Το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει έργα της τελευταίας σοδειάς των γελοιογράφων μας, στην οποία το ταλέντο, το χιούμορ και η επικαιρότητα πρωταγωνιστούν. Ο Δημήτρης Γεωργοπάλης, ιδρυτικό μέλος της Λέσχης Ελλήνων Γελοιογράφων στην οποία ανήκει η διοργάνωση και επιμέλεια της έκθεσης, Με το Μ…Πενάκι των γελοιογράφων, μας μιλάει για την γελοιογραφία ως είδος τέχνης, δίνοντας μας μία γεύση από τα έργα που θα δούμε.
Συνέντευξη στην Αθηνά Πούλιου
CultureNow: Η έκθεση “Με το Μ…Πενάκι των γελοιογράφων”, που θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Μπενάκη, θα παρουσιάσει έργα της τελευταίας «σοδειάς» των γελοιογράφων μας. Ποιοι και πόσοι γελοιογράφοι συμμετέχουν στην έκθεση και σε τι έργα θα περιηγηθούν οι επισκέπτες; Είναι μια ευκαιρία να δούμε μια πολιτικά επίκαιρη έκθεση γελοιογραφίας;
Δημήτρης Γεωργοπάλης: Πράγματι, αυτή η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη είναι μία έκθεση κατά κύριο λόγο πολιτικής επικαιρότητας. Στο παρελθόν, η Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων έχει παρουσιάσει εκθέσεις με θέματα όπως το περιβάλλον ή την Ευρώπη των «27». Τούτη την άκρως πολιτικοποιημένη περίοδο δεν θα μπορούσαμε να έχουμε άλλο θέμα από τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στον τόπο και επηρεάζουν τις ζωές όλων μας. Η τρόικα, το μνημόνιο, το Μεσοπρόθεσμο, το πολιτικό κατεστημένο της χώρας είναι πρωταγωνιστές στις γελοιογραφίες των περισσοτέρων από εμάς. Στην έκθεση συμμετέχουν 24 γελοιογράφοι με δύο ή τρία έργα ο καθένας, τυπωμένα σε μουσαμάδες, που τοποθετούνται σε ειδική μεταλλική κατασκευή, στο αίθριο του μουσείου. Πιο αναλυτικά, στην έκθεση συμμετέχουν επίσης οι Βλάχος Κώστας, Γρηγοριάδης Κώστας, Ζάχαρης Πάνος, Ζερβός Πέτρος, Καλαϊτζής Γιάννης, Κουντούρης Μιχάλης, Κυριακόπουλος Γιάννης, Μακρής Ηλίας, Μαραγκός Πάνος, Μητρόπουλος Βασίλης, Μητρόπουλος Κώστας, Ξένου Έφη, Παπαγεωργίου Βασίλης, Παυλίδης Βαγγέλης, Πετρουλάκης Ανδρέας, Σχοινά Κατερίνα, SOLOUP, Σταυρόπουλος Στάθης, Ταμπακέας Ηλίας, Χαντζόπουλος Δημήτρης, Μήλας Παναγιώτης, Δερβενιώτης Σπύρος και η Τζαμπούρα Μαρία.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
C. N.: Η γελοιογραφία, και ιδιαίτερα η πολιτική γελοιογραφία, είναι μία τέχνη που έρχεται σε καθημερινή επαφή με το κοινό μέσω του Τύπου. Το αναγνωστικό κοινό πιστεύετε πως αντιλαμβάνεται τη γελοιογραφία που βλέπει στα καθημερινά φύλλα ως ένα είδος τέχνης, που θα μπορούσε να σταθεί και να εκτεθεί από μόνη της, σε μία χρονική στιγμή που το μήνυμά της θα είναι πλέον ανεπίκαιρο;
Δ. Γ.: Είναι σίγουρο ότι η πολιτική γελοιογραφία πρέπει να καταναλώνεται «φρέσκια». Όμως, όταν καταπιάνεται με τη σκληρή λιτότητα, την υποβάθμιση της ζωής μας, τα ατελείωτα δημοσιονομικά μέτρα, την ανεργία, την ύφεση, την υποτέλεια, την εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας (όπως απερίφραστα πλέον ομολογείται) και τελικά την εθνική μας οπισθοδρόμηση, φοβάμαι πως θα παραμένει «φρέσκια» ακόμα και για τα επόμενα δεκαπέντε με είκοσι χρόνια. Πέρα όμως από αυτό, η γελοιογραφία λειτουργεί και σαν ένα είδος ημερολογίου. Θα είχε, λοιπόν, εξαιρετικό ιστορικό ενδιαφέρον μία έκθεση πολιτικών γελοιογραφιών που έγιναν πριν από ογδόντα χρόνια, ακόμα κι αν το μήνυμά τους δεν είναι πια επίκαιρο. Πολιτιστικά και κοινωνικά στοιχεία, καθώς και η όλη κουλτούρα της εποχής θα ξεχείλιζαν μπροστά στα μάτια των επισκεπτών μιας τέτοιας έκθεσης. Σαφώς, λοιπόν, πρόκειται για ένα είδος τέχνης που μπορεί να σταθεί και μόνη της. Aποτελεί, με άλλα λόγια, μια αυθύπαρκτη οντότητα.
C. N.: Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η τέχνη του γελοιογράφου κρύβει διπλό ταλέντο; Αν, λ.χ., έχεις ταλέντο στο σχέδιο ή στη ζωγραφική, είσαι ένας καλός σκιτσογράφος ή ζωγράφος. Έναν γελοιογράφο όμως δεν τον χαρακτηρίζει μόνο το έργο του, αλλά και το μήνυμα που θέλει να επικοινωνήσει. Πόσο δύσκολο είναι να είσαι πάντα ενημερωμένος για τις τρέχουσες εξελίξεις, αλλά και να τις συνδυάζεις έξυπνα και με χιούμορ με το σκίτσο σου;
Δ. Γ.: Νομίζω πως δεν πρέπει να συνδέονται απαραιτήτως το καλό σχέδιο και η έμπνευση. Δηλαδή, μία έξυπνη ιδέα δεν χρειάζεται την υψηλού επιπέδου σχεδίαση για να «περάσει» στον κόσμο, αυτό γίνεται αυτόματα με την ανάγνωση της γελοιογραφίας. Το ζητούμενο κάθε φορά είναι να βρεις μία πρωτότυπη και έξυπνη φόρμουλα για να πεις αυτά που θέλεις στον κόσμο. Δεν είναι απαραίτητο διαβάζοντας μία γελοιογραφία να ξεκαρδιστείς στα γέλια, εξάλλου δεν είναι μόνο αυτός ο λόγος για τον οποίο γίνεται. Αρκετές φορές τα σκίτσα έχουν στόχο να προβληματίσουν, να ταρακουνήσουν τον αναγνώστη και να αποκαλύψουν αυτό που δεν γίνεται αντιληπτό με την πρώτη ματιά. Για να γίνουν όλα αυτά, απαιτούνται, οπωσδήποτε, πολύ καλή ενημέρωση για τις εξελίξεις, αναλυτική σκέψη και βεβαίως πολιτική συνείδηση. Αυτή η καθημερινή ανάγκη για έμπνευση είναι εθισμός. Ξυπνάς και κοιμάσαι έχοντας… αναθέσει στο μυαλό σου να βρει μια ωραία ιδέα, και αυτό μπορεί να ανταποκριθεί στην απαίτησή σου όταν οδηγείς, ή όταν διαβάζεις εφημερίδα ή τελικά όταν προσπαθείς να δουλέψεις οργανωμένα και συντεταγμένα, βάζοντας τις σκέψεις και τις ιδέες όλης της μέρας σε μια σειρά. Όλη αυτή η βασανιστική διαδικασία τελειώνει και ακολουθεί η «λύτρωση» μόλις βρεις την ιδέα της ημέρας. Αυτή η γλυκιά γεύση της δημιουργίας που σου μένει είναι το κίνητρο για να μπαίνεις στην ίδια διαδικασία καθημερινά.
C. N.: Η γελοιογραφία είναι κάτι που σας περιορίζει ως καλλιτέχνη; Σκιτσάρετε τις περισσότερες φορές για κάτι συγκεκριμένο, ή η φαντασία είναι απολύτως ελεύθερη σε κάθε έργο σας; Έχετε ασχοληθεί επίσης και με εικονογραφήσεις για παιδικά βιβλία. Εκεί φαντάζομαι πως η φαντασία και η δημιουργικότητά σας είναι πιο ελεύθερες.
Δ. Γ.: Η μόνη που… έχει εξαντλήσει τη φαντασία της στην κατανομή των φορολογικών βαρών και επιμένει να φορολογεί ανελέητα μισθωτούς και συνταξιούχους είναι η κυβέρνηση! Η δουλειά του γελοιογράφου δεν μπαίνει σε στεγανά, δεν περιορίζεται, δεν συμβιβάζεται – συνεπώς, έχει την απόλυτη ελευθερία στην έκφραση των μηνυμάτων. Η φαντασία παίζει καθοριστικό ρόλο στην «κατασκευή» μιας επιτυχημένης γελοιογραφίας.
Η εικονογράφηση παιδικών βιβλίων είναι κάτι άλλο, εντελώς διαφορετικό. Οι γραμμές είναι απαλές, όχι τόσο αυστηρές. Τα χρώματα εντυπωσιακά και οι μορφές προσαρμόζονται σε αυτό που πιστεύεις ότι θα αρέσει στα παιδιά.
C. N.: Είστε ιδρυτικό μέλος της Λέσχης Ελλήνων Γελοιογράφων. Πείτε μας δύο λόγια για τη Λέσχη και την γελοιογραφία στην Ελλάδα. Τι ανταπόκριση βλέπετε και ποιες δράσεις πραγματοποιείτε μέσω της Λέσχης;
Δ. Γ.: Μπορεί στην οικονομία να έχουμε μόνιμα ελλείμματα, στην Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων όμως το ταλέντο και η έμπνευση πλεονάζουν!
Πρόκειται ουσιαστικά για μία συλλογική προσπάθεια όλων των συναδέλφων προς ένα κοινό στόχο: την προβολή και προώθηση της ελληνικής γελοιογραφίας σε Ελλάδα και εξωτερικό. Σημαντικό ρόλο ως προς αυτό τον σκοπό παίζει η ιστοσελίδα της Λέσχης http://www.cartoonists.gr/, η οποία αποτελεί και το όχημα για την επικοινωνία μας με τους αναγνώστες μας. Λειτουργεί από το 2008 σε ελληνική και αγγλική έκδοση και προβάλλει σκίτσα επικαιρότητας από τα μέλη της Λέσχης. Αναρτώνται, επίσης, νέα σχετικά με τη γελοιογραφία, όπως νέες κυκλοφορίες βιβλίων, διαγωνισμοί σε Ελλάδα και εξωτερικό, εκθέσεις κ.ά.
Παράλληλα, κάθε χρόνο οργανώνουμε εκδηλώσεις, μέσα από τις οποίες έχουμε την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε άμεσα με τον κόσμο που ενδιαφέρεται γι’ αυτό που κάνουμε. Για το 2011, η κύρια εκδήλωσή μας είναι η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη.