Είδαμε το βραβευμένο «Μάρτυς μου ο Θεός» στο Vault

«Μην παίρνεις το μέρος των αγγέλλων. Είναι πολύ μικροπρεπές»

D.H. Lawrence

Μια αλληγορία για τoν ξεπεσμό του ατόμου, του ενός και ανεπανάληπτου, μα τόσο αντιπροσωπευτικού στην Ελλάδα του σήμερα, είναι ο θεατρικός Μονόλογος, ο εμπνευσμένος από το ομότιτλο εξαιρετικό βιβλίο του Μάκη Τσίτα, Μάρτυς μου ο Θεός (εκδ. Κίχλη), που τιμήθηκε πρόσφατα με το βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2014. Τη δραματουργική επεξεργασία για το θέατρο έκανε ο ίδιος ο συγγραφέας, συμπυκνώνοντας γεγονότα και καταστάσεις με απίστευτη δεξιοτεχνία και ευρηματικότητα. Ο συγγραφέας, αναζητώντας την πνευματική Ελλάδα, έρχεται αντιμέτωπος με την πραγματικότητα, την οποία και αναπλάθει.

Από την Μαρία Κοτοπούλη

Ο Χρυσοβαλάντης, ο ήρωας του έργου είναι ένας από μας. Ίσως θα πρέπει να προσέξουμε το σύνθετο όνομά του, βαλάντιο και χρυσός που έρχεται σε αντίθεση με την πραγματικότητα, αφού ο ήρωας όχι μόνο δεν έχει στην κατοχή του χρυσό μα ούτε και βαλάντιο. Άνθρωπος με φιλοδοξίες που δεν έχει όμως την ικανότητα να τις πραγματώσει. Ημιμαθής, άφραγκος, άνεργος και άεργος,  ολίγον ρατσιστής, εύπιστος, απροσάρμοστος, ασθενής, με επιθυμίες έξω και πάνω από τις δυνατότητές του, διανθίζει το λόγο του με φράσεις από  εκκλησιαστικά κείμενα, μηχανικά, έχοντας πλήρη άγνοια του περιεχομένου τους. Πόσοι άραγε από εμάς δεν ακούμε μηχανικά τον ιερό λόγο χωρίς να τον κατανοούμε; Η αλήθεια είναι ότι έχει μεγάλη δυσκολία και χρειάζεται μελέτη για να εισχωρήσει κανείς στα άδυτά του. Αυτό το γνωρίζει άριστα  ο  Μάκης Τσίτας και για τούτο  επιλέγει κείμενα που έχουν περάσει στον καθημερινό, παροιμιακό λόγο και ο ήρωας, άλλα απαγγέλλει και άλλα ψάλλει, εκστασιαζόμενος. Χρησιμοποιεί όμως και σύμβολα που εκμεταλλεύτηκε έξυπνα η σκηνοθέτης, Σοφία Καραγιάννη, όπως το μπλουζάκι των πάλαι ποτέ Ολυμπιακών Αγώνων, σημάδι ευμάρειας και άμετρης σπατάλης, με τα καλά και τα κακά  που άφησαν κληρονομιά στον ελληνικό λαό. Το καθρεφτάκι με το οποίο καλλωπίζεται  και ναρκισσεύεται, προδίδει  μια απόπειρα συνομιλίας με τον εαυτό του, φαντάζει όμως και σαν εκείνο τον καθρέφτη του Νεκρομάντη, απ’ όπου ξεπηδούν οι προφητείες. Η οικογενειακή φωτογραφία που έχει δίπλα του, αντανακλά ολόκληρη τη  ζωή του, που είχε και  έχασε, σπάνια στιγμή ελεγειακής θλίψης  και  νοσταλγίας από τον ηθοποιό Ιωσήφ Ιωσηφίδη. Το ερημικό, δημόσιο παγκάκι που καταλαμβάνει και διάγει το βίο του, μόνος, συντρίμμι της ζωής και η Αγία Γραφή, ύψιστο πνευματικό φορτίο που, αλίμονο, κουβαλά και δεν κατανοεί. Κατακλυζόμενος από αντιφατικά συναισθήματα, αφηγείται έκπληκτος τις περιπέτειες της περασμένης του ζωής, σαν να έχει μπροστά του ένα μεγάλο ακροατήριο, πράγμα που μας οδήγησε συνειρμικά στις Καρέκλες του Ιονέσκο.  Κλαίει από συγκίνηση, γελάει όταν ανακαλεί τις Ευτυχισμένες Ημέρες του, κι εδώ μας παραπέμπει στον Μπέκετ. Μυκάται, στη θύμηση του τυραννικού αφεντικού και η κραυγή του απελπισμένη, όπως εκείνη, στον πίνακα του Edward Munch.  Παραπομπές έξυπνες, λεπτές, απόλυτα ελεγχόμενες από τον ηθοποιό που ενσαρκώνει τον ήρωα.

Ο θεατρικός χρόνος τρέχει και συνταιριάζει τα σπασμένα κομμάτια. Επιθυμία του συγγραφέα είναι να διατρανώσει την αλήθεια του και το επιτυγχάνει με μοναδικό τρόπο μέσα από τον  αλλοπαρμένο  Χρυσοβαλάντη, θαυμάσια ερμηνευμένο από τον Ιωσήφ Ιωσιφήδη. Με ωραίο σωστό λόγο, με πλήρη έλεγχο των δυνατοτήτων του, λιτός, ο ηθοποιός, απέφυγε τις υπερβολές, ήταν ό,τι ο ρόλος απαιτούσε.  Εκπληκτικές οι θεατρικές του μεταμορφώσεις και μεταπτώσεις, από το αστείο στο σοβαρό, από το κωμικό στο τραγικό. Άριστη δουλειά από τη σκηνοθέτη  Σοφία Καραγιάννη, η οποία με τις λεπτές παρεμβάσεις της άφησε τον ήρωα να αναπλάσει αβίαστα το μύθο της ζωής του. Έργο απαιτήσεων, έξοχα ερμηνευμένο από όλη τη δημιουργική ομάδα της Εταιρείας Θεάτρου GAFF, στο Θέατρο VAULT. Ο Χρυσοβαλάντης, είναι ένας ακόμα σημαντικός ήρωας, που προστέθηκε στη φιλολογία των Θεατρικών Μονολόγων.

Τα εύσημα ανήκουν σε  όλους!       

Υ.Γ. Αν μας ρωτούσε κάποιος τι θα προτιμούσαμε, το βιβλίο ή το θεατρικό έργο, δε θα μπορούσαμε να απαντήσουμε γιατί το βιβλίο έχει τη μαγεία της αφήγησης ενώ το θεατρικό έργο  τη μαγεία του γίγνεσθαι.   

*Η εταιρεία θεάτρου GAFF και ο πολυχώρος VAULT παρουσιάζoυν το έργο του Μάκη Τσίτα, “Μάρτυς μου ο Θεός”. Η παράσταση λόγω μεγάλης επιτυχίας πήρε παράταση. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

*Το βιβλίο του Μάκη Τσίτα, με τίτλο Μάρτυς μου ο Θεός, που τιμήθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαικής Ένωσης 2014, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ