Η νέα ταινία του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι (Το Τελευταίο Ταγκό Στο Παρίσι, Ο Τελευταίος Αυτοκράτορας) είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του γνωστού Ιταλού συγγραφέα Νικολό Αμανίτι.
«Το να μεγαλώνεις δεν ήταν ποτέ πιο δύσκολο…»
Ο Λορέντζο είναι ένας μοναχικός, εσωστρεφής έφηβος που αδυνατεί να επικοινωνήσει με τον περίγυρό του. Η συναναστροφή του με τους συμμαθητές του, όσο και με το οικογενειακό του περιβάλλον φαντάζει φοβερά επίπονη διαδικασία. Όταν ανακοινώνει στους γονείς του ότι θα λείψει για λίγο καιρό κάνοντας σκι, με μια σχολική εκδρομή στο βουνό, κανείς δεν θα υποψιαστεί ότι τελικά ο απρόβλεπτος έφηβος θα επιλέξει να περάσει τις επόμενες μέρες του κλεισμένος στο υπόγειο της πολυκατοικίας του.
Για μια εβδομάδα λοιπόν, ο Λορέντζο θα καταφέρει να αποφύγει οποιαδήποτε πίεση και ψυχαναγκασμό, που προστάζει τη βίαιη μετατροπή του σε “φυσιολογικό έφηβο”. Έτσι, συνειδητοποιώντας ότι η απομόνωση αυτή του προσφέρει όλη την ελευθερία που πάντοτε λαχταρούσε, αποφασίσει να απολαύσει την τέλεια απομόνωση που έχει δημιουργήσει, χωρίς να επιτρέψει σε κανέναν να διαταράξει την πολύτιμη ησυχία του. Για συντροφιά του θα έχει τις αγαπημένες του μουσικές, τα βιβλία και τη φάρμα με τα μυρμήγκια του – δεν θα μπορούσα να σκεφτώ καλύτερο υποκατάστατο για την τηλεόραση!
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Όμως μια αναπάντεχη επίσκεψη της θετής, μεγαλύτερης αδερφής του στο υπόγειο, αναμένεται να αλλάξει, μια για πάντα, τις ιδέες και τα όνειρά του. Η Ολίβια, η οποία ζει μακριά από την οικογένειά της και ήταν σταθερά απούσα τα τελευταία χρόνια της ζωής τους, προσγειώνεται από το πουθενά, στο υπόγειο σύμπαν του Λορέντζο, προκειμένου να αναζητήσει κάποια παλιά, ξεχασμένα από καιρό, αντικείμενα. Μια κοσμική, 25άχρονη κούκλα, φορτωμένη με κόμπλεξ και προβληματισμούς που καθιστούν τον ψυχισμό της πιο εύθραυστο κι από κρυστάλλινη φοντανιέρα, αναστατώνει άπαξ το πρωτύτερα αψεγάδιαστο πλάνο του Λορέντζο για απομόνωση.
Η αναγκαστική συμβίωσή τους στο περιορισμένο πλαίσιο του στενού υπογείου θα φέρει κοντά τα δύο αδέρφια, αφυπνίζοντας παλαιότερα πάθη και αντιπαραθέσεις, ενώ την ίδια στιγμή καταφέρνει να υπενθυμίσει εκατέρωθεν την ανάγκη για τρυφερότητα, οικειότητα και στοργή. Λίγες ημέρες φορτωμένες με συναισθηματική ένταση ίσως είναι αρκετές, προκειμένου να καταφέρει ο Λορέντζο να δει τον κόσμο με διαφορετική ματιά.
Ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι ανοίγει την καρδιά του…
Όταν η αναγκαστική μου ακινησία παγιώθηκε, λόγω υγείας, ως καθημερινότητα, συνειδητοποίησα ότι δεν θα μπορώ πια να σκηνοθετώ. Η ιδέα του να σταματήσω να γυρίζω ταινίες σήμαινε για μένα το κλείσιμο ενός τεράστιου κεφαλαίου στη ζωή μου και την έναρξη ενός νέου, εντελώς διαφορετικού, το οποίο φυσικά δεν γνώριζα πως θα εξελισσόταν. Ήταν φοβερά οδυνηρό το να καταπιώ τον εγωισμό μου και να αποδεχτώ ότι θα πρέπει από εδώ και στο εξής να μετακινούμαι πάνω σε αναπηρικό καροτσάκι. Σιγά σιγά όμως έμαθα την «τέχνη» της αποδοχής μια νέας κατάστασης και από εκείνη τη στιγμή γνώριζα βαθιά μέσα μου ότι υπάρχει τρόπος να κάνεις σινεμά, με εντελώς διαφορετικά μέσα, από εκείνα που έχουμε συνηθίσει. Κάπως πιο καθιστός από την «κανονική» όρθια σκηνοθεσία! ‘Έχοντας ολοκληρώσει την ταινία «Εγώ κι Εσύ» υπό αυτές τις νέες συνθήκες, νιώθω πλέον με απόλυτη βεβαιότητα ότι είμαι έτοιμος να κάνω κι άλλη ταινία, το συντομότερο δυνατό.
Δυο χρόνια πριν, ο Νικολό Αμανίτι μου παρέδωσε το τελευταίο του μυθιστόρημα με τίτλο «Εγώ κι Εσύ» (Io e Te). Ζεστό από το τυπογραφείο, καθώς ήταν, και συναρπαστικό από τις πρώτες κιόλας σελίδες με παρέσυρε στον κόσμο του και ένιωσα αυτόματα μια σπίθα… Μια ανάγκη για ένα νέο πρότζεκτ. Η τελευταία φορά που είχα γυρίσει μια ταινία στα Ιταλικά ήταν πριν από 30 χρόνια, οπότε ένιωθα την υποχρέωση να επανέλθω σε μια ταινία που θα είναι γυρισμένη στην Ιταλία, με Ιταλούς ηθοποιούς που θα μιλάνε ιταλικά. Κάλεσα έτσι, τους Ουμπέρτο Κονταρέλο και Φρανσέσκα Μαρσιάνο και προχωρήσαμε σε μερικές αναπροσαρμογές ώστε να μετατρέψουμε το υπέροχο αυτό βιβλίο σε ένα ιδανικό κινηματογραφικό σενάριο. Ωστόσο κάποιες από τις μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις της ταινίας από το βιβλίο δεν υπάρχουν ούτε στο σενάριο, αφού προέκυψαν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας. Αυτή είναι άλλωστε και η μαγεία του σινεμά…
Το «Εγώ κι Εσύ» έχει να κάνει με τις επιθυμίες, τις απογοητεύσεις, τους αγώνες και τα όνειρα δυο νέων ανθρώπων. Υποθέτω ότι πολλές από τις ταινίες μου έχουν ασχοληθεί με συγκεκριμένες ψυχολογικές καταστάσεις της νεολαίας, με τον πιο προφανή τρόπο, όπως οι «Ονειροπόλοι» και το «Stealing Beauty», αλλά και κάπως πιο διακριτικά, όπως στις «Noveciento», «Μικρός Βούδας» και «Ο Τελευταίος Αυτοκράτορας». Τώρα είμαι πάνω από 70 χρονών και εξακολουθούν να με εξιτάρουν οι νεανικοί χαρακτήρες που αναβλύζουν ζωντάνια και διάθεση για εξερεύνηση. Νιώθω ότι είδα τον Τζάκοπο Όλμο, κυριολεκτικά, να ωριμάζει κατά τη διάρκεια των δέκα εβδομάδων που γυρίζαμε την ταινία. Τι να πω, ίσως να είμαι μια κλασική περίπτωση αυτού που αποκαλούμε «αιώνιος έφηβος»!
Είχα μεγάλη περιέργεια να πειραματιστώ με νέες τεχνικές και διαφορετικές τεχνολογίες, οι οποίες προέκυψαν κατά τη δεκαετή μου απουσία από το «σπορ». Είχα σκεφτεί ακόμη να γυρίσω το «Εγώ κι Εσύ» σε 3D. Κάναμε μάλιστα και πάρα πολλές δοκιμές στα στούντιο της Σινετσιτά. Όμως η συνολική διαδικασία παραείναι αργή για τα γούστα μου. Στο δικό μου σινεμά, η κάθε σκηνή δίνει αφορμή ώστε να γεννηθεί η επόμενη και στη συνέχεια η μεθεπόμενη και πάει λέγοντας… Δεν υπάρχει χρόνος για εργαστηριακές παρεμβάσεις και τεχνικές που απαιτούν την κίνηση δύο καμερών, με συνεχείς αλλαγές φακών και λοιπές καθυστερήσεις. Ίσως σε κάποια χρόνια αλλάξει βέβαια αυτό, ποιος ξέρει… Έπειτα σκέφτηκα να γυρίσω την ταινία ψηφιακά. Αλλά αυτό το είδος ανεξέλεγκτης ευκρίνειας ήταν ανυπόφορο για μένα. Δεν είχα συνειδητοποιήσει, ποτέ ως τότε, πόση ιμπρεσιονιστική νοσταλγία κρύβεται μέσα στα 35mm του φιλμ. Και αυτός ήταν πολύ σημαντικός λόγος για να συνεχίσω να κάνω ταινίες με τον παλιό, καλό, παραδοσιακό τρόπο…
Σκηνοθεσία: Μπερνάρντο Μπερτολούτσι
Σενάριο: Νικολό Αμανίτι, Ουμπέρτο Κονταρέλο, Φρανσέσκα Μαρσιάνο, Μπερνάρντο Μπερτολούτσι
Παραγωγή: Μάριο Τζιανάνι
Ηθοποιοί: Τζάκοπο Όλμο Αντινόρι, Τεα Φάλκο, Σόνια Μπεργκαμάσκο, Βερόνικα Λαζάρ, Τομάσο Ράνιο, Πίπο Ντελμπόνο
Μοντάζ: Τζάκοπο Κουάντρι
Φωτογραφία: Φάμπιο Κιαντσέτι
Διάρκεια: 97’
Διανομή: Odeon