Το έργο έγινε πραγματικότητα με την υποστήριξη της Japan Tobacco International. Η εταιρεία, κάνοντας πράξη το διαχρονικό μήνυμά της ότι «ο Σεβασμός είναι Πολιτισμός» συνεργάστηκε με το πλέον εμβληματικό Μουσείο της χώρας και με την εταιρεία αρχιτεκτονικής τοπίου “Ecoscapes” προκειμένου να υποστηρίξει τη δημιουργία ενός χώρου ελκυστικού, ασφαλούς και βιώσιμου που θα λειτουργήσει ως ένα νέο «πράσινο τοπόσημο» για την Αθήνα και τους επισκέπτες του Μουσείου.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ
Στόχος της αναμόρφωσης του εξωτερικού κήπου του Μουσείου, συνολικής έκτασης περίπου 10.000 τ.μ., είναι να συμβάλει στην περαιτέρω ανάδειξη του εμβληματικού Μουσείου και στην αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής. Ο Κήπος του Ε.Α.Μ. δεν αποτελεί μόνο έναν μοναδικό χώρο πρασίνου αλλά και έναν πολύ σημαντικό δημόσιο χώρο της πόλης, η ανάπλαση του οποίου θα χαρίσει μια όαση δροσιάς και αισθητικής απόλαυσης στους κατοίκους και τους επισκέπτες του κέντρου της Αθήνας.
ΙΣΤΟΡΙΑ-ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Ο εξωτερικός κήπος του Μουσείου διαμορφώθηκε μεταξύ 1895 και 1909, αρκετά χρόνια αργότερα από την αποπεράτωση του ίδιου του Μουσείου, ενώ δεν είναι γνωστό ποιος τον σχεδίασε. Ο σχεδιασμός του ακολουθεί τις ίδιες αρχές με τον Κήπο του Ζάππειου Μεγάρου, ο οποίος διαμορφώθηκε την ίδια περίοδο. Η χάραξή του παραπέμπει στην οργάνωση των αντίστοιχων γαλλικών κήπων. Η φυσιογνωμία του Κήπου, παρότι έχει υποστεί διάφορες επεμβάσεις τόσο ως προς τις φυτεύσεις όσο και ως προς το σχεδιασμό, παρέμενε ο ίδιος στις ημέρες μας, χωρίς σημαντικές αλλαγές, παρά τις επεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων “Αθήνα 2004”.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Οι επισκέπτες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους για τη σχέση φυσικού περιβάλλοντος και μύθου και να αποκομίσουν μια βιωματική εμπειρία της αρχαιότητας και του πολιτισμικού τοπίου. Οι βοτανικές συλλογές στους θεματικούς κήπους συνοδεύονται από επεξηγηματικές σημάνσεις και εποπτικό υλικό για τη σύνδεση της ελληνικής χλωρίδας με την αρχαία ελληνική Γραμματεία. Τα 6.000 νέα φυτά της ιθαγενούς χλωρίδας που φυτεύτηκαν στους κήπους του Μουσείου, δίνουν τη δυνατότητα στους επισκέπτες να γνωρίσουν μια εικόνα από τους αρχαίους ελληνικούς κήπους και να αποκομίσουν μια βιωματική εμπειρία του τοπίου την εποχή της Αρχαιότητας.
Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ-Ο ΣΤΟΧΟΣ
Η συνεργασία της JTI με το ιστορικότερο μουσείο της χώρας και ενός εκ των σημαντικότερων στον κόσμο, ξεκίνησε το 2016, όταν η εταιρεία υποστήριξε την ανάπλαση του κήπου στο αίθριο του Αρχαιολογικού Μουσείου και ανέλαβε τη συστηματική του συντήρηση, μια δέσμευση που πρόσφατα ανανέωσε.
Στον προαύλιο χώρο του Μουσείου, ο κήπος επανασχεδιάστηκε για την οπτική απόλαυση και την αξία της περιήγησης. Η έμπνευση προέρχεται από την ελληνική φύση αλλά και τους αρχαίους ελληνικούς κήπους, όπως αυτοί περιγράφονται στην αρχαία ελληνική γραμματεία, από όπου τεκμαίρεται η βιωματική σχέση των ανθρώπων με τη φυσικό περιβάλλον. Πρωταγωνιστής της νέας ανάπλασης είναι η ανάδειξη της πλούσιας και μοναδικής χλωρίδας του τόπου μας, που παρ’ όλες τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις έχει παραμείνει αναλλοίωτη στο χρόνο.
Στόχος είναι η δημιουργία ενός δημόσιου χώρου πρασίνου με συνεχές αισθητικό και περιβαλλοντικό ενδιαφέρον και προοπτικές ευδοκίμησης. Σε όλες τις επιφάνειες φύτευσης εγκαταστάθηκαν νέο σύστημα αυτόματης άρδευσης και νέος σύγχρονος αντιβανδαλιστικός φωτισμός.
Ο σχεδιασμός των φυτεύσεων βασίστηκε σε γενικά κριτήρια – αρχές που εξυπηρετούν τόσο τις αισθητικές όσο και τις λειτουργικές απαιτήσεις του χώρου:
-Σχεδιασμός που βασίζεται και αναδεικνύει την ταυτότητα του χώρου (ιστορική, πολιτισμική, αισθητική).
-Αναβάθμιση του αισθητικού (οπτικός εμπλουτισμός με τα χρώματα, τις υφές και τις κινήσεις των φυτικών ειδών), λειτουργικού (καθοδήγηση πορείας, οργάνωση χρήσεων, αποτροπή βανδαλισμών), περιβαλλοντικού χαρακτήρα (βελτίωση μικροκλιματικών συνθηκών μέσω των φυτευτικών παρεμβάσεων) και ανάδειξη του ιστορικού χαρακτήρα της περιοχής επέμβασης.
-Ολιστική σχεδιαστική αντίληψη, καθώς η περιοχή του έργου αντιμετωπίζεται ως ενιαίος χώρος, με το πράσινο να λειτουργεί ως μέσο ενοποίησης.
-Αρμονική συσχέτιση του περιβάλλοντος χώρου με το κτίριο του Μουσείου, βάσει της ορθής διαχείρισης της κλίμακας του χώρου και της κατάλληλης χωροθέτησης του φυτικού υλικού ώστε να διευκολύνει δραστηριότητες, χωρίς να εμποδίζει οπτικές φυγές και πεδίο ορατότητας. Οι επεμβάσεις έχουν ως στόχο να μην εμποδίζουν τη θέα προς το κτίριο αλλά να το πλαισιώνουν με συμπληρωματικό και διακριτικό τρόπο. Τέλος, με τη διατήρηση των υφιστάμενων χαράξεων, τονίζεται η συμμετρία και η σχέση με το κτίριο του Μουσείου.
-Ορθή επιλογή και συνδυασμός αυτοφυών δένδρων και θάμνων της ελληνικής χλωρίδας, βάσει του μεγέθους, του είδους, της αναλογίας αειθαλών – φυλλοβόλων, των αποχρώσεων πρασίνου, της εποχής ανθοφορίας, των απαιτήσεων σε νερό και φως.
-Αειφόρος ανάπτυξη των φυτοτεχνικών επεμβάσεων με σκοπό τις μειωμένες απαιτήσεις άρδευσης και συντήρησης.
ΤΑ ΦΥΤΑ
Βοτανικές συλλογές συνοδεύονται από επεξηγηματικές σημάνσεις και εποπτικό υλικό για τη σύνδεση της ελληνικής χλωρίδας με την αρχαία ελληνική γραμματεία. Πάνω από 60 δένδρα φυτεύτηκαν όπως κυπαρίσσια, ελιές, νεραντζιές, αμυγδαλιές, γκόρτσια, κυδώνια, λωτοί, πυρηνοκάρπα, ροδιές, τάξοι, ιτιές κλαίουσες και μυρτιές ενώ για την παρασκευή του χλοοτάπητα χρησιμοποιήθηκε αγριάδα και για την εγκατάσταση εδαφοκαλυπτικών, γκαζάνια
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Στην παρέμβαση διατηρήθηκαν οι υφιστάμενες χαράξεις και τα σκληρά υλικά, συντηρήθηκε το υφιστάμενο πράσινο, εμπλουτίστηκε το έδαφος με οργανικό κομπόστ, φυτεύτηκαν νέα φυτά εγκαταστάθηκε νέο αυτόματο σύστημα άρδευσης καθώς και νέος σύγχρονος αντιβανδαλιστικός φωτισμός.
Ο σχεδιασμός του χώρου οργανώθηκε σε τρεις επιμέρους περιοχές επέμβασης:
Στην κεντρική περιοχή, όπου
-εγκαταστάθηκε νέος χλοοτάπητας,
-διαμορφώθηκε Λόφος στη μεγάλη νότια ροτόντα όπου φυτεύτηκε μία ελιά 1300 ετών και μια συστάδα ευθυτενών κυπαρισσιών πλαισιωμένων από μεγάλους, διαμορφωμένους μεσογειακούς θάμνους που ακολουθούν ελικοειδώς το ανάγλυφο του λόφου, με μοτίβο που βασίζεται στη χρυσή τομή.
-Φυτεύτηκε πλούσιος υπoόροφος από αγγελικές στο παρτέρι με τη δενδροστοιχία νεραντζιών εκατέρωθεν της κλίμακας της εισόδου του Μουσείου.
Στα ενδιάμεσα τοξοειδή παρτέρια, όπου δημιουργήθηκε ο «βοτανικός περίπατος»
-Σε φυτικές «προθήκες», εγκαταστάθηκαν έξι διαφορετικοί τύποι οικότοπων που φιλοξενούν τις βοτανικές συλλογές με ανθοφόρα φυτά που λειτουργούν ως υπαίθριο «ζωντανό μουσείο», καθώς συνδέονται με την ελληνική μυθολογία. 100 διαφορετικά φυτικά taxa δημιουργούν δυναμικές συνθέσεις με συνεχές αισθητικό ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια του χρόνου και έχουν σημανθεί με βοτανικές πινακίδες.
Στην περιφέρεια του κήπου, όπου
-Εμπλουτίστηκε η υφιστάμενη δενδρώδης βλάστηση με τη φύτευση παραδοσιακών καρποφόρων δένδρων και αυτοφυών θάμνων του Αττικού τοπίου. Η φύτευση ανάλογων φυτών αποτελεί πρωτοτυπία φυτοτεχνικών παρεμβάσεων στον αστικό ιστό και έγινε με στόχο να ξυπνήσει μνήμες της μοναδικής ελληνικής υπαίθρου, όπου οι αρχέγονες καλλιέργειες σε αρμονία με τη φύση αποτελούν πλέον φυσικά οικοσυστήματα, πολύ κοντά στο ιδεώδες «Αρκαδικό τοπίο» που υμνήθηκε από τους ξένους περιηγητές.