Η Ειρήνη Φαναριώτη με την ομάδα Terre de Semis παρουσιάζουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα έργο του Γάλλου συγγραφέα Κριστιάν Μπομπέν. Πρόκειται για το μυθιστόρημα La folle allure, το οποίο η Ειρήνη Φαναριώτη και η ομάδα ανεβάζουν από τις 16 Ιανουαρίου, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, με τον τίτλο Το κορίτσι του λύκου.
Μία ιστορία για την ατομική μας ελευθερία, μέσα από τα βιώματα μιας γυναίκας, τα οποία παρακολουθούμε από την παιδική της ηλικία, μέχρι την ενηλικίωσή της. Η Ειρήνη Φαναριώτη μας μιλάει για Το κορίτσι του λύκου και τα ζητήματα περί ελευθερίας, που θέτει το έργο του Κριστιάν Μπομπέν, αναδεικνόντας το δικαίωμα κάθε ανθρώπου να απομακρυνθεί για βρει τον εαυτό του.
CultureNow: Μαζί με την ομάδα σας Terre de Semis παρουσιάζετε στο Θέατρο του Νέου Κόσμου την παράσταση Το κορίτσι του λύκου, η οποία είναι βασισμένη στο μυθιστόρημα του Κριστιάν Μπομπέν, “La folle allure”, έργο του οποίου ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Πώς έφτασε στα χέρια σας αυτό το έργο και τι ήταν αυτό που σας έκανε να το επιλέξετε;
Ειρήνη Φαναριώτη: Είμαι πάντα σε μια διαδικασία αναζήτησης κειμένων που με συγκινούν. Το συγκεκριμένο που το έδωσε να το διαβάσω στα γαλλικά κατ’ αρχήν ο φίλος μου, Δημήτρης Παπανικολάου. Πίστευε ότι μου ταιριάζει πολύ σαν φιλοσοφία κειμένου κι έπεσε μέσα!
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
C. N.: Το κορίτσι του λύκου είναι η τέταρτη παράσταση που παρουσιάζετε με την ομάδα σας Terre de Semis. Πείτε μας λίγα λόγια για την ομάδα και τους ανθρώπους της. Πόσο ταιριάζετε μεταξύ σας καλλιτεχνικά και τι είναι αυτό που σας ενώνει και σας κρατάει μαζί;
Ε. Φ.: Η ομάδα ιδρύθηκε το 2014 με αφορμή την παράσταση Μεγάλοι Δρόμοι. Ήταν μια δική μου πρωτοβουλία, από την άποψη ότι τα παιδιά δεν γνωριζόντουσαν μεταξύ τους. Η ομάδα αποτελείται από ανθρώπους που νιώθουμε νέοι. Είμαστε όλοι φίλοι μεταξύ μας κι αυτό είναι που μας κρατάει μαζί και εξομαλύνει τις όποιες δυσκολίες. Η διάθεσή μας να είμαστε μαζί. Σε κάθε παραγωγή κάποιοι έρχονται κάποιοι φεύγουν και κάποιοι παραμένουν. «Σ’ ένα σημειωματάριο κρατάω τον κατάλογο των διελεύσεων», χρησιμοποιώ μια φράση του έργου που νομίζω ταιριάζει πολύ!
C. N.: Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία του έργου; Ποιά είναι η ιστορία του κοριτσιού και τι συμβολισμό κρύβει ο λύκος;
Ε. Φ.: Ο λύκος είναι ένα πλάσμα γεμάτο αντιθέσεις. Κι αυτό συμβολίζει. Απο τη μία έχουμε την τάση για ελευθερία και από την άλλη την ανάγκη να ανήκει στην αγέλη. Σ’ αυτό στηρίζεται και η ιστορία του κοριτσιού, στις αντιθέσεις. Μεγαλώνει μέσα στη μεγάλη οικεγένεια του τσίρκου αναπτύσσοντας μια στενή σχέση με τον λύκο που ζει στο κλουβί του τσίρκου. Με τον θάνατο του λύκου αρχίζει κι εκείνη να το σκάει από τις περιοχές που κάνουν στάση κάθε φορά. Οι γονείς της τελικά απολύονται από το τσίρκο και ο πατέρας της πιάνει δουλειά ως νεκροθάφτης και την στέλνουν σε ένα καθολικό οικοτροφείο. Στο σπίτι της αναδόχου της θα γνωρίσει ένα αγόρι, φοιτητή της Νομικής και θα τον παντρευτεί, ούσα μόλις στην ηλικία των 17. Θα παραμείνει σ’ αυτό το γάμο 10 χρόνια. Μέσα σ’ αυτά τα χρόνια όμως μια άλλη γνωριμία θα την ταράξει και θα αλλάξει την πορεία της ζωής της. Η ιστορία ισορροπεί ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα δεδομένου ότι το κορίτσι, που δεν είναι πια κορίτσι, μας μιλαέι για όσα θυμάται. Οι αναμνήσεις ίσως να μην είναι ακριβώς έτσι όπως μας τις αφηγείται.
C. N.: Πρόκειται για ένα κορίτσι λοιπόν που το ακολουθούμε από την παιδική του ηλικία μέχρι που γίνεται γυναίκα. Πώς γίνεται αυτή η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση μέσα από το έργο;
Ε. Φ.: Το ίδιο το έργο μιλάει για γεγονότα με βάση την ηλικία του κοριτσιού. Παρατηρούμε μια πορεία στη ζωή και στο χρόνο προς το αναπόφευκτο τέλος.
C. N.: Η αναζήτηση και η διεκδίκηση της ελευθερίας είναι αναφαίρετο δικαίωμα όλων. Για μια γυναίκα όμως πόσο εύκολο είναι, δεδομένου ότι οι (πατριαρχικές κυρίως) κοινωνίες, τη θέλουν να βρίσκεται στη σκιά της οικογένειας αρχικά (όποια κι αν είναι αυτή) και στη συνέχεια του συζύγου; Πώς καταφέρνει η ηρωίδα να φτάσει προς την ελευθερία της;
Ε. Φ.: Η ηρωίδα είναι από τη φύση της αντιδραστική, οπαδός της ελευθερίας και της «εξαφάνισης χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν»… Στις μέρες κάτι τόσο κλασσικό ως μοτίβο, όπως ο περιορισμός που επιβάλλει μια πατριαρχική κοινωνία, πιστεύω πως δεν υπάρχει. Τουλάχιστον στο δυτικό κόσμο. Ο περιορισμός της ελευθερίας υφίσταται με άλλους τρόπους πιο λανθάνοντες μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία εν γένει. Ζούμε με μια επίφαση ελευθερίας και τελικά πέφτουμε στην παγίδα που οι ίδιοι βάζουμε στους εαυτούς μας. Προσωπικά αισθάνομαι πως έχω καταπιεστεί πιο πολύ από την ύπαρξη ατόμων στη ζωή μου που με νοιάζονταν. Αυτός είναι και ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται στο κείμενο αυτή η ανάγκη για ελευθερία. Απελευθέρωση από τα δεσμά του συναισθήματος και της ανάγκης να ανήκουμε κάπου.
C. N.: Φεύγω και επιστρέφω έχοντας φιλήσει το λύκο μου, έχοντας εξασκήσει το πρωταρχικό δικαίωμα του κάθε ανθρώπου που ζει σ’ αυτή τη γη: να εξαφανίζεται χωρίς να δίνει λογαριασμό για την εξαφάνισή του. Απόσπασμα από το έργο… Έχουμε όντως το δικαίωμα να εξαφανιστούμε χωρίς να δώσουμε λογαριασμό σε κανέναν; Τι γίνεται στην περίπτωση που υπάρχουν άνθρωποι που μας αγαπούν και μας θέλουν κοντά τους; Είναι επίσης δικαίωμά μας να τους πληγώσουμε αφήνοντάς τους;
Ε. Φ.: Όλες αυτές οι ερωτήσεις μας απασχόλησαν πολύ κατά τη διάρκεια της ανάλυσης του κειμένου και κυρίως αυτού του αποσπάσματος που είναι χαρακτηριστικός τρόπος σκέψης της ηρωίδας. Αν με ρωτάς, ναι, πιστεύω πως είναι δικαίωμα του κάθε ανθρώπου. Προφανώς μπορεί μια τέτοια κίνηση να προκαλέσει πόνο. Αυτό έχει συμβεί σε όλους μας. Όμως, καταρχήν ο πόνος είναι μέσα στη ζωή. Δεν μπορείς να περιορίζεις τις επιθυμίες κάποιου με την πρόφαση ότι η απουσία του από τη ζωή σου θα σου προκαλέσει πόνο. Μια άλλη φράση του κειμένου που απαντά στην ερώτηση είναι: «η υψηλότερη τέχνη, είναι η τέχνη των αποστάσεων. Πολύ κοντά καίγεσαι, πολύ μακριά παγώνεις. Πρέπει να βρίσκεις το ακριβές σημείο και να στέκεσαι εκεί. Κι αυτό το μαθαίνεις μόνο όπως μαθαίνεις κάτι πραγματικά στη ζωή σου. Πρέπει να πληρώσεις για να μάθεις. Έτσι έμαθα τα πάντα στη ζωή μου. Με την έλλειψη και τον πόνο μέσα μου.» Επίσης όταν αγαπάς πραγματικά πρέπει να συντονίζεσαι με την ανάγκη του προσώπου που αγαπάς. Το «σε θέλω κοντά μου γιατί σ’αγαπώ» είναι μια βαθιά εγωιστική φράση και αν θες τη γνώμη μου, ψεύτικη. Θα μπορούσα να σου πω και άλλα αποσπάσματα που απαντούν στην ερώτηση αλλά καλύτερα να τα ακούσεις στην παράσταση. Πάντως χαίρομαι που με ρώτησες γιατί το έργο είναι μια απάντηση σ’ αυτή την ανάγκη που έχουμε να κρατάμε δέσμιους κοντά μας όσους ισχυριζόμαστε πως αγαπάμε. Αντιστρέφοντας, λοιπόν την ερώτησή σου. Είναι δικαίωμά τους να μας περιορίζουν με την απειλή του ότι θα πληγωθούν με τη απουσία μας;
C. N.: Έχετε νιώσει πότε την ίδια ανάγκη, να εξαφανιστείτε και να είστε ελεύθερη από τη ζωή σας; Είναι εύκολο να το τολμήσετε ή μένετε μόνο στη σκέψη; Μπορούμε να νιώσουμε ελεύθεροι μόνο όταν αλλάξουμε τη ζωή μας και να την κάνουμε όπως την ονειρευόμαστε;
Ε. Φ.: Ναι το έχω νιώσει και το έχω κάνει. Πολλές φορές. Όμως λέω στους γονείς μου ή στους φίλους μου ότι τώρα εξαφανίζομαι. Θα είμαι καλά, θα τα πούμε όταν επιστρέψω. Δε θα μπορούσα απλώς ένα πρωί να μη σηκώνω το τηλέφωνό μου στους γονείς μου ας πούμε. Αυτό δε μπορώ να το κάνω. Τους ενημερώνω όμως πως περνάω αυτή τη φάση και γεια σας. Ως προς τη ζωή μας και τα όνειρά μας, αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση. Τι ονειρευόμαστε είναι το θέμα. Πολλές φορές τα όνειρα των άλλων για εμάς τα μεταφράζουμε δικά μας όνειρα. Είναι λεπτή η γραμμή. Δεν είναι τόσο απλό όσο νομίζουμε. Βάζω στοίχημα πως υπάρχουν ελάχιστοι άνθρωποι που έχουν δικά τους, ολόδικά τους όνειρα αναλλοίωτα από οποιαδήποτε επιρροή του περίγυρου. Μπορούμε να νιώσουμε ελεύθεροι μόνο αν αποδεχτούμε τον εαυτό μας πραγματικά και δεν ονειρευόμαστε να τον κάνουμε σαν κάποιον άλλο που νομίζουμε πως θα μας άρεσε περισσότερο.
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση Το κορίτσι του λύκου, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, μπορείτε να δείτε εδώ.