Ειρήνη Μακρή και Παύλος Παυλίδης: Στο συναρπαστικό σύμπαν των “Μεταμορφώσεων”

Ειρήνη Μακρή

Οι Μεταμορφώσεις του Οβίδιου είναι ένα σπουδαίο έργο, αποσπάσματα του οποίου έπεσαν στα χέρια μου όταν φίλος μου, ο Παναγιώτης, μελετούσε για ένα μάθημα υποκριτικής. Ξαναδιάβασα κάποιες ιστορίες εκ των υστέρων σε κάποιες διακοπές και το μοιράστηκα με τον Παύλο (Παυλίδη) και τον Δημήτρη (Κίτσο) και κάπως έτσι οι Μεταμορφώσεις άρχισαν να κυκλοφορούν και στην ομάδα.

Η ιστορία του Απόλλωνα και της Δάφνης με ακολουθεί τα τέσσερα τελευταία χρόνια, χωρίς να έχω ιδέα γιατί ή τι ήθελα να κάνω μ’ αυτή. Ήταν η συνύπαρξη ενός στοιχείου της που με γοήτευε κι ενός που με τάραζε βαθιά. Κάτι που πήρε μορφή στα μάτια μου με το ομώνυμο γλυπτό του Bernini, όπου το κάλλος και η λάμψη κερδίζουν την εντύπωση, αλλά δεν μπορείς να αγνοήσεις τον τρόμο στο πρόσωπο της Νύμφης. Το γλυπτό αυτό αποτυπώνει την ακριβή στιγμή της αρχής της μεταμόρφωσης. Το κρίσιμο σημείο κατά το οποίο ο Απόλλων ίσα που αγγίζει το κορμί της Δάφνης και την ίδια στιγμή το κορμί της απ’ άκρη σ’ άκρη μεταμορφώνεται. Τα πόδια της γίνονται ρίζες, τα μακριά μαλλιά της αιωρούμενα γεννάνε φύλλα, τα δάχτυλά της μακραίνουν σε κλαδιά και το δέρμα της καλύπτεται από τον φλοιό του δέντρου. Όλη η ιστορία σε μια στιγμή.

Όλο αυτό ήταν ένα θολό πεδίο, μια αίσθηση που με ωθούσε να καταπιαστώ με αυτές τις ιστορίες. Η σκέψη έγινε πιο συγκεκριμένη και άνοιξε ένα τεράστιο πεδίο έρευνας, αφού ξεκινήσαμε να μελετάμε ομαδικά το κείμενο. Η συνεχής αντιπαράθεση της ποίησης και της ομορφιάς με τη βία είναι το βασικό σημείο μελέτης μας. Και καταθέτω πως στην αρχή θύμωσα με τον Οβίδιο. Γιατί οι καταστάσεις που περιγράφει είναι μεγέθους τραγωδίας, αλλά οι λύσεις που προτείνει είναι εμποτισμένες με καθαρή, αυθεντική μαγεία.

Με έφερνε σε αμηχανία το πόσο εύκολα έδινε λύση στον βιασμό, τη μητροκτονία ακόμα και την παιδοφαγία. Αυτή ακριβώς η αμηχανία ήταν που οδήγησε στον προβληματισμό και εν τέλει με φώτισε· έστω και για να επιβεβαιώσω για ακόμα μια φορά, για ποιο λόγο ασχολούμαι με την τέχνη. Για τον μύθο και την πρόταση απέναντι στη βία. Όχι για να έχω παρωπίδες ή να εξωραΐζω καταστάσεις. Αντιθέτως, γιατί συνειδητοποίησα πως οφείλω να βλέπω πίσω από ωραία περιτυλίγματα ή φαινομενικές καταστάσεις ειρήνης και ευημερίας και πραγματικά να αντιστέκομαι στο να συνηθίσω τη βία. Και με τον όρο βία αναφέρομαι και στα κακώς κείμενα, εν γένει. Σ’ αυτά οφείλουμε να αντιστεκόμαστε. Η περίπτωση της δολοφονίας του Ζακ, σε κοινή θεά, είναι το πιο πρόσφατο αδρό παράδειγμα αυτής της άμβλυνσης των αντιστάσεών μας.

Η συμπόρευση με τους C. for Circus, ενάντια στα προγνωστικά και αψηφώντας τους ορθολογικούς κανόνες της ομαλής λειτουργίας μιας ομάδας, είναι ένας πολύ πρακτικός τρόπος ζωής. Η επίπονη και αρκετά χρονοβόρος διαδικασία της αμεσοδημοκρατίας που χρησιμοποιούμε, αποτελεί ουσιαστική ανάγκη και αδιαπραγμάτευτο πυλώνα μέχρι στιγμής. Ίσως γιατί μεγαλώνουμε μαζί και μαζί δημιουργούμε τους κανόνες που θέλουμε να ακολουθούμε. Μαζί ενηλικιωνόμαστε και μεταμορφωνόμαστε. Είναι δεδομένο ότι ξεκινήσαμε από κάμπια, άρα μπορούμε εν δυνάμει να γίνουμε πεταλούδα!

Παύλος Παυλίδης

Η δουλειά του σκηνοθέτη ή του ηθοποιού, είναι μια δουλειά πρακτική. Γεμάτη εργατοώρες. Γεμάτη ερωτήματα. Γεμάτη αποτυχημένες προσπάθειες. Με σκοπό σε κάθε παράσταση να έχεις δημιουργήσει κάτι φτιαγμένο από αέρα και λέξεις, κάτι που χωρίς εσένα δε θα είχε δημιουργηθεί, κάτι που αναπνέει μόνο επειδή εσύ το αφήνεις να αναπνέει και κάτι που ζει μόνο υπό την συνθήκη, ότι το δημιούργησες για να το μοιραστείς με την ανθρωπότητα.

Είναι, επίσης, μια επιστήμη που σου επιτρέπει, εκκινώντας απ’ τη φαντασία, τις γνώσεις ή τις εμπειρίες σου, να γεφυρώσεις την απόστασή σου με τον υπόλοιπο κόσμο. Να συστήσεις τον εαυτό σου όσο πιο πλάγια γίνεται, δηλαδή μέσω λέξεων που άλλος έγραψε, αλλά ταυτόχρονα με τον πιο ειλικρινή τρόπο που μπορείς, γιατί την στιγμή της παράστασης, αναμετράσαι πλέον με το κοινό, όσο ευθέως σου επιτρέπει η στιγμή της ύπαρξής σου.

Είναι, επίσης, μια τέχνη που σχετίζεται, για μένα, πολύ περισσότερο με την ποίηση,  τα όνειρα και τους συνειρμούς μας, παρά με τη νοητική μας ικανότητα να καταλαβαίνουμε ότι κάποιες προτάσεις σε σειρά, δημιουργούν κάποια γεγονότα και στο σύνολο με αρχή μέση και τέλος. Μια τέχνη που κατορθώνει να συμπυκνώσει στιγμές της ζωής με τρόπο που έχουμε ξεχάσει ότι μπορούμε να τις αντιλαμβανόμαστε.

Γι’ αυτό, κάθε έργο που διαβάζω και το φαντάζομαι να ζωντανεύει, μου ζητάει να το αντιμετωπίσω θέτοντας σε χρήση όλα μου τα χαρακτηριστικά. Όλες μου τις γνώσεις, όλες τις απορίες, όλες τις σκέψεις, τις εμπειρίες, όλο μου το χιούμορ, και μου ζητάει να το κάνω όσο πιο αυθεντικά μπορώ.

Μια απ’ τις πιο σημαντικές επιλογές στην ζωή μου είναι η συμπόρευση με την Ειρήνη, τον Παναγιώτη, την Βαλέρια, τον Δημήτρη, τη Μαρία, τη Χρύσα, την Νατάσα, τον Σπύρο, τον Νικόλα, την Αθηνά. Όχι μόνο στο θέατρο αλλά και στη ζωή. Κυρίως στη ζωή.

Είναι μια πολύ προσωπική δουλειά το θέατρο και μεγάλο κομμάτι του εαυτού μου είναι αυτή η επιλογή. Ίσως επειδή είμαι μέλος πολύτεκνης οικογένειας, ίσως επειδή πάντα έκανα ομαδικά αθλήματα, ίσως κατά τύχη. Πάντως, το θέατρο είναι- πέραν όλων των υπολοίπων- μια ομαδική δουλειά και οι C. for Circus είναι η ομάδα με την οποία θέλω να συνεργάζομαι.

Δεν είναι καθόλου εύκολο. Ούτε ωραίο. Δεν είναι ευχάριστο ούτε διασκεδαστικό. Είναι, όμως, μέρος της ταυτότητάς μου και θέλω να είναι και της δουλειάς μου.

Πορτραίτα καλλιτεχνών: ©Ελίνα Γιουνανλή

Διαβάστε επίσης:

Οι «Μεταμορφώσεις» του Οβίδιου από τους C. for Circus στην Πειραιώς 260