Η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου συμμετέχει στην πρωτοβουλία του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) διοργανώνοντας, προκειμένου να γιορταστεί η Διεθνής Ημέρα Μουσείων 2023, την Πέμπτη 18 Μαΐου, έναν πολυθεματικό περίπατο στον κήπο του μουσείου με τίτλο «Πολλαπλές αφηγήσεις του κήπου της Εθνικής Πινακοθήκης. Αρχιτεκτονική, Γεωπονία, Υπαίθρια Γλυπτική» με δύο ξεναγήσεις στις 11.00 και 13.00 αντίστοιχα.
Ο σχεδιασμός, η κατασκευή, η φύτευση και η συνολική διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου της Εθνικής Πινακοθήκης βασίστηκε στις αρχές της ανάδειξης και προστασίας του φυσικού και πολιτισμικού αποθέματος στον αστικό δημόσιο χώρο. Η σημερινή μορφή του κήπου ενός από τα πιο αγαπητά μουσεία της πόλης είναι αποτέλεσμα της μακρόχρονης και εντατικής συνεργασίας επιστημόνων από διαφορετικά γνωστικά πεδία: αρχιτεκτονική, μηχανική, αρχιτεκτονική τοπίου, γεωπονία, συντήρηση έργων γλυπτικής, ιστορία της τέχνης. Στη διάρκεια του πολυθεματικού περιπάτου, μέλη αυτής της συνεργατικής ομάδας θα συζητήσουν για τα πολλαπλά ζητήματα χώρου, τοπίου και κλίματος που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν, αλλά και για τις λύσεις που από κοινού σχεδίασαν και υλοποίησαν.
Με δεδομένα αφενός την υπόγεια επέκταση της Εθνικής Πινακοθήκης, αφετέρου το τεχνητό υπόβαθρο του κήπου, ένα πλήθος υφιστάμενων στοιχείων νοηματοδοτήθηκε σύμφωνα με το πρόγραμμα σχεδιασμού, το οποίο αφορούσε στη διεύρυνση των ορίων ανάμεσα στο δημόσιο κτίριο και την πόλη, όπως και στην ανάδειξη της δημόσιας εικόνας της Εθνικής Πινακοθήκης. Στο πλαίσιο αυτής της διεύρυνσης, εκτός από τα υλικά στοιχεία, δεδομένες ήταν και οι επιμέρους δράσεις και χρήσεις εντός και εκτός του κτιρίου, γεγονός που υπαγόρευσε έναν ειδικό σχεδιασμό των τρόπων μετάβασης και κίνησης, βασισμένο σε ένα πλέγμα συρραφών του εσωτερικού με τον εξωτερικό χώρο.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η διαμόρφωση καλαίσθητων χώρων πρασίνου για την αναψυχή, την εκπαίδευση και την επιμόρφωση του κοινού σύμφωνα με τις αρχές της αειφορίας, της ανθεκτικότητας και των λύσεων της φύσης (NBS-Nature Based Solutions) υπήρξε ο κύριος στόχος του σχεδιασμού της φύτευσης του περιβάλλοντος χώρου της Εθνικής Πινακοθήκης. Το αποτέλεσμα, σε διαρκή συνάρτηση με την ανάδειξη τόσο της αρχιτεκτονικής του κτιρίου και των υπαίθριων γλυπτών όσο και της ελληνικής χλωρίδας και πανίδας, είναι ένα τοπίο που απεικονίζεται ως ζωντανός φυτικός κάνναβος από τις υφές και τα χρώματα περίπου 100 διαφορετικών φυτικών ειδών. Στο επίκεντρο του σχεδιασμού βρίσκεται επίσης η ανάμνηση του ποταμού Ιλισού, όπως και η διά ζώσης σύνδεση με φυτικά είδη που απεικονίζονται σε πίνακες ζωγραφικής της μόνιμης έκθεσης του μουσείου.
Σε επιλεγμένα σημεία του κήπου της Εθνικής Πινακοθήκης έχουν τοποθετηθεί οκτώ γλυπτά. Η προσπάθεια διατήρησής τους σε καλή κατάσταση επισημαίνει τη συνεχή αντιπαλότητα ανάμεσα στη φύση και την ύλη, καθώς η ανθρώπινη δραστηριότητα μπορεί να αλλάξει την ισορροπία μεταξύ φθοράς και προστασίας. Ενώ η αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου επιταχύνει τη φθορά, η επιλογή ενός βιώσιμου τρόπου ζωής συμβάλλει στην αειφορία του φυσικού και αστικού περιβάλλοντος.
Η αέναη, ελικοειδής κίνηση στη σύνθεση 1211 Α του Γιώργου Νικολαΐδη είναι μια αναφορά στη φύση και την έννοια της αειφορίας. Ο άνεμος που κινεί το Αιολικό του Τάκι παραπέμπει στη βιωσιμότητα μέσα από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ ο κύκλος και η εξέλιξη της ζωής αντικατοπτρίζονται στη Σπείρα του Κώστα Βαρώτσου. Τα δέντρα του κήπου συνδέονται με τον κορμό στον οποίο στηρίζεται η Μορφή του Χρήστου Καπράλου και τα πτηνά με το Πουλί της Φρόσως Μιχαλέα, ενώ οι Ομπρέλες του Γιώργου Ζογγολόπουλου υποδηλώνουν την προστατευτικότητα απέναντι στη φύση και τον άνθρωπο.
Οδηγοί του περιπάτου:
Christine Longuépée, Αρχιτέκτων Εσωτερικών Χώρων, ENSAD
Δρ. Ιφιγένεια Μάρη, Αρχιτέκτων-Μηχανικός, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ε.Μ.Π.
Δρ. Γιώργος Παρμενίδης, Αρχιτέκτων-Μηχανικός, Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ.Π.
Δρ. Αγγελική Παρασκευοπούλου, Αρχιτέκτων Τοπίου – Γεωπόνος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Δρ. Μαρία Κλιάφα, Συντηρήτρια γλυπτικής, Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου
Κεντρική φωτογραφία θέματος: © Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Φωτογράφηση: Σταύρος Ψηρούκης.