Όταν το 1605 ο Θερβάντες συστηνόταν στο υποψήφιο αναγνωστικό κοινό του ως «πατριός» του ευφάνταστου ιδαλγού δον Κιχότε ντε λα Μάντσα, πιθανότατα γνώριζε ότι το έργο του ήταν ένα πειραματικό λογοτέχνημα που βρισκόταν πολύ μπροστά από την εποχή του. Ίσως ήταν δύσκολο να προβλέψει ότι την ίδια κιόλας χρονιά οι δύο ήρωές του θα παρήλαυναν σε μια μασκαράτα στο Βαγιαδολίδ και, μόλις δύο χρόνια αργότερα, στο Περού. Αλλά μάλλον δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι έκτοτε το βιβλίο του δεν θα έπαυε να εκδίδεται και να μεταφράζεται σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, ότι θα θεμελίωνε το μοντέρνο μυθιστόρημα ή ότι θα προκαλούσε τη συγγραφή ακαταμέτρητων χιλιάδων τόμων και θα απασχολούσε όλους τους μείζονες κατοπινούς του συγγραφείς και στοχαστές.
Γεννημένος ανάμεσα στην άμπωτη της Αναγέννησης και την πλημμυρίδα της Αντιμεταρρύθμισης, γόνος όλης της προγενέστερης λογοτεχνικής παράδοσης και τολμηρός ανανεωτής της, ο Δον Κιχότε ντε λα Μάντσα, είτε ως ιδαλγός είτε ως ιππότης, αειθαλής και αθάνατος, διαλέγεται πλέον με το γίγνεσθαι των δικών μας καιρών.
Η λαμπρή νέα μετάφραση της Μελίνας Παναγιωτίδου δημιουργεί τις ιδεώδεις προϋποθέσεις για μια εκ νέου ανακάλυψη από το ελληνικό κοινό του αθάνατου αυτού έργου.
Ο συγγραφέας
Ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα γεννήθηκε το 1547 στο Αλκαλά ντε Ενάρες. Το 1570 κατετάγη σε ισπανικό σύνταγμα το οποίο στάθμευε στη Νεάπολη, υπό τις διαταγές του Ντιέγο ντε Ουρμπίνα, και ένα χρόνο αργότερα πολέμησε γενναία και τραυματίστηκε στη ναυμαχία της Ναυπάκτου. Κατόπιν, έλαβε μέρος στην κατάληψη της Κέρκυρας, στην πολιορκία του Ναυαρίνου και στην εκστρατεία κατά της Τύνιδας, έως ότου το 1575, επιστρέφοντας στην Ισπανία, αιχμαλωτίστηκε από τους Βερβερίνους κουρσάρους του Αρναούτη Μαμή και οδηγήθηκε σκλάβος στο Αλγέρι. Αποπειράθηκε να δραπετεύσει επανειλημμένως, όμως η απολύτρωσή του δεν έγινε δυνατή παρά μόνο το 1580. Έκτοτε, δεν έπαψε να αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες και να προσπαθεί να εξασφαλίσει τα προς το ζην, ενώ φυλακίστηκε δύο φορές.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Είχε γράψει θεατρικά έργα και μια ποιμενική μυθιστορία, τη Γαλάτεια, αλλά η επιτυχία ήρθε μόλις το 1605, όταν η έκδοση του Μέρους I του Δον Κιχότε τον κατέστησε αμέσως δημοφιλή. Το 1613 δημοσιεύτηκαν οι Παραδειγματικές νουβέλες και το 1615 εμφανίστηκε η συνέχεια του Δον Κιχότε, την οποία είχε προαναγγείλει δέκα χρόνια νωρίτερα.
Ο Θερβάντες πέθανε τον Απρίλιο του 1616 στη Μαδρίτη. Ο Περσίλες, το κύκνειο άσμα του και το κορυφαίο, όπως πρέσβευε ο ίδιος, έργο του, εκδόθηκε τον Ιανουάριο του επόμενου έτους.