Η έκθεση «Vulnera» είναι η δεύτερη ατομική έκθεση του Δημήτρη Πρωτοπαπά. Περιλαμβάνει έργα της τελευταίας δεκαετίας, λάδια, σχέδια και φωτογραφίες, με τα οποία ο καλλιτέχνης προσεγγίζει έννοιες όπως το τραύμα, το ανοίκειο, η φθαρτότητα, το αποτρόπαιο, το γκροτέσκο και το απόκρυφο. Ο τίτλος της έκθεσης παραπέμπει σε πληγές και σε μάρτυρες (martyrum vulnera) και με έναν λανθάνοντα τρόπο αποτελεί συνέχεια του τίτλου της πρώτης του έκθεσης, ο οποίος ήταν παρμένος από τη γνωστή ρήση του Ιερού Αυγουστίνου «inter faeces et urinam nascimur» («μεταξύ κοπράνων και ούρων γεννώμεθα»).
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Πρωτοπαπάς ζωγραφίζει και σχεδιάζει αντισυμβατικές προσωπογραφίες. Είναι εικόνες ασυνήθιστες, ακραίες, ετερόδοξες, εκκεντρικές και εντέλει πρωτότυπες. Μπροστά σε αυτά τα φαγωμένα πρόσωπα, που μοιάζουν με προϊστορικά τοπία, νιώθεις τον θάνατο να σε κοιτάζει κατάματα, απροκάλυπτα. Δουλεμένες σε αποχρώσεις του κόκκινου, του κίτρινου, του πράσινου και του καφέ, οι προσωπογραφίες του Πρωτοπαπά αντί να απωθούν, όπως θα ήταν ίσως αναμενόμενο λόγω της σκληρής θεματολογίας, πετυχαίνουν το ακριβώς αντίθετο: σε έλκουν. Η απροσποίητη εκκεντρικότητα και η απωθητική ασχήμια μαγνητίζουν το βλέμμα σου και η αρχική αμηχανία μετατρέπεται σε απόλαυση και θαυμασμό.
Το 2014-15 ο Πρωτοπαπάς ξεκίνησε να δουλεύει πάνω σε μια σειρά έργων με σινική μελάνη σε καμβάδες μεγάλων διαστάσεων. Εδώ το πρόσωπο σχηματίζεται μέσα από το απόλυτο μαύρο και είναι ένα απροσδιόριστο, «σπασμένο» πράγμα, σαν πρωτόγονη μάσκα. Στη συνέχεια μεταπήδησε στα λάδια και την περίοδο της πανδημίας έφτιαχνε μικρά έργα σε χαρτί, με μαρκαδοράκι ή στιλό διαρκείας. Κάποια από αυτά τα σχέδια βασίζονται σε φρικαλέες φωτογραφίες συφιλιδικών ασθενών –χωρίς όμως να τις εικονογραφούν– και κάποια φέρουν επιρροές από τα underground comix. Παράλληλα, όλο αυτό το διάστημα, ο καλλιτέχνης τραβούσε φωτογραφίες από χώρους και τοπία, από αυτοσχέδιες εγκαταστάσεις με αντικείμενα που έβρισκε στις αστικές περιπλανήσεις του.
Ο Πρωτοπαπάς ζωγραφίζει σαν να προσεύχεται, όχι σε μια θεότητα ή σε αγίους, αλλά στο πνεύμα της ίδιας της ζωγραφικής. Δεν τον ενδιαφέρει να δουλέψει με κάποιο κόνσεπτ, όπως οι περισσότεροι συνάδελφοί του, γιατί το θεωρεί σαν «προσπέκτους», μια τυποποιημένη διαδικασία βασισμένη σε αφηρημένες έννοιες. Επιπλέον, δεν γνωρίζει από πριν τι θα ζωγραφίσει, δεν θέλει να ξέρει πώς θα είναι το τελικό αποτέλεσμα, ούτε θέλει να αναλύει πώς προκύπτουν οι εικόνες του. Το ίδιο το υλικό και η επεξεργασία του διαμορφώνουν την εικόνα και τις υφές της. «Όλη αυτή η φθορά υπακούει στο υλικό», λέει χαρακτηριστικά. Με άλλα λόγια, οδηγός του ζωγράφου είναι το ίδιο το έργο και όχι κάποια προϋπάρχουσα ιδέα. Η εικόνα ξεκινάει από το άμορφο και σταδιακά –μέσα από μια χρονοβόρα διαδικασία, που περιλαμβάνει πολύ «σβήσε-γράψε» με τη χρήση νέφτι και άλλων υλικών– έρχεται και μορφοποιείται, άσχετα αν στο τέλος μπορεί να καταλήξει να είναι μια τρύπα. «Τα έργα μου δεν απεικονίζουν κάτι· είναι», τονίζει ο ίδιος, διαχωρίζοντας έτσι την τέχνη του από την παραστατική ζωγραφική του συρμού.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Κείμενο έκθεσης: Χριστόφορος Μαρίνος
Δημήτρης Πρωτοπαπάς:
Ο Δημήτρης Πρωτοπαπάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1979. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (1999-2004) με καθηγήτρια τη Ρένα Παπασπύρου και αποφοίτησε με άριστα. Την περίοδο 2003-2004 παρακολούθησε μαθήματα πολυμέσων με τον Μάνθο Σαντοριναίο και συνέχιζε τις σπουδές του στην ΑΣΚΤ (2004-2005) αποκτώντας πτυχίο Διδακτικής της Τέχνης. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα «Ψηφιακές Μορφές Τέχνης» της ΑΣΚΤ (2006-2009). Το 2010 πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση, με τίτλο «INTER FAECES ET URINAM NASCIMUR», στην Αίθουσα Τέχνης Καππάτος. Επιλεγμένες ομαδικές εκθέσεις: «FRESCO AND SALTY», Πινακοθήκη Μάργαρη, Αμφιλοχία (2003), «PLAN B», Millefiori Artspace, Αθήνα (2004), «ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ», Θεσσαλονίκη (2005), «ΑΝΑΤΗΕΝΑ», Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, Αθήνα (2006), «DREAM AND TRAUMA», KunsthalleWien & MUMOK, Βιέννη (2007), «GΑRAGE PROJECT – ATHENSVILLE», Art Athina, Helexpo (2008), «GEORGE TOURLAS AND FRIENDS», Kappatos Gallery, Αθήνα (2009), «CONTAINER», Κυλινδρόμυλοι Σαραντόπουλου, Πειραιάς (2009), «ZULU, I REQUIRE A TUG», Περικλέους 44, Αθήνα (2009), «MIDSUMMER NIGHT’S DREAM», ReMap 2, Αθήνα (2009), «SUMMMER IN THE MIDDLE OF WINTER», Kunsthalle Athena, ReMap 3, Αθήνα (2011), «POSTSCRAPS», C.A.M.P., Αθήνα (2012), «ALL WORK ANDNO PLAY…», Εκδόσεις Γαβρηιλίδη, Αθήνα (2013), «THE SYSTEM OF OBJECTS», Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, Αθήνα (2013), «KYPSELI FANZINE», ReMap 4, Athens (2013), «AsASPERGER», Cheapart Halandri, Aθήνα (2014), «AMEN», Artwall, Aθήνα (2014), «SETTING», Snehta, Αθήνα (2015), «CURIOUS ARTEFACTS», ArtWall, Αθήνα (2015), «ΒΕΒΑΒΕΒΟ ZINΕ, Εxhibition and issue launch», Αιόλου 94, Αθήνα (2016), «ATHENS, WEHAVE A PROBLEM», Snehta Sattelite, Αθήνα (2017), «ΝEVER BELOW ZERO», Snehta Residency, Αθήνα (2018), «KYPSELIAN SALON», Snehta Residency, Αθήνα (2019), «ΠΛΑΓΙΩΣ», Eos Gallery, Αθήνα (2020). Έχει φιλοτεχνήσει εξώφυλλα για τα μουσικά άλμπουμ «MISS FORTUNE WAS A HENHOUSE MANAGER- VARIOUS ARTISTS», 2011 (με τον Γιώργο Τούρλα), «MAHAKALA – The Second Fall», 2011 και «KOYA», 2022. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Χωρίς τίτλο, 2017, λάδι σε καμβά, 100x70cm (λεπτομέρεια έργου)