θεωρείτε πως δίνονται οι κατάλληλες ευκαιρίες;
Δ. Μ.: Οι ευκαιρίες που δίνονται είναι ελάχιστες. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες κινούνται με δικά τους μέσα και μεγάλη αυταπάρνηση. Παρόλα αυτά ζούμε το οξύμωρο ότι ενώ οι συνθήκες δεν είναι καθόλου ευνοϊκές, ο αριθμός των παραστάσεων μέσα στην κρίση έχει αυξηθεί και μάλιστα πολύ. Αυτό δείχνει πόσο ζωτικής σημασίας, ειδικά σήμερα είναι η τέχνη, ότι ακόμα κι αν οι κρατικές επιχορηγήσεις έχουν παγώσει, η ανάγκη για έκφραση και επικοινωνία δεν παγώνει με τίποτα. Ευτυχώς!
Cul. N.: Οι συνεργασίες με τον Στάθη Λιβαθινό αποτέλεσαν για εσάς σημαντικούς σταθμούς. Θέλετε να μας πείτε δύο λόγια για την κοινή επαγγελματική σας πορεία καθώς και για άλλες προσωπικότητες που σας επηρέασαν καλλιτεχνικά;
Δ. Μ.: Η συνάντησή μου με τον Στάθη Λιβαθινό υπήρξε καθοριστική. Ο Στάθης Λιβαθινός είναι ένας πραγματικός Δάσκαλος με δέλτα κεφαλαίο, είναι από εκείνους τους ανθρώπους που στέκονται με γενναιοδωρία απέναντι στους μαθητές και απλόχερα μοιράζονται μαζί τους το υλικό που κουβαλάνε. Βέβαια δεν ήταν σημαντικά μόνο τα χρόνια στη δραματική σχολή μαζί του. Είχα τη μεγάλη τύχη να βρεθώ στην ομάδα της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου υπό δικής τους καλλιτεχνικής διεύθυνσης, σε ένα περιβάλλον ιδανικό για τη καλλιτεχνική μου διαδρομή: ατελείωτες ώρες δουλειάς και δημιουργίας, συνοδοιπόροι μου άνθρωποι νέοι του ίδιου ή αντίστοιχου κώδικα, εργασιακή ασφάλεια μου προσέφεραν τις καταλληλότερες συνθήκες για να «ενηλικιωθώ» υποκριτικά και να εμβαθύνω στη δραματική τέχνη. Δεν θα ξεχάσω όμως ούτε τους πρώτους μου δασκάλους, όταν προ-δραματικής σχολής, βρέθηκα στην Ερασιτεχνική Ομάδα της Αγίας Παρασκευής. Ο Περικλής Καρακωνσταντόγλου, ο Γιάννης Δεγαΐτης, τον οποίο τώρα έχω τη χαρά και την τιμή να τον σκηνοθετώ,, ο Παντελής Παπαδόπουλος του Θεάτρου Τέχνης μου έδωσαν τις πρώτες γερές βάσεις και μου μετέφεραν όλη την αγάπη, πειθαρχία κι αφοσίωση για το Θέατρο. Τέλος θα ήθελα να αναφερθώ στον Ανατόλι Βασίλιεφ, έναν πραγματικά σπουδαίο πνευματικό άνθρωπο του Θεάτρου όπου η επαφή μαζί του υπήρξε ορόσημο.
Cul. N.: Κλείνοντας μιλήστε μας για το τι θα πρέπει να περιμένουμε από εσάς στο άμεσο μέλλον.
Δ. Μ.: Πολλά σχέδια υπάρχουν στα σκαριά, σε πολύ λίγο θα είμαι σε θέση να μιλήσω πιο συγκεκριμένα για το τι ακολουθεί!
