Στις μέρες μας, όπου τίθενται ερωτήματα και προβληματισμοί σχετικά με την διαχείριση του αστικού χώρου και την ανάδειξη της χαμένης ιστορικής συνέχειας της πόλης, οι εμπορικές στοές της Αθήνας, είναι ίσως ένα από τα πιο γοητευτικά κομμάτια του αστικού ιστού. Οι στοές αποτελούν μια μικρογραφία της κοινωνίας με τα προτερήματα και τις παθογένειες της. Ανθίζοντας στα τέλη του 19ου με μέσα 20ου αιώνα και χρησιμοποιώντας σαν πρότυπα τα γαλλικά passages (περάσματα) και τα αγγλικά arcades (αψίδες), εκμεταλλεύτηκαν το εσωτερικό των οικοδομικών τετραγώνων και δημιούργησαν ένα νέο είδος εμπορικής ζωής υιοθετώντας την κουλτούρα της flânerie, μακριά από την κίνηση των δρόμων και τον άσχημο καιρό.
Κάθε στοά έχει την δική της ιστορία, τυπολογική σχεδίαση και ιδιαιτερότητα. Η στοά Ανατολής επιλέχθηκε ως πεδίο δράσης και έρευνας για 15 ομάδες σπουδαστών του εικαστικού εργαστήριου του ΣΤ’ εξαμήνου. Ανιχνεύοντας την ιστορικότητα του χώρου και τα σημάδια που άφησε η πρόσφατη οικονομική κρίση, οι σπουδαστές θα αποπειραθούν δώσουν την προσωπική τους οπτική ανάγνωση και ερμηνεία για τον χώρο της στοάς, μέσω εικαστικών παρεμβάσεων βιωματικού χαρακτήρα.
Η έκθεση παρουσιάζεται στην γειτονική στοά Καΐρη όπου στεγάζεται ο χώρος της φωτογραφικής ομάδας METApolis, μιας ομάδας με κοινούς προβληματισμούς, η οποία επιμένει να δίνει το καλλιτεχνικό της στίγμα στο ταλαιπωρημένο εμπορικό τρίγωνο.
Οι μηχανικές επαναλαμβανόμενες κινήσεις των ενοίκων και των εργαζόμενων στη Στοά Ανατολής αποτέλεσαν την βασική έμπνευση για την δημιουργία του βίντεο Repetition of movement. Οι δημιουργοί Κάλλια Μπρόκου και Ελένη Παντελέ έχοντας οι ίδιες εργαστεί στο καφενείο της συγκεκριμένης στοάς, θέλησαν να καταγράψουν την συνεχόμενη χωρίς εκπλήξεις, ρουτίνα των ανθρώπων που λειτουργούν σε αυτόν το “μικρόκοσμο”. Στο έργο τους προσπαθούν να αποδομήσουν τα μοτίβα των σχεδόν αυτόματων, ψυχαναγκαστικών, ασυνείδητων κινήσεων, αποδεικνύοντας ότι αυτές ορίζουν ως ένα σημείο τις σχέσεις των ανθρώπων.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η ψευδαισθησιακή τους εντύπωση για την ζωή και την καθημερινότητα της στοάς, στάθηκε ως αφορμή για την ομάδα των Μαρίνα Καραμανή, Ειρήνη Παπαδάτου και Ιζαμπέλλα Παπαδοπούλου να δημιουργήσουν το έργο Η Νοηματική Αλληλουχία των Πραγμάτων. Στο έργο αυτό, η στοά παρομοιάζεται με ένα βιβλίο. Ένα βιβλίο το οποίο χρειάζεται ο αναγνώστης να το ανοίξει και με υπομονή να το διαβάσει για να μάθει την ιστορία του, ώστε η άποψη που θα έχει στο τέλος της ανάγνωσής του, να είναι τελείως διαφορετική από την αρχική.
Το έργο Μνημειακά Πωλητήρια αποτελεί μία διπλή εγκατάσταση που θα μπορούσε να υλοποιηθεί στην στοά Ανατολής. Τα ξεχασμένα πωλητήρια και ενοικιαστήρια στους τοίχους της στοάς αλλά και ολόκληρου του κέντρου της πόλης οδήγησαν τις Αλεξάνδρα Ιακωβάκη, Χάρις Μακρυδάκη και Σοφίνα Ξηρομάμου, να αρθρώσουν μέσω του έργου τους ένα καυστικό σχόλιο διαμαρτυρίας και αφύπνισης στην υπάρχουσα κατάσταση των μαγαζιών τα οποία στέγαζαν οικογενειακές επιχειρήσεις.
Για τους Θοδωρή Βόγκα και Δημήτρη Σούλη, ο χώρος της στοάς αποτελεί μια τεράστια χρονομηχανή ενός παράλληλου σύμπαντος μέσα στο οποίο αναπτύσσεται μία φανταστική αφήγηση, ανάλογη με την πραγματικότητα, αλλά διανθισμένη με τις ιδέες των δημιουργών. Μέσω μιας εννοιολογικής αντιστοίχισης του κάθε επιπέδου της στοάς με μια περίοδο του σύμπαντος, το έργο Θραύσματα Χρόνου, μεταφέρει τον θεατή- αναγνώστη σε ένα εικονικό ταξίδι στους χώρους της Στοάς Ανατολής.
Οι Θύμιος Δημητριάδης, η Αργυρώ Καναούτη και ο Νίκος Σταυρόπουλος συνδέουν την απόδραση από το χρόνο με τις καλοκαιρινές διακοπές, όπου ο χρόνος, αποκτά άλλη υπόσταση. Αντλώντας έμπνευση από την μεγάλη αφίσα μιας παραλίας της Καραϊβικής η οποία βρίσκεται σε κεντρικό σημείο στο ισόγειο της στοάς, διαμορφώνουν μία εγκατάσταση-σκηνικό άμεσα συνδεδεμένη με συνειρμούς από εικόνες διακοπών.
Οι νοητικές συνδέσεις που παράγονται από την μορφή μιας καρέκλας, είναι άπειρες. Με έναυσμα τις παρατημένες καρέκλες που βρίσκονται διάσπαρτες στο χώρο της στοάς, η Δέσποινα Παπαδοπούλου και η Νεφέλη Παγανιά παρουσιάζουν μια σειρά από φωτογραφικά στιγμιότυπα των παραπάνω καθισμάτων ενώ παράλληλα δημιουργούν μια υβριδική καρέκλα που προκύπτει ως φυσικό απότοκο του ίδιου του χώρου. Έχοντας συντεθεί με αποσπασματικό τρόπο από στοιχεία, διαφορετικής υφολογικής προέλευσης, η περίεργη μορφή της συγκροτεί μια ασταθή ενότητα μέσω της οποίας αντανακλάται η εξαθλίωση και η παρακμή του ίδιου χώρου.
Ξεκινώντας από ένα ασαφές ίχνος στον τοίχο ο Δημήτρης Ανδρέου και ο Βασίλης Νικολαΐδης εικάζουν ότι στην ταράτσα της στοάς Ανατολής υπήρχε κάποτε μια μπασκέτα. Η φαντασιακή χρήση της ταράτσας ως χώρος άθλησης δίνει το έναυσμα για νέες ερμηνείες και αφηγήσεις. Η ταράτσα, σε ένα ταξίδι μέσα στον χρόνο, μετατρέπεται από χώρο περίκλειστο, με μάλλον αμήχανη χρήση, σε χώρο κοινόχρηστο, λειτουργικό, όπου επιτελείται το μη αυτονόητο για χώρο εργασίας. Το γήπεδο Μπάσκετ μπορεί να υπήρξε και να μην υπήρξε. Στην εγκατάσταση με τίτλο Γήπεδο μνήμης, επανέρχεται στον χώρο, μέσω μιας αποσπασματικής δομής επιπέδων από τμηματικές μεγεθύνσεις του πατώματος ενός γηπέδου. Το οπτικό αποτέλεσμα δημιουργεί μια ρευστή γεωμετρία πάνω στον χώρο της ταράτσας η οποία τείνει να απλωθεί στο ασφυκτικό, αστικό τοπίο της πόλης.
Οι Άρης Μπαρίς και Άγγελος Ορφανουδάκης στο έργο τους Τα Παιδιά Παίζουν Πάλι χρησιμοποιούν απεικονίσεις παραδοσιακών παιχνιδιών, όπως το κρυφτό, το κυνηγητό και τη μπάλα, θέλοντας να δημιουργήσουν μία προσομοίωση παλιάς γειτονιάς μέσα στη στοά. Φιγούρες παιδιών φτιαγμένες από φώτα neon, χαράζουν διαδρομές, όπου ο θεατής καλείτε να ανακαλύψει και να διασχίσει τη στοά βλέποντας την όπως και ένα μικρό παιδί, “κυνηγώντας” κι αυτός τα παιδιά που παίζουν πάλι. Οι ήχοι παιδιών δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι δεν έφυγαν ποτέ.
Στο έργο της ομάδας των Αγγελική Διονυσιώτη και Αιμιλία Μπαρδοπούλου,η τοποθέτηση λέξεων-έννοιων άμεσα συνδεδεμένων με την έννοια του “κενού”, δημιουργεί μια εφήμερη παρέμβαση στο χώρο της στοάς, που διακατέχεται από εικόνες που γεννούν το αίσθημα της μοναξιάς και εγκατάλειψης, του “άδειου”, που κάποτε ήταν “γεμάτο”. Το έργο MIND THE GAP έχει ως στόχο να δημιουργήσει ένα διάλογο με τα χωρικά χαρακτηριστικά της στοάς και αποτελεί μια προσπάθεια μετάβασης από το «άδειο» του φόβου στο «γεμάτο» της ασφάλειας. Ο θεατής οδηγείτε μέσα από την εγκατάσταση, σε μια διαδικασία ανεύρεσης της δικής του ερμηνείας για το “πλήρες”.
Η εικαστική παρέμβαση των Ορέστη Λάβδα και Ελένης Στάθη δημιουργεί ένα ψευδαισθητικό τροπικό τοπίο προσπαθώντας να θυμίσει στον σύγχρονο άνθρωπο της πόλης το ξεχασμένο φυσικό περιβάλλον από το οποίο έχει απομακρυνθεί. Τροπικά φυτά και πουλιά δημιουργούν μοτίβα και απεικονίζονται πάνω σε ορθογώνια panels, τα οποία συμπτύσσονται και αναπτύσσονται στον χώρο του πρώτου ορόφου της στοάς Ανατολής, μεταφέροντας προσωρινά τον θεατή σε ένα πολύχρωμο τοπίο – διάλειμμα από το γκρίζο της σύγχρονης πόλη.
Με αντίστοιχες αναζητήσεις και προβληματισμούς η ομάδα της Χριστίνας Παπαδοπούλου και της Μικαέλα Δριμάκη, μετατρέπουν την λαβυρινθώδη στοά σε ένα ονειρικό φυσικό χώρο όπου στο κεντρικό αίθριο ρέει απειλητικά ένας καταρράκτης.
Η Χριστιάννα Βαρλάμου και η Ειρήνη Τζάτζου προτείνουν τρεις τοιχογραφίες σε διαφορετικά σημεία της στοάς με τίτλο “Τhebeautyoftheruins”. Κεντρικό μοτίβο στην πρόταση τους είναι ζεύγη χεριών που αλληλοεπιδρούν με νήματα σε μια σχέση εμπλοκής με το κουβάρι του χρόνου.
Πάνω στο ίδιο κλίμα αναπόλησης και νοσταλγίας της χαμένης αθωότητας του παρελθόντος, η Τόνια Μπεμπλιδάκη παρουσιάζει φωτογραφικά στιγμιότυπα της στοάς μιμούμενη την αισθητική των παλιών cardpostal.
Η ομάδα των Χαρά Χατζητριανταφύλλου, Στέλιου Φακίδη, Μαρία Τσιολάκη, με αφορμή μια κατεστραμμένη πέργκολα που βρήκαν μέσα στην στοά, σχεδιάζουν μια αρθρωτή ξύλινη κατασκευή, η οποία αναπτύσσεται στους τοίχους του κεντρικού αίθριου. Στην εγκατάστασή με τίτλο Evolution, η πέργκολα αποκτά την αίσθηση μιας ζώσας οντότητας, αυτονομείται από τον κεντρικό τοίχο και ελίσσεται στον χώρο σαν αναρριχητικό φυτό. Και ενώ η πέργκολα μετεωρίζεται ανάμεσα σε δυνητικές μεταμορφώσεις και ερμηνείες, η απομάκρυνση από την κανονικότητα – την αρχική της δομή, δημιουργεί μια αιωρούμενη δυστοπία ή ακριβέστερα επιτείνει την ήδη υπάρχουσα δυστοπία στον χώρο της στοάς.
Τέλος ο Γιώργος Φυτάς ολοκληρώνει την προσωπική του διαδρομή στη στοά Ανατολής μέσω του βίντεο, της φωτογραφίας και του ποιητικού λόγου. Καταγράφοντας τα συναισθήματά του δημιουργεί ένα εικαστικό ημερολόγιο όπου επινοεί συνδέσεις μεταξύ προσωπικών βιωμάτων και χωρικών θραυσμάτων που αιχμαλωτίζει ο φωτογραφικός φακός. Στο βίντεο με τίτλο Quiet και την γλυπτική κατασκευή που το συμπληρώνει, ένα πλάσμα που θυμίζει πεταλούδα « έρμαιο στον άνεμο» αυτοκαταστρέφεται, διαλύεται, εγκλωβισμένο μέσα σε ένα παιχνίδι σκιών, μεταξύ υπαρκτού και φανταστικού.
Συμμετέχοντες:
Κάλλια Μπρόκου, Ελένη Παντελέ, Μαρίνα Καραμανή, Ειρήνη Παπαδάτου, Ιζαμπέλλα Παπαδοπούλου, Αλεξάνδρα Ιακωβάκη, Χάρις Μακρυδάκη, Σοφίνα Ξηρομάμου, Θοδωρής Βόγκας, Δημήτρης Σούλης, Θύμιος Δημητριάδης, Αργυρώ Καναούτη, Νίκος Σταυρόπουλος, Δέσποινα Παπαδοπούλου, Νεφέλη Παγανιά, Δημήτρης Ανδρέου, Βασίλης Νικολαΐδης, Γιώργος Φυτάς, Άρης Μπαρίς, Άγγελος Ορφανουδάκης, Αγγελική Διονυσιώτη, Αιμιλία Μπαρδοπούλου, Ορέστης Λάβδας, Ελένης Στάθη, Τόνια Μπεμπλιδάκη, Βαρλάμου Χριστιάνα, Τζάτζου Ειρήνη, Χριστίνα Παπαδοπούλου, Μιχαέλα Δριμάκη, Μαρία Τσιολάκη, Στέλιος Φακιδης, Χαρά Χατζητριανταφύλλου
Κεντρική Φωτογραφία θέματος: Διονυσιώτη Αγγελική, Μπαρδοπούλου Αιμιλία
