Η έκθεση “Αντιθέσεις και Διάλογοι Φίλων” περιλαμβάνει 50 ζωγραφικά έργα των Δημοσθένη Σκουλάκη και Θανάση Μακρή και θα διαρκέσει έως τις 12 Νοεμβρίου 2023.
Το Μητροπολιτικό Πάρκο Περιβαλλοντικών και Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων και Ανάπτυξης Κοινωνικής Οικονομίας «Αντώνης Τρίτσης», συνολικής έκτασης περίπου 1.200 στρεμμάτων με πρόσβαση μέσω πέντε κύριων εισόδων, βρίσκεται στη θέση με τοπωνύμιο Πύργος Βασιλίσσης ή Επτάλοφος στη δυτική Μητροπολιτική Αθήνα, εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Ιλίου.
Η ύπαρξη του υγρού στοιχείου σε μεγάλη αναλογία εντός του Πάρκου, με τη μορφή έξι τεχνητών λιμνών και ενός τεχνητού καναλιού που τις συνδέει, καθώς και η πλούσια χλωρίδα και πανίδα του Πάρκου, το καθιστούν έναν τόπο φυσικού κάλλους, ενταγμένο στον οικιστικό ιστό, με μοναδικά χαρακτηριστικά για τη δυτική Αθήνα αλλά και για όλο το Λεκανοπέδιο.
Η έκθεση με τίτλο “Αντιθέσεις και Διάλογοι Φίλων” αφορά την εικαστική διαδρομή δύο φίλων-καλλιτεχνών με πολλές αντιθέσεις αλλά και κοινή ματιά στην ουσία των εικαστικών τους αναζητήσεων.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Επιμέλεια έκθεσης: Ελένη Αθανασίου
Η θεματολογία του Δημοσθένη Σκουλάκη συμπεριλαμβάνει αντιπροσωπευτικά δείγματα από το ευρύ φάσμα της καλλιτεχνικής του πορείας. Στην παρουσίαση αυτή, περιλαμβάνεται ένας αρκετά μεγάλος αριθμός από σημαντικά έργα του δημιουργού, πολλά εκ των οποίων δεν είχαν εκτεθεί στην μεγάλη αναδρομική έκθεση που είχε παρουσιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη το 2019. Ενδεικτικά αναφέρονται η περίοδος της πολιτικής του ζωγραφικής (1960-1967), η σουρεαλιστική περίοδος (1980-1984), τα πορτρέτα (1985-1996), οι υπόγειες διαδρομές (1993-1998) και οι επανεγγραφές (1997-2009).
Ο Δημοσθένης Σκουλάκης υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της γενιάς του ’70. Επίκεντρο της έρευνάς του υπήρξε ο Άνθρωπος, ιδωμένος μέσα από μια κριτική ρεαλιστική κοινωνικοπολιτική προσέγγιση. Η θεματολογία του απαρτίζεται από πρόσωπα της δημοσιότητας, πρόσωπα φίλων καλλιτεχνών αλλά και πρόσωπα του οικείου περιβάλλοντός του, αυτοπροσωπογραφίες, διαδρομές στον υπόγειο, επανεγγραφές σημαντικών έργων της ιστορίας της τέχνης κ.ά., αποτυπωμένα μέσα από μια κριτική κοινωνικοπολιτική ματιά, ενίοτε μεταφυσική και σαρκαστική. Η τέχνη του, χαρακτηρίζεται από την έλλειψη καλλωπισμού, την μεταφυσική ατμόσφαιρα, τη σάτιρα των ηθών και το ανεπιτήδευτο ύφος. Η ζωγραφική του, αναμετράται με διαχρονικά ερωτήματα όπως η υπαρξιακή συνείδηση της ζωγραφικής, η ρευστότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, ο ρόλος της μνήμης, η επικοινωνιακή νοητική συγκίνηση του έργου τέχνης, η αυτογνωσία του δημιουργού, η αναζήτηση ταυτότητας αλλά και η σχέση του ίδιου του εικαστικού έργου με την παράδοση και την πρωτοπορία.
Η θεματολογία του Θανάση Μακρή πραγματεύεται τα ιστορικά πλοία Liberty (πλοία της Ελευθερίας), τα οποία διαδραμάτισαν τον σημαντικότερο ρόλο στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, διότι σήκωσαν όλο το βάρος των μεταφορών. Ο καλλιτέχνης μέσα από τα θαλασσινά του τοπία κυριολεκτικά και μεταφορικά, προτείνει την δική του εκδοχή που δεν αποσκοπεί στην αναπαράσταση της οπτικής πραγματικότητας αλλά στη προσέγγιση της τραγικής μοίρας του ανθρώπου η οποία είναι συνυφασμένη με το θάνατο. Με εμμονή ως προς την θεματολογία και την χρήση του χρώματος, προσπαθεί να εκφράσει μέσα από τα πλοία Liberty πνευματικές αλήθειες. Χρησιμοποιεί μια βαριά και ψυχρή χρωματική παλέτα από μικρές, κοφτερές πινελιές μέσα στο πλαίσιο του παραστατικού εξπρεσιονισμού για να εντείνει τη συναισθηματική φόρτιση και να αποδώσει ψυχογραφικές ερμηνείες. Με αφαιρετικές προθέσεις, έντονη χειρονομιακή γραφή, ενιαίες χρωματικές ατμόσφαιρες και παχύρευστο χρώμα, που γίνεται τελείως ανάγλυφο στο εικαστικό πεδίο, σκάβει και δημιουργεί εικόνες σκληρές με πλούσιες εκφραστικές δυνατότητες.
Όπως σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης, Ελένη Αθανασίου, «(…) ο Δημοσθένης Σκουλάκης….. με άξονα την ανθρώπινη μορφή, υιοθετεί ένα ρεαλιστικό ιδίωμα το οποίο δεν σηματοδοτεί επιστροφή σε μια παλιά τάξη πραγμάτων και σε παρωχημένα πρότυπα, αλλά επιδιώκει να διαμορφώσει μια μοντέρνα εκδοχή παραστατικότητας, που προτείνει νέες ρητορικές της εικόνας και ένα καινούριο αφηγηματικό και θεματολογικό προσανατολισμό στο πραγματικό, (…). Βαθιά ανθρωποκεντρικός με στοιχεία ρεαλισμού στη γραφή του, δόμησε την δική του εικαστική γλώσσα και εκπροσώπησε τη γενιά του με ροκ διάθεση και πολύ χιούμορ, χαράσσοντας ανεξίτηλα το στίγμα του στην εξέλιξη της ελληνικής ζωγραφικής. (…) ενώ ο Θανάσης Μακρής …..με λιγοστά χρώματα στη σύνθεση οδηγείται σε μια εκφραστική δωρική λιτότητα. Αντιμετωπίζει το τοπίο με τελείως διαφορετική ματιά. Με εσωτερική όραση και όχι οπτική, εξαφανίζει συνειδητά την περιγραφική λεπτομέρεια, την γραφικότητα, την τοπογραφική ταύτιση, την εντυπωσιακή φυσική διαμόρφωση, την προοπτική απόδοση του χώρου και τις φωτοσκιάσεις, (…)».
ΣΥΝΤΟΜΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ:
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΣΚΟΥΛΑΚΗΣ (1939-2014)
Ο Δημοσθένης Σκουλάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939 και έζησε στη συνοικία Κυπριάδου (Πλατεία Παπαδιαμάντη) στα Πατήσια. Μεγάλωσε κοντά σε ένα πλούσιο καλλιτεχνικό περίγυρο δίπλα στους Δημήτρη Πικιώνη, Γιώργο και Ελένη Βακαλό, Ουμπέρτο Αργυρό και Μίκη Ματσάκη. Ξεκίνησε τις σπουδές του στο σχέδιο το 1955 με τον Σπύρο Παπαλουκά ενώ το 1956 μαθήτευσε ως αγιογράφος πλάι στον Φώτη Κόντογλου.
Το 1957 ταξιδεύει για πρώτη φορά στο Παρίσι και έρχεται σε επαφή με τον Ελληνικό κύκλο διανοούμενων και καλλιτεχνών. Συνδέεται φιλικά με τον Θανάση Τσίγκο αλλά και με την υπόλοιπη ελληνική παρέα του Montparnasse ( Ακριθάκης, Γκανάς, Αργυράκης). Επιστρέφει στην Αθήνα το 1958 και αρχίζει συστηματικές σπουδές με τους Πάνο Σαραφιανό και Βρασίδα Βλαχόπουλο. Το 1959 εισάγεται στο προκαταρκτικό τμήμα της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ), με δάσκαλο τον Γιώργο Μαυροϊδή. Στην συνέχεια το 1961 μαθητεύει στα εργαστήρια του Γιάννη Μόραλη ενώ παράλληλα παρακολουθεί και το Εργαστήριο Σκηνογραφίας- Διακοσμητικής με τον Βασίλη Βασιλειάδη. Ο Βασιλειάδης τον βοήθησε να αποκτήσει την αίσθηση του θεατρικού χώρου γι’ αυτό και πολύ σύντομα τον αξιοποίησε ως βοηθό του. Το 2014 στις 10 Δεκεμβρίου πεθαίνει στην Αθήνα από κύρωση του ήπατος.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΑΚΡΗΣ
Γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1955. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Γιάννη Μόραλη (1975 – 1980). Συνέχισε τις σπουδές του στην École des Beaux-Arts στο Παρίσι (1980 – 1982).
Παρουσίασε την πρώτη του ατομική έκθεση ζωγραφικής στο Καλλιτεχνικό Πνευματικό Κέντρο «Ώρα» το 1984. Έχει παρουσιάσει το έργο του σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις. Συμμετείχε, μεταξύ άλλων, στις εκθέσεις Το Παιδί στη Νεοελληνική Τέχνη 19ος-20ος αιώνας στην Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (1993), Γενέθλιος Τόπος στο Μουσείο Μπενάκη – Κτίριο Οδού Πειραιώς (2007), Εικαστικό Πανόραμα στην Ελλάδα στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (2007). Το 2012 πραγματοποιήθηκε αναδρομική του έκθεση στο Μουσείο Φρυσίρα. Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, στη Συλλογή Φρυσίρα και σε άλλες ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Θανάσης Μακρής, Χωρίς Τίτλο, 2022, λάδι σε κόντρα πλακέ, 175×110 εκ.
