Η έκθεση με τίτλο Διαιρεμένες Μνήμες 1940-1950. Η απόσταση ανάμεσα στην ιστορία και το βίωμα, είναι μία έκθεση του Goethe–Institut Thessaloniki σε συνδιοργάνωση με το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης και το Deutsches Historisches Museum του Βερολίνου.
Γνώμονάς της είναι η πολιτιστική και εικαστική πραγματικότητα και οι διάφορες εκφράσεις της κατά την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου στην Ελλάδα. Η μελέτη της πολιτιστικής και κοινωνικής ιστορίας και των βιωμάτων των ανθρώπων έρχεται σε αντιπαράθεση με τις αφηρημένες εθνικιστικές κατασκευές και τα ιδεολογήματα της πολιτικής των κρατών και τους κοινωνικούς ανταγωνισμούς. Η έκθεση φέρνει αντιμέτωπες τις αφηγήσεις μέσα από έργα πνευματικών ανθρώπων και καλλιτεχνών με τις κυρίαρχες ιδεολογικές αναπαραστάσεις, σημειώνοντας, επίσης, σημαντικά ιστορικά θέματα που σε μεγάλο βαθμό παραμένουν εκκρεμή, όπως η μετάλλαξη της ελληνικής κοινωνίας μέσα και από την περίπτωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Στο πλαίσιο αυτό, η έκθεση εστιάζει στη συνθετότητα της ιστορίας και τις διαφοροποιήσεις των βιωμάτων και της μνήμης, όπως εκφράζονται μέσα από τον πολιτιστικό και τον καλλιτεχνικό λόγο. Έτσι, αναπόφευκτα, έρχεται αντιμέτωπη τόσο με τη συναισθηματική διάσταση των βιωμάτων των ανθρώπων όσο και με την ψυχρή τυποποίηση των ιδεολογημάτων, και επιχειρεί να φέρει σε διάλογο παραδείγματα από την εικαστική και πολιτιστική παραγωγή με έργα και τεκμήρια από δημόσια και ιδιωτικά ιστορικά αρχεία.
Η επιλογή των εκθεμάτων καλύπτει, όσο αυτό είναι δυνατό, ένα ευρύ φάσμα έργων, τεκμηρίων και εκφράσεων, τόσο ως άμεσες μαρτυρίες και συμμετοχή στα γεγονότα, όσο και ως διαφοροποιημένες αφηγήσεις μέσα στο χρόνο. Με τον τρόπο αυτό επιχειρεί σε ένα βαθμό να φωτίσει πτυχές της διαπραγμάτευσης της μνήμης, της γνώσης και της ιστορίας στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα της περιόδου αυτής. Στο ίδιο πνεύμα, μεγάλο μέρος της ερευνητικής προσπάθειας επικεντρώνεται στη Θεσσαλονίκη, με την ιδιαιτερότητα της γεωπολιτικής της θέσης, της προπολεμικής κοσμοπολίτικης κοινωνίας της, της βιομηχανικής υπόστασης της οικονομίας της και την ιστορία του Ολοκαυτώματος των Εβραίων κατοίκων της.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Για το Goethe-Institut Thessaloniki
Επικεφαλής έργου: Peter Panes
Συντονισμός: Άρης Καλόγηρος
Επιστημονική επίβλεψη: Monika Flacke (Deutsches Historisches Museum, Βερολίνο)
Για το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης
Επιμέλεια: Δρ. Ευάγγελος Χεκίμογλου
Για το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Επιμέλεια: Ντένης Ζαχαρόπουλος, Θούλη Μισιρλόγλου
Η έκθεση υλοποιείται με χρηματοδότηση του Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον