Το 1956 κάνουν πρεμιέρα στο Μπρόντγουεϊ δυο πολύ σημαντικοί τίτλοι, όπως έμελε να αποδειχθεί με την πορεία τους, στο ρεπερτόριο του μουσικού θεάτρου: το «Καντίντ» σε μουσική Λέοναρντ Μπέρνσταϊν, που προσδιοριζόταν ως «οπερέτα» και το «Ωραία μου Κυρία» σε μουσική του Φρέντερικ Λόου, που προσδιοριζόταν ως «μιούζικαλ». Δυο σημαντικοί τίτλοι, με εντελώς διαφορετική μοίρα, καθώς το «Καντίντ» έχει χαρακτηριστεί ως ένα «προβληματικό αριστούργημα» με πολλές διασκευές ώστε να λυθούν τα δραματουργικά του ζητήματα, ενώ το «Ωραία μου Κυρία» χωρίς πολύ κόπο και χωρίς διασκευές κατέκτησε όχι μόνο τη Νέα Υόρκη, αλλά και όλο τον κόσμο, κουβαλώντας πια τον χαρακτηρισμό «το τέλειο μιούζικαλ».
Δουλεύοντας τους τελευταίους μήνες εντατικά πάνω στο έργο για την απόδοση των στίχων στα ελληνικά, σε ένα έργο που αποτελεί τον εφιάλτη και την πρόκληση κάθε μεταφραστή, και μελετώντας το διεξοδικά, πιστεύω πως θα μπορούσε να προστεθεί και ο χαρακτηρισμός «η τελευταία οπερέτα». Ο αυστροαμερικανός συνθέτης, γεννημένος στη Γερμανία και γιος ενός αστέρα της οπερέτας, του Έντμουντ Λέβε (όπως είναι η γερμανική προφορά του Loewe), φτάνοντας στην Αμερική κουβαλά όλα τα ακούσματα της χρυσής εποχής της οπερέτας, κάτι που είναι σαφές και στην παρτιτούρα του «Ωραία μου Κυρία»: πλούσια χορωδιακά μέρη, μελωδικές γραμμές που συνομιλούν περισσότερο με το 1912 που διαδραματίζεται το έργο, παρά το 1956 που πρωτοπαρουσιάζεται και φυσικά το πασίγνωστο «Βάλς της Πρεσβείας» που κλείνει την πρώτη πράξη.
Παρόλη την ταύτιση του μιούζικαλ παγκοσμίως με πιο «αμερικάνικα» ακούσματα, λόγω κυρίως της διανομής έργων του είδους μέσω των κινηματογραφικών διασκευών τους στις κινηματογραφικές αίθουσες, το «Ωραία μου Κυρία» μεταφέρθηκε στις παγκόσμιες θεατρικές σκηνές σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα από την πρεμιέρα του και πριν την πολύ διάσημη κινηματογραφική διασκευή του, κάτι που μας καταδεικνύει πως το έργο συνομίλησε με το παραδοσιακό κοινό του ελαφρού μουσικού θεάτρου. Ας αναφερθεί εδώ πως πρόκειται για το πρώτο αμερικάνικο μιούζικαλ που παίχτηκε στη Σοβιετική Ένωση το 1960 και πως το 1961 το έργο έκανε πρεμιέρα στο διχοτομημένο Βερολίνο, στη δυτική πλευρά του, με κόσμο από την υπόλοιπη Δυτική Γερμανία να επισκέπτεται αεροπορικώς την πόλη για την παράσταση! Στην ενωμένη πια Γερμανία, το έργο αποτελεί έργο ρεπερτορίου σε πολλά λυρικά θέατρα, και στέκει ισότιμα ανάμεσα στις γερμανόφωνες οπερέτες.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Όσο όμως και αν το έργο μοιάζει να είναι ριζωμένο σε ένα λαμπρό περιβάλλον ενός εξωραϊσμένου παρελθόντος, παρατηρώντας την παρτιτούρα, το έργο πατά με το ένα πόδι στο χθες, όμως κάνει με το άλλο πόδι ένα πολύ αποφασιστικό βήμα προς το αύριο. Εκεί που μια σκηνή χορού σε μια πρεσβεία θα ήταν μια ολόκληρη πράξη σε μια άλλη οπερέτα, γεμάτη χορούς και τραγούδια, στο «Ωραία μου Κυρία» η σκηνή αυτή είναι μια χορευτική παντομίμα όπου η ουσία της υπόθεσης υπερέχει του θεάματος. Η ειρωνεία και η κοινωνική κριτική είναι διάχυτη σε όλο το έργο (κάτι πολύ λογικό, καθώς βασίζεται στο θεατρικό έργο «Πυγμαλίωνας» του άκρως σκωπτικού Μπέρναρντ Σω), ενώ η τελευταία άρια του Χίγκινς αποτελεί έναν μονόλογο που περισσότερη σχέση έχει με τις κατακτήσεις των έργων του Ευγένιου Ο’ Νιλ και του Τένεσι Γουίλιαμς, παρά με την εξωστρέφεια που μας έχει συνηθίσει το μιούζικαλ.
Η παραγωγή του έργου στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ευτυχεί στο να παρουσιάζει το έργο στην εγκεκριμένη διασκευή για δύο πιάνα, ξεσκονίζοντας το έργο από οποιαδήποτε διάθεση νοσταλγίας. Έτσι το κοινό έχει μια σπάνια ευκαιρία να γνωρίσει ένα αριστούργημα του μουσικού θεάτρου, ένας χαρακτηρισμός που είναι αδιαμφισβήτητος, είτε δούμε το έργο ως «το τέλειο μιούζικαλ» είτε ως «την τελευταία οπερέτα».
Βιογραφικό
Ο Δημήτρης Δημόπουλος ξεκίνησε ως σταντ-απ κωμικός το 1996 στις «Νύχτες Κωμωδίας». Έχει γράψει τους σταντ-απ μονολόγους «Αντί Διδακτορικού» και «Υπεραπαραγωγή», καθώς και το λιμπρέτο για τις όπερες «Το Λυκόφως των Χρεών», «ΑirRossini» και «Yasou Aida!», για το οποίο βραβεύτηκε με το Έπαινο «Κάρολος Κουν» 2012 Δραματουργίας Ελληνικού Έργου από την Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών. Σκηνοθέτησε τα μουσικοθεατρικά δρώμενα «Kafka-Fragmente», «Das Schubert Diploma» και «Νυχτερινά Τραγούδια», την οπερέτα «Σατανερί» καθώς και τις θεατρικές παραστάσεις «Οι Ευνοούμενοι του Μίδα» και «Τσάικα!».
Ως μεταφραστής έχει εργαστεί στον υποτιτλισμό, τη μεταγλώττιση και την Εθνική Λυρική Σκηνή με τις μεταφράσεις του για τα έργα «Νυχτερίδα» και «Πιμπινόνε». Την καλλιτεχνική περίοδο 2018-2019 περιόδευσε με τον νέο του σταντ-απ μονόλογο «Καφρόκρεμα» και συνέπραξε με την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τη μετάφραση του μιούζικαλ «Οnce», με τα Μουσικά Σύνολα του Δήμου Αθηναίων με τη μετάφραση της οπερέτας «Ορφέας στον Άδη» καθώς και με την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης με την παράσταση «Stand-Up Symphony».
Διαβάστε επίσης:
Το θρυλικό μιούζικαλ Ωραία μου κυρία έρχεται στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ