Πρόκειται για δύο πολύ αξιόλογα βιβλία, τα οποία σημάδεψαν την εποχή τους και επανέρχονται στο προσκήνιο για να αποδείξουν ότι το καλό βιβλίο παραμένει διαχρονικό και κλασικά επίκαιρο.
Γραμμένο στις αρχές του εικοστού αιώνα το Αγάπη παράνομη του Κωνσταντίνου Θεοτόκη και συγκεκριμένα το 1906, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1977 σε επιμέλεια Φίλιππου Βλάχου. Στην τωρινή αυτή έκδοση συμπληρώθηκε από την εργοβιογραφία του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να προσανατολιστεί σε σχέση με το έργο του συγγραφέα αλλά και την εποχή του καλύτερα και να κατανοήσει έτσι τον τρόπο με τον οποίο ο Θεοτόκης δημιουργεί μια σπουδαία ηθογραφία.
Ο ισχυρός και ανομολόγητος πόθος που ανάβει άξαφνα σε έναν άντρα για μια γυναίκα μόνο καταστροφικός μπορεί να είναι όταν ο άντρας αυτός είναι ο πεθερός της. Με παραδειγματική αφηγηματική λιτότητα ο Θεοτόκης διεισδύει στους ήρωές του και φέρνει στο φως τα αίτια και τα αιτιατά των πράξεών τους. Σκληρός ανατόμος της ανθρωπογεωγραφίας της εποχής στην επαρχιακή Ελλάδα καταθέτει με ρεαλισμό την ηθογραφία εστιάζοντας στην πυρηνική ουσία των συμβόλων της. Η μητριαρχική Διαμάντω, η πεθερά, μια γυναίκα σκληρή και άτεγκτη, ο άντρας αφέντης, η ομορφιά της νεότητας ο πειρασμός, η βία και η ανίερη συμμαχία στο τέλος είναι μόνο μερικά από τα σημεία στα οποία επικεντρώνεται η αφήγηση. Οι ήρωες βιώνουν ένα ερωτικό τέλμα στην κλειστή, πατριαρχική κοινωνία της Κέρκυρας των αρχών του εικοστού αιώνα. Παραδομένος στους πόθους του ο πεθερός, παραδομένη στις ενοχές και τις τύψεις της ακολασίας η νύφη και στις κοινωνικές νοοτροπίες η πεθερά της που ακροβατεί με σπαρακτικό τρόπο ανάμεσα στην αλήθεια και στην αποσιώπησή της. Όλοι ωστόσο βρίσκονται στη δίνη των συναισθηματικών τους αποκαλύψεων και παλινωδούν ανάμεσα στην οδύνη και στον όλεθρο. Γεύονται την απελπισία και την αμαρτία, την ομορφιά και το πάθος, γίνονται έρμαια των συναισθηματικών τους εκρήξεων και αποζητούν έναν χέρι να ακουμπήσουν την ικεσία για τη σωτηρία της ψυχής τους.
Με λιτές φράσεις ο Θεοτόκης παρουσιάζει παραστατικά την εσωτερική πάλη των ηρώων με τον εαυτό τους, με τα όρια αλλά και τις αντοχές τους, τα μυστικά που κρύβουν και δε θα αποτολμήσουν ποτέ να τα εκφράσουν ούτε στον ίδιο τους τον εαυτό. Ο βιασμός, η ενδοοικογενειακή σεξουαλική βία, η αποδοχή του τετελεσμένου και η ανατροπή των συνειδήσεων είναι μερικά στοιχεία που συγκροτούν αυτό το έργο, γραμμένο σε μια εποχή που τα ήθη ήταν διαφορετικά και οι κοινωνικές νοοτροπίες υπαγόρευαν τις συμπεριφορές των ανθρώπων.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Θεοτόκης υπογράφει ένα συγκλονιστικό διήγημα, ένα έργο που ανατέμνει τα ανθρώπινα πάθη με ειλικρίνεια και γι’ αυτό παραμένει πρωτίστως ένα κλασικό έργο.
Η μητέρα του σκύλου του Παύλου Μάτεσι εκδόθηκε πρώτη φορά το 1990. Έκτοτε έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, γνώρισε παντού μεγάλη επιτυχία, βραβεύτηκε, συγκαταλέχτηκε από τον λονδρέζικο εκδοτικό οίκο Quintet Publishing στα 1001 βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας που πρέπει να έχει διαβάσει κάποιος μέχρι το τέλος της ζωής του (στον τόμο 1001 Books You Must Read Before You Die). «Η ζωή εκρήγνυται σαν βόμβα… άπειρες είναι οι σκηνές που θα θυμόμαστε…», έγραψε ο C. Segre, στη Corriere Della Sera, «Στη Μητέρα του Σκύλου, όπως ο Φώκνερ στο Η Βουή και η Μανία, ο Μάτεσις δίνει τον λόγο στους πτωχούς τω πνεύματι […] έργο εξαιρετικά δυνατό», γράφτηκε στη Le Monde ενώ στη L’ Express αναφέρεται μεταξύ άλλων: «Ο Μάτεσις είναι ένας πολύ μεγάλος μυθιστοριογράφος».
Πρόκειται για ένα εμβληματικό έργο με μια πρωταγωνίστρια σύμβολο της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Η Ραραού, μια συγκλονιστική αντιηρωίδα, μοναδική στην ελληνική λογοτεχνία, είναι μια γυναίκα χαμηλής νοημοσύνης, η οποία πιστεύει ότι είναι μια μεγάλη ηθοποιός. Αφηγείται με ιδιαίτερο τρόπο τα γεγονότα δείχνοντας ένα αστείο πρόσωπο αλλά πάντα καυτηριάζοντας με ευρηματικότητα και δεξιοτεχνία τα κακώς κείμενα μιας εποχής, μιας ολόκληρης χώρας. Μια διαταραγμένη προσωπικότητα, ωστόσο ένας αγνός άνθρωπος η Ραραού, όπως διαταραγμένη είναι και η ίδια η Ελλάδα, διακωμωδεί τον εαυτό της και μαζί διακωμωδεί και καυτηριάζει με αυτόν τον τρόπο τη μεταπολεμική και μετεμφυλιακή χώρα, θέλοντας να τονίσει με σαφήνεια την βαθιά πολιτισμική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα από τον εμφύλιο και μετά.
Καυστική η γραφή του Μάτεσι, όπως υπήρξε και ο ίδιος στη ζωή του, δίνει ένα σαρκαστικό και ταυτόχρονα αιχμηρό κείμενο που καταδηλώνει με ενάργεια πως στην πορεία αυτής της χώρας από την προπολεμική περίοδο μέχρι και μετά τον εμφύλιο αυτό που εντέλει χαρακτηρίζει τον Έλληνα είναι η διαφθορά της εκάστοτε εξουσίας και η αδιαφορία, σε βαθμό υπνηλίας, του λαού αυτής της χώρας.
Ο Παύλος Μάτεσις υπογράφει ένα εμβληματικό έργο και παραδίδει στο αναγνωστικό κοινό μια ιστορία βαθιά ανθρώπινη και αληθινή, που θα συγκινεί πάντα τους αναγνώστες και θα τους αναγκάζει να βλέπουν το αληθινό πρόσωπο της χώρας.
