Δυο Φορές Ξένος: Ένα ξεχωριστό Κυριακάτικο πρωινό στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Μια «διήγηση» γεμάτη μουσικές και χορό αλλά και παραμύθια βγαλμένα από την ιστορία της Μικρασιατικής Καταστροφής, θα έχουν την …

ευκαιρία να αφουγκραστούν οι νεαροί φίλοι του Μεγάρου που θα επισκεφτούν «Κυριακή Πρωί (σ)το Μέγαρο», στις 21 Οκτωβρίου και ώρα 11.30 (Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης). Για να παρακολουθήσουν τα βιώματα των απλών ανθρώπων που έζησαν τα συνταρακτικά γεγονότα του 1922 κι αναγκάστηκαν να εγκατασταθούν ως πρόσφυγες πια στην Ελλάδα.

Και να γνωρίσουν ένα μικρό μέρος από τον μεγάλο πλούτο και την ποικιλία στη μουσική και χορευτική παράδοση των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, του Πόντου, της Καππαδοκίας και της Ανατολικής Θράκης με τη βοήθεια γνωστών Ελλήνων καλλιτεχνών: τη «μούσα του έντεχνου τραγουδιού» Σαβίνα Γιαννάτου και των κορυφαίων παραδοσιακών μουσικών Χρήστου Τσιαμούλη (ούτι, τραγούδι), Σωκράτη Σινόπουλου (πολίτικη λύρα), Κώστα Μερετάκη (κρουστά) και Στέλλας Βαλάση (σαντούρι).

Αλλά και τη σύμπραξη μαθητών από το Μουσικό Γυμνάσιο/Λύκειο Παλλήνης, του Χορευτικού Συλλόγου «Αργοναύτες Κομνηνοί», των «Γυναικών της Νέας Ερυθραίας» όπως και της ελληνικής καταγωγής, διεθνούς φήμης αφηγήτριας παραμυθιών Αννα Κονόμος που θα παρουσιάσει την «Υπόσχεση»: ένα παραμύθι για τη δύναμη της φιλίας και της μνήμης με φόντο τις ανταλλαγές πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η εκδήλωση με τίτλο «Δυο Φορές Ξένος», είναι αφιερωμένη στην επέτειο των 90 χρόνων από την καταστροφή της Σμύρνης και πραγματοποιείται σε συνεργασία με την ΑΝΕΜΟΝ Productions που ευγενώς παραχώρησε το πλούσιο αρχειακό, οπτικοακουστικό της υλικό.

Τη μουσική της επιμέλεια έχει ο Εθνομουσικολόγος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος του Μουσείου Λαϊκών Οργάνων Λάμπρος Λιάβας.

Τη συνολική επιμέλεια και την παρουσίασή της υπογράφει, όπως πάντα, η έμπειρη μουσικοπαιδαγωγός των δημοφιλών Κυριακάτικων Πρωινών του Μεγάρου, Έφη Αβέρωφ-Μιχαηλίδου.

Τι σημαίνει «Δυο Φορές Ξένος»; Τι σημαίνει «ανταλλαγή πληθυσμών»; Γενικά και ειδικότερα για την Μικρά Ασία και τη Σμύρνη του ’22; Σ’αυτό το ξεχωριστό Κυριακάτικο Πρωινό στο Μέγαρο, η Έφη Αβέρωφ-Μιχαηλίδου εισάγει τους νεαρούς ακροατές του Μεγάρου στον κοσμοπολίτικο τρόπο ζωής των διαφορετικών κοινοτήτων της Σμύρνης στις αρχές του ‘20ού αιώνα, με βαθειά γνώση και τη χρήση οπτικοακουστικού υλικού. Και στη συνέχεια δίνει το «λόγο» στη μουσική και τους εξαίρετους «πρεσβευτές» της: τη Σαβίνα Γιαννάτου, «τη φωνή της Μεσογείου και του κόσμου» – όπως την αποκαλούν – σε τραγούδια ελληνικά, εβραϊκά και τούρκικα, τους ξεχωριστούς παραδοσιακούς οργανοπαίχτες μας αλλά και τους μαθητές από το Μουσικό Γυμνάσιο/Λύκειο Παλλήνης που θα ερμηνεύσουν πασίγνωστα κι αγαπημένα σμυρναίικα όπως τα: «Από ξένο τόπο κι απ’αλαργινό», «Σ’αγαπώ γιατί είσαι ωραία», «Τί σε μέλει εσένανε», «Δεν σε θέλω πια», «Σμυρνέικο μινόρε».

Το εξίσου πλούσιο σε ήχους και εικόνες, δεύτερο μέρος της εκδήλωσης ασχολείται με την καταστροφή της Σμύρνης, την εμπειρία των προσφύγων, το ταξίδι τους από την Τουρκία στην Ελλάδα και αντίστροφα, τους αποχωρισμούς, την «υποδοχή», τις αναμνήσεις και τη σταδιακή αφομοίωσή τους στους «νέους» τόπους. Σ’αυτόν τον χρόνο της εκδήλωσης, εντάσσεται και η αφήγηση του πρωτότυπου παραμυθιού «Υπόσχεση». Η Αννα Κονόμος – με τη συνοδεία πολίτικου λαούτου (Νίκος Αγγελόπουλος) – βλέπει την ιστορία της ανταλλαγής πληθυσμών του ’22-’23 μέσα από τα μάτια δυο κοριτσιών, μιας 7χρονης Ελληνίδας και μιας Τουρκάλας που ζουν στα περίχωρα της Σμύρνης. Οι «Αργοναύτες Κομνηνοί» στήνουν ποντιακούς χορούς συνοδεία λύρας και κρουστών ενώ οι «Γυναίκες της Νέας Ερυθραίας», αυτή η ξεχωριστή παρέα «φιλενάδων» με καταγωγή από την ιωνική Ερυθραία της Μικράς Ασίας που στην καθημερινή τους ζωή διοργανώνουν σε σταθερή βάση γνήσια μικρασιάτικα γλέντια, κλείνουν την εκδήλωση ερμηνεύοντας τα τραγούδια «Σμύρνη», «Καρσιλαμάς της Αλασατιανής», «Γεωργίτσα μου», «Συλλογισμένο σε θωρώ» και «Καληνυχτιές».

Για τους επισκέπτες – όλων των ηλικιών – που θα θελήσουν να μοιραστούν τις δικές τους σύντομες σκέψεις, εμπειρίες ή μνήμες για τη ζωή στην Μικρά Ασία, τον Πόντο, την Καππαδοκία, την Ανατολική και Βόρεια Θράκη αλλά και γενικότερα την εμπειρία του ξεριζωμού, της άφιξης σε μια «νέα» πατρίδα, του να είσαι πρόσφυγας και να νιώθεις «Δύο Φορές Ξένος», θα έχει στηθεί ένα «Δέντρο Μνήμης» στο Φουαγιέ του Μεγάρου προκειμένου να τις αναρτήσουν σ’αυτό, μ’ένα μικρό σημείωμα. Οι εκπαιδευτές σχολείων ειδικότερα, μπορούν να παροτρύνουν τους μαθητές να συγκεντρώσουν οικογενειακές φωτογραφίες (φωτοτυπημένες) ή και άλλο προσωπικό υλικό, σχετικό με το θέμα της εκδήλωσης, και να το αναρτήσουν στο «Δέντρο της Μνήμης». Σ’αυτήν την περίπτωση καλό θα ήταν να προσέλθουν μισή ώρα νωρίτερα από την έναρξη της εκδήλωσης (γύρω στις 11πμ). Το υλικό αυτό θα εκτίθεται στο Μέγαρο για μερικές μέρες και στη συνέχεια επιλεγμένο μέρος του θα αναρτηθεί στο διαδίκτυο.