Δουνκέρκη, του Κρίστοφερ Νόλαν

Ο Κρίστοφερ Νόλαν («Interstellar», «Inception», τριλογία «The Dark Knight») σκηνοθετεί και υπογράφει το σενάριο στην επική, δραματική ταινία «Δουνκέρκη», το νέο του κινηματογραφικό project, τρία χρόνια μετά το «Interstellar».

Η ταινία «Δουνκέρκη» ξεκινά, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες των Βρετανών και των Συμμάχων είναι περικυκλωμένοι από δυνάμεις του εχθρού. Παγιδευμένοι στην παραλία, με τις πλάτες τους στην θάλασσα έρχονται αντιμέτωποι με μια ανέφικτη κατάσταση, καθώς ο εχθρός πλησιάζει.

Η ιστορία ξεδιπλώνεται στη στεριά, στη θάλασσα και στον αέρα. Αεροπλάνα spitfires της RAF (Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας της Μεγάλης Βρετανίας)  έρχονται αντιμέτωπα με τον εχθρό πάνω από το Κανάλι προσπαθώντας να προστατεύσουν τους ανυπεράσπιστους άνδρες στην στεριά. Την ίδια στιγμή, εκατοντάδες μικρές βάρκες επανδρωμένες με απλούς πολίτες και στρατιώτες κάνουν μια απέλπιδα προσπάθεια, με κίνδυνο της ζωής τους, σε μια μάχη ενάντια στο χρόνο, προσπαθώντας να σώσουν έστω και ένα μέρος του στρατού τους.

Στην «Δουνκέρκη» πρωταγωνιστεί ένα εντυπωσιακό καστ, ανάμεσα στους οποίους οι Φιόν Γουάιτχεντ, Τομ Γκλιν-Κάρνι, Τζακ Λόουντεν, Χάρι Στάιλς, Ανιουρίν Μπαρνάρντ, Τζέιμς Ντ’Άρσι, Μπάρι Κέογκαν, Κένεθ Μπράνα («My Week with Marilyn», «Hamlet», «Henry V»), Κίλιαν Μέρφι («Inception», τριλογία «The Dark Knight»), Μαρκ Ράιλανς («Bridge of Spies», «Wolf Hall») και Τομ Χάρντι («The Revenant», «Mad Max: Fury Road», «Inception»).

Τα γυρίσματα της ταινίας, που πραγματοποιήθηκαν στην Γαλλία, την Ολλανδία, την Μεγάλη Βρετανία και το Λος Άντζελες, έγιναν με έναν συνδυασμό καμερών IMAX^® και φιλμ 65mm.

Στη στεριά: μία εβδομάδα

Τα γυρίσματα της ταινίας χωρίζονται και επικεντρώνονται εκεί ακριβώς όπου εκτυλίσσεται και η πραγματική ιστορία: στη γη, στη θάλασσα και στον αέρα.  Η απόφαση των δημιουργών να επικεντρωθεί η χερσαία κινηματογράφηση στον τόπο όπου συνέβησαν τα γεγονότα πριν από περίπου οκτώ δεκαετίες ήταν μία από τις πιο σημαντικές αλλά και δημιουργικές.

Ένα από τα πρώτα πράγματα που έπρεπε να κάνουν για την προετοιμασία των γυρισμάτων στην ιστορική παραλία ήταν να ψάξουν εξονυχιστικά την περιοχή για τυχόν χειροβομβίδες που μπορεί να βρίσκονταν ακόμα θαμμένες στην άμμο. Ωστόσο, μακράν η δυσκολότερη δουλειά ήταν να αποκαταστήσουν ό,τι είχε παραμείνει από τον ανατολικό μόλο του 1940. Η παραλία της Δουνκέρκης είναι εξαιρετικά ρηχή, καθιστώντας αδύνατο για τα μεγάλα πλοία να προσεγγίσουν ακτή. Έτσι, οι στρατιώτες στοιβάχτηκαν σ’ αυτό το στενό κυματοθραύστη, περιμένοντας τη σωτηρία τους.

Ο καιρός δεν ήταν το μόνο πράγμα που δυσκόλεψε τα γυρίσματα στην ακτογραμμή. Η παλίρροια ήταν και αυτή ένα εξίσου μεγάλο εμπόδιο για την παραγωγή όπως και για τον στρατό εκκένωσης το 1940. Και όπως ήταν αναμενόμενο, η απότομη μεταβολή των καιρικών συνθηκών δημιουργούσε πολλά προβλήματα και στο script της ταινίας.

Ακόμα ένα δύσκολο εγχείρημα ήταν αυτό του ενδυματολόγου Τζέφρι Κούρλαντ, καθότι έπρεπε να ντύσει εκατοντάδες κομπάρσους. Ο ίδιος έκανε εκτεταμένες έρευνες. Διάβασε βιβλία, επισκέφτηκε το eBay και αγόρασε παλιά περιοδικά της περιόδου. Επίσης, παρακολούθησε παλιά δελτία ειδήσεων, με σημαντικές μαρτυρίες και ντοκουμέντα της εποχής.  Η κύρια πρόκληση για την ομάδα του Κούρλαντ ήταν ότι κάθε στολή έπρεπε να ραφτεί από το μηδέν. Η παραγωγή δεν νοίκιασε κανένα ρούχο γιατί φοβήθηκε ότι μπορεί να καταστρέφονταν κατά τη διάρκεια των δύσκολων γυρισμάτων.

Στη θάλασσα: Μια μέρα

Η παραγωγή αγόρασε και ένα γραφικό γιοτ 40-ποδιών, που ναυπηγήθηκε το 1939, για να χρησιμεύσει ως το Moonstone του κ. Ντόσον. Στο σκάφος θα κυκλοφορούσαν ηθοποιοί, το συνεργείο, ενώ θα έπρεπε να τοποθετηθούν πάνω του κάμερες, οπότε δεν ήθελαν να έχουν περιορισμούς για το πώς θα το χρησιμοποιήσουν. Ο Βαν Χόιτεμα αναφέρει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα για αυτόν ήταν να βρει τρόπο να χωρέσει τις ογκώδεις και βαριές κάμερες στο μικρό του κατάστρωμα.

Τα γυρίσματα των σκηνών στο κανάλι της Μάγχης και στη λίμνη σήμαιναν ότι και άλλα τμήματα του συνεργείου παραγωγής έπρεπε να είναι στο νερό, σχηματίζοντας το δικό τους στόλο. Εκτός από τα σκάφη κάμερας, υπήρχαν βάρκες ασφαλείας, σκάφη για το μακιγιάζ και τα χτενίσματα, σκάφη για την γκαρνταρόμπα και πολλά ακόμα. Ακόμη και τα γεύματα του συνεργείου και των ηθοποιών έπρεπε να μεταφέρονται στο νερό.

Ωστόσο, δεν ήταν εφικτό να γίνουν όλα τα γυρίσματα στα νερά της Μάγχης ή του Ijsselmeer. Κάποια από αυτά πραγματοποιήθηκαν στο Stage 16 στο στούντιο της Warner Bros., που διαθέτει μία από τις μεγαλύτερες δεξαμενές νερού στον κόσμο. Εκεί έγιναν τα γυρίσματα στους εσωτερικούς χώρους πλοίων. Κάποια εξωτερικά έγιναν και στη λίμνη Falls Lake στα Universal Studios, όπου μεταξύ άλλων, προκλήθηκε η βύθιση και ενός πλοίου αξίας 120.000 λιρών.

Στον αέρα: μία ώρα

Για να καταγράψει τις έντονες εναέριες μάχες της ταινίας, ο Νόλαν έφτασε και πάλι στα άκρα, αξιοποιώντας στο έπακρο ό,τι θα μπορούσε να επιτευχθεί με μεγάλες κάμερες. Αναφέρει, «Θέλαμε να δείξουμε τα πάντα από την άποψη των πιλότων, αλλά χρησιμοποιώντας κάμερες IMAX. Ήταν μια μεγάλη πρόκληση να έχουμε αυτήν την τεράστια κάμερα στο πιλοτήριο του Spitfire, αλλά ήμασταν αποφασισμένοι να το καταφέρουμε.»

Το πρώτο βήμα ήταν η απόκτηση των αεροπλάνων. Ο Νέιθαν Κρόλεϊ εξασφάλισε τρία Spitfires – δύο Mark 1s και ένα Mark 5 – καθώς και ένα ισπανικό HA-1112 Buchón για να ντουμπλάρουν τα γερμανικά ME-109s, γνωστότερα ως Messerschmitts. Για να είναι πιο κατανοητή η κινηματογραφική αφήγηση, η παραγωγή αποφάσισε να βάψει  κίτρινη τη μύτη των  ME-109 Messerschmitts, παρόλο που αυτό συνέβη στην πραγματικότητα μετά το 1942. Ωστόσο, σκέφτηκαν ότι με τον τρόπο αυτό το κοινό θα μπορούσε να τα ξεχωρίζει ευκολότερα από τα γερμανικά αεροσκάφη.

Για να γυρίσει αυτές τις σκηνές δράσης, ο Βαν Χόιτεμα συνεργάστηκε με τον άνθρωπο που ονομάζεται “γκουρού του φακού” της Panavision, τον Νταν Σασάκι. Ο Σασάκι σχεδίασε έναν περιστρεφόμενο φακό τύπου periscope που του επέτρεψε να χωρέσει κάθετα τη μεγάλη κάμερα IMAX στον περιορισμένο χώρο ενός cockpit. Με τον τρόπο αυτό μπορούσαν να κινηματογραφήσουν το οπτικό πεδίο του πιλότου, τη στιγμή που κοιτάζει το τζάμι του αεροπλάνου.  Ο Βαν Χόιτεμα προσέλαβε επίσης τον μηχανικό αέρος Άντι Μακ Κλάσκι για να δημιουργήσει μια πλατφόρμα που να επιτρέπει στην IMAX κάμερα να τοποθετείται με ασφάλεια στο Yak.

Συντελεστές

Σκηνοθεσία – Σενάριο: Κρίστοφερ Νόλαν

Παραγωγή:  Έμα Τόμας, Κρίστοφερ Νόλαν

Πρωταγωνιστούν: Φιόν Γουάιτχεντ, Τομ Γκλιν-Κάρνι, Τζακ Λόουντεν, Χάρι Στάιλς, Ανιουρίν Μπαρνάρντ, Τζέιμς Ντ’Άρσι, Μπάρι Κέογκαν, Κένεθ Μπράνα, Κίλιαν Μέρφι, Μαρκ Ράιλανς, Τομ Χάρντι