Δημήτρης Αποστολάκης & Social Waste: Μια συζήτηση για το live που έρχεται «με τον καιρό να ‘ναι κόντρα»

Οι Χαΐνηδες και οι Social Waste έρχονται στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, με σύνθημα «ΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ Η ΜΟΝΗ ΑΝΤΕΞΟΥΣΙΑ».

Δύο κοινότητες, δύο κολεκτίβες, δύο ιστορικές συλλογικότητες. Τα αρχηγικά σχήματα είναι εξουσιαστικές αναπαραστάσεις. Οι Χαΐνηδες και οι Social Waste λειτουργώντας αμεσοδημοκρατικά, δημιουργούν σύγχρονο τραγούδι και όχι στείρες απομιμήσεις (ή “μοντέρνες” επανεκτελέσεις) κόντρα στον συγκινησιακό εκβιασμό και τη συνθηματολογία των καιρών. Ρυθμοί, ηχοχρώματα, όργανα της Μεσογείου, των Βαλκανίων και όχι μόνο, συμπλέκονται και στροβιλίζονται σ’ ένα μυσταγωγικό εκστατικό δρώμενο.

***

-Κατά μια έννοια οι καλλιτέχνες και οι επιστήμονες είναι συνοδοιπόροι στην αναζήτηση του αγνώστου. Κατά τη γνώμη σας νοείται μουσικός που στερείται φιλοπεριέργειας;

Δημήτρης Αποστολάκης: Δεν νοείται, όχι μόνο ο κατ’ επάγγελμα καλλιτέχνης, αλλά οποιοσδήποτε άνθρωπος να στερείται φιλοπεριέργειας. Μην ξεχνάτε το αρχαίο ρητό: « Άνθρωπος οιδέναι ορέγεται». Η ηθική της ιερής παιδιάστικης περιέργειας αντίκειται στην ηθική του φόβου. Η τελευταία έχει επικρατήσει πλανητικά στις μέρες μας. Οι άνθρωποι δεν παίρνουν το απαραίτητο ρίσκο της μάθησης, αλλά επιδιώκουν την ασφάλεια και την σιγουριά. Αποτέλεσμα είναι ότι δεν μαθαίνουν κι έτσι, αντί να μεγαλώνουν, γερνούν από πολύ νωρίς.

-Στις συναυλίες σας συχνά απευθύνεστε στο κοινό, μιλάτε για φιλοσοφία, πολιτικές θεωρίες, μοιράζεστε ιστορίες και σκέψεις σας. Είναι προσχεδιασμένα αυτά τα τμήματα;

Δ.Α.: Η ζωή είναι η τέχνη του παρόντος. Μπορεί κάποιες διατυπώσεις να παγιώνονται σε συμπαγείς φόρμες με τον καιρό, αλλά η επικοινωνία, το θέμα, οι πτυχές, τα νοήματα, είναι λουλούδια που ανθίζουν εκείνη την στιγμή. Ούτως ή άλλως, ο αυτοσχεδιασμός είναι το αγαπημένο κομμάτι όλων των μουσικών. Είναι εξωφρενικά γελοίο ένας μουσικός να επαναλαμβάνει τον αυτοσχεδιασμό του.

– Η μουσική πορεία και των δύο σχημάτων δείχνει μια ανθρωποκεντρική στόχευση, και μια όρεξη για πειραματισμό. Η αισθητική σας θα λέγατε πώς είναι παρόμοια με αυτή των Social Waste;

Δ.Α.: Η άποψη των Χαΐνηδων είναι τόσο ανθρωποκεντρική όσο πευκοκεντρική και αρκουδοκεντρική. Η αισθητική μας είναι εξαιρετικά παρόμοια με των Social Waste γιατί: Αισθητικό ↔ Ηθικό ↔ Πολιτικό

Η Ηθική και των δύο σχημάτων είναι ο κοινοτισμός, η Πολιτκή, η αμεσοδημοκρατία. Συνεπώς καταλαβαίνετε και την αισθητική μας συνάφεια.

Τα αρχηγικά σχήματα είναι εξουσιαστικές αναπαραστάσεις. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν να εκφράσουν κανένα όραμα. Εξαιρούνται οι αυτόχειρες , οι παραβατικοί,, οι ‘τρελοί’, οι αποκλίνοντες, είδη που σπανίζουν στην κανονικότητα του ήσυχου καλλιτεχνικού κήπου της Ελλάδος.

-Υπάρχει κάποιος στίχος των Social Waste που σας έχει εντυπωθεί;

Δ.Α.: Όλοι.

-Με αφορμή και την κυκλοφορία του graphic novel «Δρακοδόντι» (σε εικονογράφηση Νίκου Μπράτου), θα θέλατε να κάνετε ένα σχόλιο για την προφορική παράδοση στην Ελλάδα του σήμερα;

Δ.Α.: Έχω την σκληρή τύχη να ανήκω στην τελευταία γεννιά –σε Ελλάδα και Ευρώπη- που έμαθα ένα έπος, τον Ερωτόκριτο, μέσα από την προφορική παράδοση. Σήμερα στην Ελλάδα, αυτή η πανάρχαια τέχνη, που συνέδεε δια ζώσης παρελθόντα και μέλλοντα, τόπους και καιρούς, σε μια κοσμογονία της στιγμής, έχει πεθάνει οριστικά και αμετάκλητα. Έχουν κατισχύσει οι οθόνες.

-Το κοινό στις συναυλίες σας χορεύει, τραγουδάει, σας απαντάει ενίοτε σε αυτά που λέτε. Μπορεί μια τέτοια συνάντηση να λειτουργήσει σα μια σύγχρονη Αγορά;

Δ.Α.: Αυτή είναι και η λειτουργία της αληθινής Τέχνης. Στην Αγορά διασταυρώνουν τα ξίφη τους σκέψεις, ιδέες, οράματα, συναισθήματα. Δηλαδή ένα χαοτικό σύστημα που νομοτελειακά μπορεί να αυτοοργανωθεί κι ίσως μας βγάλει σε ένα καινούργιο ξέφωτο ζωής, μακρυά από τα σκοτάδια της δυστοπίας που εξαπλώνονται ραγδαία.

-Η συναυλία στη Τεχνόπολη θα μπορούσε να είχε και τον τίτλο «Με τον καιρό να ‘ναι κόντρα», μιας και πριν χρόνια βάλατε τον «Ακροβάτη» των Χαΐνιδων να τραμπαλίσει πάνω σε hip hop ρυθμούς. Τι περιμένετε από αυτήν τη σκηνική συνάντηση;

Social Waste: H σχέση μας με τους Χαϊνηδες ξεκινάει από πριν ακόμα γνωριστούμε, όπως και η τάση των Social Waste να πειραματίζονται με μεσογειακούς ήχους. Στην πραγματικότητα ξεκινάει ακόμα νωρίτερα από το sample του “ακροβάτη,” κάναδυο χρόνια νωρίτερα στο κομμάτι “Άμμος στα γρανάζια σας” πάλι είχαμε σαμπλάρει Χαϊνηδες. Και αργότερα, με την ένταξη του Γιώργη του Νίκα στο γκρουπ, πλέον αυτός ο πειραματισμός έγινε ολόκληρη μπάντα – πια δεν σαμπλάρουμε, παίζουμε ζωντανά όλο τον ήχο μας. Τώρα για τη συνάντηση στην  Τεχνόπολη (και στη Θεσσαλονίκη αργότερα) να σας πούμε οτι στην πραγματικότητα είναι συνάντηση δυο γενεών, που κατέγραψαν και καταγράφουν παράλληλες πορείες, ξεκινώντας απο διαφορετικές “τραγουδιστικά” αφετηρίες, των οποίων οι πορείες συγκλίνουν και συναντιούνται στη σκηνή, πράγμα που κάνει αυτή τη συνάντηση “ιστορική” κατα μια έννοια. Τι θα βγει εκεί πάνω; Κανείς δεν ξέρει ακριβώς, ελάτε να το βιώσετε!  

-Θα θέλατε να μοιραστείτε κάποια ιστορία για ένα από τα τραγούδια σας;

S.W.: Θα θέλαμε ο κόσμος να ακούσει το Τσιφλίκι που είναι και επίκαιρο. Δε χρειάζεται να του πούμε καμία ιστορία. Θα καταλάβει. 

-Μπορείτε να μας περιγράψετε τη διαδικασία που ακολουθείτε κατά τη δημιουργία ενός νέου κομματιού;

S.W.: Διαφέρουμε από τις υπόλοιπες μπάντες, τους ραπ τραγουδοποιούς τελοσπάντων στο εξής: οι περισσότεροι συνήθως φτιάχνουν μια μουσική, με ένα ωραίο sample, και προσπαθούν μετά να βάλουν λόγια πάνω στη μουσική αυτή. Εμείς δουλεύουμε ανάποδα: πρώτα θα γράψουμε μια ιστορία, ένα τραγούδι με νόημα, αρχή μέση και τέλος. Μετά θα περάσουμε τους στίχους σε έναν “οδηγό” όπως λέμε εμείς, στο tempo που τους έχουμε φανταστεί. Μετά θα έρθουν οι μουσικοί της μπάντας, να περάσουν μελωδίες πάνω στα λόγια, ένας ένας. Πιθανώς να “δοκιμάσουμε” και το τραγούδι στις συναυλίες μας πριν ηχογραφηθεί και πάρει την τελική του μορφή. Μετά θα μπούμε στο studio να το ηχογραφήσουμε, και τέλος να το τραγουδήσουμε μαζί με τον κόσμο στις συναυλίες, εκεί που κρίνονται όλα! 

-Ποιος είναι ο ρόλος της τέχνης και του καλλιτέχνη στα μάτια σας;

S.W.: Δεν έχει κάποιο ξεχωριστό ρόλο να παίξει ο καλλιτέχνης, ούτε και θεωρούμε εαυτούς τέτοιους. Άλλωστε αυτός είναι ένας τίτλος που σου δίνουν οι άλλοι. Όποιος αυτοαποκαλείται καλλιτέχνης μάλλον δεν είναι, θα ήθελε να αυτοπροβάλλεται ως τέτοιος. Άσε που καλλιτέχνης είναι όποιος κάνει το μεράκι του με μερακλίκι, ο ξυλουργός, ο παπουτσής, ο τσαγκάρης, ο γεωργός. Δεν υπάρχει “υψηλή” και “χαμηλή” τέχνη κατά τη γνώμη μας. Επίσης δεν υπάρχει και συγκεκριμένος ρόλος, υπάρχει επιλογή: της ψυχαγωγίας και της διασκέδασης. Και τα δυο επιλογές  είναι- εμείς κινήσαμε να κάνουμε το πρώτο. Άλλοι επιλέγουν να είναι ή να γίνουν σφουγγοκωλάριοι της εξουσίας. Επιλογή είναι κι αυτή. 

-Πολλά κομμάτια σας αποκαλύπτουν τις αναγνωστικές σας προτιμήσεις (ενδεικτικά αναφέρω τα κομμάτια «Μαραμπού (Νίκος Καββαδίας)», «Του Χρόνη»). Αυτήν την περίοδο τι διαβάζετε;

Λεωνίδας: Διαφορετικά πράγματα ο καθένας. Εγώ προσωπικά μόλις ολοκλήρωσα το διάβασμα της Αυτοκρατορίας του Βαμβακιού του Beckert, και ξεκίνησα το Il deserto dei Tartari του Dino Buzzati. 

Χρήστος : Μόλις πήρα το «Ο Τονγκολελε δεν ήξερε να χορεύει» του Sergio Ramirez και ελπίζω να το ξεκινήσω άμεσα.

-Ποιες οι σκέψεις σας για την είσοδο της τεχνητής νοημοσύνης στη μουσική παραγωγή; Θα επηρεάσει κατά τη γνώμη σας την κοινωνική διάσταση της μουσικής; 

S.W.: Όχι. Η κοινωνική διάσταση της μουσικής προκύπτει μέσα από τη ζύμωση της παρέας – και αυτό δεν  γίνεται να υπάρξει με την ΑΙ. Επίσης – ευτυχώς – αυτό το μαγικό πράγμα που λέμε “έμπνευση” που απαιτείται για να γραφτεί ένα τραγούδι με “ψυχή” ευτυχώς δεν έχει “αποκρυπτογραφηθεί” το πώς προκύπτει, και ευτυχώς δεν έχει “απομαγευτεί” μέσα σε αλγόριθμους. Ακόμα τουλάχιστον!

Χαΐνηδες