Εκδόσεις Πόλις: Το εκδοτικό πρόγραμμα 2024-2025

Ανακοινώθηκε το εκδοτικό πρόγραμμα από τις Εκδόσεις Πόλις για το διάστημα 2024-2025.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Maurice Attia
Τα χρώματα της εκδίκησης
μετάφραση: Χριστίνα Μπουφέα
νουάρ μυθιστόρημα

Οκτώβριος 1980. Ο Πάκο Μαρτίνεθ γίνεται αυτόπτης μάρτυρας της εκτέλεσης δέκα ανδρών σ’ ένα μπαρ της Μασσαλίας. Ο Πάκο είναι τώρα δημοσιογράφος στην εφημερίδα Le Provençal, αλλά δεν ξεχνά πως κάποτε ήταν αστυνομικός κι έτσι αποφασίζει να διαλευκάνει τα αίτια αυτής της σφαγής που φαίνεται να συνδέεται με μια διεθνή εταιρεία μεταφορών. Παράλληλα παρακολουθούμε τις περιπέτειες του φίλου του Μαρτίνεθ, επίσης δημοσιογράφου Φρανσουά Νεσίμ, που ενώ βρίσκεται σε δημοσιογραφική αποστολή με θέμα τους Αφγανούς Μουτζαχεντίν, συλλαμβάνεται από την KGB και όταν επιτέλους απελευθερώνεται και επιστρέφει στο Παρίσι δολοφονείται. Η έρευνα του Πάκο τον οδηγεί στη Βιέννη και μετά στο Παρίσι όπου ανακαλύπτει μια πολυδαίδαλη ιστορία που τον ξεπερνά.

Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του (με ήρωα τον Πάκο Μαρτίνεθ) Το Μαύρο Αλγέρι, Η Κόκκινη Μασσαλία, Παρίσι μπλουζ,  Η λευκή Κα­ραϊβική και Το κόκκινο και το φαιό.

Russell Banks
Oh, Canada
μετάφραση: Άννα Μαραγκάκη
μυθιστόρημα

Ο διάσημος αριστερός ντοκιμαντερίστας Λέοναρντ Φάιφ υπήρξε ένας από τους 60.000 Αμερικανούς που ζήτησαν άσυλο στον Καναδά για να αποφύγουν την επιστράτευση κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Βιετνάμ. Ο Φάιφ, στα εβδομήντα εφτά του πια, πεθαίνει από καρκίνο στο Μόντρεαλ και συμφωνεί να δώσει μια τελευταία συνέντευξη, όπου είναι αποφασισμένος να φανερώσει όλα του τα μυστικά, να απομυθοποιήσει τη μυθοποιημένη ζωή του. Τη συνέντευξη θα κινηματογραφήσει ο φιλόδοξος σκηνοθέτης Μάλκολμ Μακλίοντ, μαθητής και φανατικός οπαδός του. Στα γυρίσματα συμμετέχουν η παραγωγός, ο διευθυντής φωτογραφίας και η ηχολήπτρια του Μάλκολμ, ενώ παρευρίσκεται και η σύζυγος του Φάιφ, η Έμμα. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, που θαύμαζαν απεριόριστα τον Φάιφ και το έργο του, καλούνται τώρα να αποκρυπτογραφήσουν και να κατανοήσουν τη σοκαριστική του εξομολόγηση.

Ξετυλίγοντας ευφάνταστα το κουβάρι των αναμνήσεων του Φάιφ, και καταγράφοντας ταυτόχρονα τις αντιδράσεις των προσώπων που παρακολουθούν την εξομολόγησή του, το παρόν μυθιστόρημα ρίχνει νέο φως σε ένα σημαντικό χαμένο κεφάλαιο της αμερικανικής ιστορίας, αλλά και στη φύση της ίδιας τής μνήμης. Ο Ράσελ Μπανκς μάς προσφέρει ένα τολμηρό βιβλίο για τη μυστηριώδη ζωή ενός ανθρώπου, όπως αποκαλύπτεται μέσα από τα θραύσματα του παρελθόντος του, που ξαναζωντανεύει με συναρπαστικό τρόπο.

Το 2024 το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Αμερικανό σκηνοθέτη Paul Schrader, που έγραψε και το σενάριο. Στην ταινία, με τίτλο, Oh, Canada, πρωταγωνιστούν οι Richard Gere, Uma Therman, Michael Imperioli, Jacob Elordi, Victoria Hill, Penelopi Mitchell και Κristine Froseth.

Ο Russell Banks γεννήθηκε το 1940 και πέθανε το 2023.

Από τις εκδόσεις Πόλις ετοιμάζεται επίσης το βιβλίο του The Magic Kingdom, ενώ παλιότερα είχε κυκλοφορήσει το μυθιστόρημά του American darling (εξαντλημένο).

Jonathan Coe
Η απόδειξη της αθωότητάς μου
μετάφραση: Άλκηστις Τριμπέρη
μυθιστόρημα

Η ζωή μετά το πανεπιστήμιο δεν ταιριάζει καθόλου στη Φιλ. Ο χρόνος περνά βασανιστικά αργά. Έχει επιστρέψει στο πατρικό της σπίτι και ζει ξανά με τους γονείς της, δουλεύει σε ατελείωτες βάρδιες σε ένα ιαπωνικό εστιατόριο στο αεροδρόμιο του Χίθρρου και τα σχέδιά της να γίνει συγγραφέας δεν καταλήγουν πουθενά.

Μέχρι που ένας οικογενειακός φίλος και δημοσιογράφος, ο Κρίστοφερ, έρχεται να μείνει για λίγες μέρες μαζί τους. Τα τελευταία χρόνια, έχει αφοσιωθεί στο να ξεσκεπάσει ένα σκοτεινό think-tank που ιδρύθηκε στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ τη δεκαετία του 1980, με στόχο να ωθήσει τη βρετανική κυβέρνηση των Συντηρητικών σε μια ακόμα πιο ακραία κατεύθυνση.

Όμως το να λες την αλήθεια μπορεί να αποβεί μοιραίο – και η εξουσία δεν θα διστάσει απέναντι σε τίποτα προκειμένου να διατηρήσει την ισχύ της.

Η Βρετανία βρίσκεται υπό την ηγεσία μιας νέας πρωθυπουργού, της Λιζ Τρας, της οποίας η θητεία θα διαρκέσει μόλις επτά εβδομάδες, ο Κρίστοφερ κυνηγάει το θέμα που τον απασχολεί σε ένα συνέδριο βαθιά στην επαρχία των Κότσγουολντς. Νά όμως που τα γεγονότα παίρνουν σκοτεινή τροπή και ένας φόνος που συμβαίνει κατά τη διάρκεια των εργασιών του συνεδρίου, αναγκάζει τον Κρίστοφερ να γίνει ντετέκτιβ, αναζητώντας και εδώ την αλήθεια. Θα μπορέσει, άραγε, να βρει τη λύση του μυστηρίου είτε στη σύγχρονη πολιτική σκηνή είτε σε ένα λογοτεχνικό αίνιγμα που μένει εκκρεμές εδώ και σαράντα σχεδόν χρόνια;

Η απόδειξη της αθωότητάς μου είναι ένα καυστικά αστείο και αιχμηρό μυθιστόρημα που δείχνει πώς το κλειδί για την κατανόηση του παρόντος μπορεί συχνά να βρεθεί στις πιο σκοτεινές γωνίες του παρελθόντος.

O Jonathan Coe γεννήθηκε στο Μπέρμιγχαμ το 1961. Σπούδασε φιλολογία στο Trinity College του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ και είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Γουόρικ (αντικείμενο της διατριβής του αποτέλεσε το έργο του Henry Fielding Tom Jones). Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Γουόρικ. Δεκατέσσερα βιβλία του κυκλοφορούν και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις.

Lauren Groff
Matrix
μετάφραση: Χρήστος Οικονόμου
μυθιστόρημα

«Βγαίνει μονάχη από το δάσος, καβάλα στο άλογό της.  Δεκαεφτά χρονών, στο κρύο ψιλόβροχο του Μάρτη, η Μαρία απ’ τη Γαλλία».

Διωγμένη από την αυλή της βασίλισσας Ελεονόρας της Ακουιτανίας, η νεαρή Μαρία, νόθο μέλος του βασιλικού οίκου, εξορίζεται από την πατρίδα της και φτάνει, την άνοιξη του 1158, σ’ ένα μικρό και άσημο αγγλικό αβαείο, όπου οι καλόγριες υποφέρουν από την ανέχεια, την πείνα και τις αρρώστιες.

Αντιμέτωπη με τους περιορισμούς και τις στερήσεις της μοναστικής ζωής, η εξόριστη κοπέλα θα εκλεγεί ηγουμένη του αβαείου και θα αναλάβει να χαράξει μια καινούργια, τολμηρή πορεία για τις γυναίκες που βρίσκονται υπό την καθοδήγησή της. Αφοσιωμένη στα δικά της πιστεύω, αλλά και στην αγάπη για τα κείμενα και τις λέξεις, σ’ έναν κόσμο που κυριαρχείται από τη βία των αντρών, τη διαφθορά και τις προκαταλήψεις, η Μαρία αντιστέκεται και γίνεται το σύμβολο της γυναικείας αλληλεγγύης και χειραφέτησης.

Η Μαρία της Γαλλίας, η ηρωίδα του Matrix, είναι η πρώτη γνωστή Γαλλίδα ποιήτρια.  Δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα γι’ αυτή, αν και έχουν διασωθεί αρκετά γραφτά της. Η Λόρεν Γκροφ ξεπερνά με αξιοθαύμαστα ευφάνταστο και πειστικό τρόπο το κενό που δημιουργεί η σχεδόν παντελής έλλειψη βιογραφικών πληροφοριών για την πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματός της, και πετυχαίνει να δημιουργήσει το ολοζώντανο και συναρπαστικό πορτρέτο μιας γυναίκας που πασχίζει να ισορροπήσει ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, το γήινο και το υπερκόσμιο, την ιστορία και την ουτοπία, αναδεικνύοντας τη δύναμη της γυναικείας δημιουργικότητας και φιλοδοξίας μέσα από μια σαγηνευτική αφήγηση που, παρότι εκτυλίσσεται αιώνες πριν, είναι επίκαιρη όσο ποτέ.

Η Λώρεν Γκροφ γεννήθηκε το 1978 στο Cooperstown της Νέας Υόρκης. Σπούδασε στο Amherst College και στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison. Έχει δημοσιεύσει πέντε μυθιστορήματα και δύο συλλογές διηγημάτων. Εργάζεται ως βιβλιοπώλης στο Gainesville της Φλόριντα. Έργα της έχουν μεταφραστεί σε τριάντα έξι γλώσσες. Το 2017 το περιοδικό Granta ενέταξε την Groff στον κατάλογο των καλύτερων νέων αμερικανών συγγραφέων της γενιάς της. Το Matrix ήταν στην τελική λίστα υποψηφιοτήτων για το National Book Award του 2021, έχει τιμηθεί με το Βραβείο Joyce Carol Oates και ήταν στον κατάλογο των αγαπημένων βιβλίων του Μπαράκ Ομπάμα για το έτος 2021.

Emma Doude van Troostwijk
Αυτοί που ανήκουν στη μέρα
μετάφραση: Στύλβα Πράσσου
μυθιστόρημα

Ακολουθώντας μια μακρά οικογενειακή παράδοση, ο νεαρός Νίκολας ετοιμάζεται να αναλάβει κι αυτός με τη σειρά του τα καθήκοντα του πάστορα σ’ ένα αλσατικό χωριό. Η αδελφή του που ζει στην Ολλανδία, τόπο καταγωγής της οικογένειας, επιστρέφει για λίγο στο πατρικό σπίτι για να είναι παρούσα στην τελετή και για να ξαναβρεθεί με τους δικούς της, ανθρώπους ιδιαίτερα καλλιεργημένους, χιουμορίστες, με έντονη την αίσθηση του καθήκοντος και της προσφοράς, μα που τώρα έχουν βυθιστεί σε μια σοβαρή κρίση. Τη μητέρα της που φροντίζει τους πάντες με τρυφερότητα, προσπαθώντας να βάλει τάξη στο χάος, τον παππού της, που έχει άνοια, τον πατέρα της, που πάσχει από burn-out με προβλήματα μνήμης επίσης, ενώ και ο αδελφός της βασανίζεται από διλήμματα και αμφιβολίες. Είναι ικανός γι’ αυτό το αξίωμα; Και ακόμα περισσότερο: έχει νόημα το λειτούργημα του πάστορα στη σημερινή εποχή;

«Αυτό που ήθελα ήταν να διηγηθώ την ιστορία μιας οικογένειας που χάνει τη μνήμη της. Να προσεγγίσω ένα δράμα, καταυγάζοντάς το με φως», λέει η συγγραφέας.

Η Emma Doude van Troostwijk, ολλανδικής καταγωγής, γεννήθηκε το 1999. Μεγάλωσε στην Αλσατία. Σπούδασε φιλοσοφία, δημιουργική γραφή και καλές τέχνες. Εργάζεται ως ηθοποιός και σκηνοθέτις θεάτρου. Το Αυτοί που ανήκουν στη μέρα είναι το πρώτο της βιβλίο. Έχει τιμηθεί με τα βραβεία Prix Françoise Sagan, Prix Robert Walser και Prix de l’Académie Rhénane.

Ευριπίδης Γαραντούδης
Κομμάτια
ποίηση

Τι αποσυνθέτει και συνθέτει τα Κομμάτια; Η οργανικότητα του δέντρου ενώ καρπίζει; Ή μήπως οι σηπόμενοι στη γη καρποί του; (Σαν τον υδράργυρο που σκόρπισε στο πάτωμα κι έλκονται οι μπίλιες του η μία με την άλλη;). Σαν να σου κόλλησε η βελόνα στο πικάπ. Σαν να σου κόλλησε η βελόνα στο πικάπ. Θα γράψεις, για άλλη μια φορά, το ίδιο ποίημα; Αναρωτιέσαι για ποιον έχει σημασία η αρχαιολογία της ζωής σου, σαν νυχτώνει; Κτερίσματα, κτερίσματα, κτερίσματα… Εκεί, θ’ ανάβουν φρυκτωρίες τα όνειρά σου; Λοιπόν, όσα περάσανε κυλήσανε σωστά, όπως το τσέρκι που το σπρώχνουν τα παιδιά. Μέτρα ξανά απ’ την αρχή μέχρι το τέλος. Πάρε βαθιά πνοή και κράτα τον αέρα. Πού φυσάει ο άνεμος; Στα δέντρα των πνευμόνων σου; Το τέλος κι η αρχή απέχουν τόσο όσο η ζωή μας απ’ τη μήτρα της ζωής μας. Στα όνειρά σου σίγουρα δεν θα πεθάνεις. Τα βλέφαρά σου είναι διάφανες αυλαίες. Ανοίγουν, στόματα στο φως, και το θηλάζουν. Κι αυτό το βρέφος, η σιωπή σου, αποστηθίζει το ίδιο τραγούδι που οι άγγελοι θα τραγουδούν, όταν θα γίνει ο ουρανός το ταρατσάκι όπου θ’ απλώνουν τα πανεύοσμα κορίτσια τα πάλλευκα φρεσκοπλυμένα εσώρουχά τους.

Ο Ευριπίδης Γαραντούδης γεννήθηκε το 1964 στην Καβάλα. Είναι Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του ΕΚΠΑ. Από το 2009 έχει εκδώσει πέντε ποιητικά βιβλία (Μεθεόρτιο ή Lyrica. Ποίημα σε 33 μέρη, 2009·  Ονειρεύτηκα τη Genova, 2011· Τα σύνεργα, 2015· Το διπλό δίγαμμα, 2019· Ευτοπία [μαζί με την Σοφία Κολοτούρου], 2022) και ένα θεατρικό αναλόγιο (Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει. Ένας διά-λογος με τον Σεφέρη, 2019).

Αταλάντη Ευριπίδου
Εκείνοι που δεν έφυγαν
διηγήματα

Ένας δήμιος αναζητά τη δράκαινα πέρα απ’ τα γυάλινα βουνά προσπαθώντας να λύσει την κατάρα που κουβαλάει. Μια χήρα προσπαθεί να αναπαύσει τον άντρα της που βρικολάκιασε, ψάχνοντας απαντήσεις στα παλιά του λημέρια. Ένας νεαρός Κλέφτης κινεί γη και ουρανό για να γλιτώσει τον Καπετάνιο του από την μυστηριώδη αρρώστια που τον ταλαιπωρεί, μέχρι τη στιγμή που θα πέσει στην ανάγκη μιας νεράιδας. Μια ανύπαντρη μητέρα ιστορεί έναν ψεύτικο σύζυγο τόσες φορές, που καταλήγει να τον φέρει στη ζωή. Μια τραγουδίστρια καμπαρέ μαθαίνει ένα πολύτιμο μυστικό, ικανό να ανατρέψει τα πάντα στον αγώνα εναντίον των Γερμανών, αλλά με τρομερό κόστος. Δυο αποξενωμένα αδέλφια συναντιούνται ξανά στο πατρικό τους σπίτι κι εξετάζουν τα αίτια της απομάκρυνσής τους και τον μύθο της οικογένειάς τους. Έντεκα φοιτητές εξαφανίζονται στην Αθήνα κι εμφανίζονται μερικούς μήνες αργότερα, αλλαγμένοι για πάντα.

Καλύπτοντας το διάστημα από την Τουρκοκρατία μέχρι και σήμερα, τα διηγήματα της συλλογής εξιστορούν το χρονικό ανθρώπων στο περιθώριο της ιστορίας, με φόντο μια ολοένα και λιγότερο μυθική Ελλάδα, όπου οι θρύλοι χάνονται, η ελευθερία στηλιτεύεται και η αλληλεγγύη είναι το μόνο που απομένει.

Η Αταλάντη Ευριπίδου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1987. Είναι κοινωνική ψυχολόγος. Διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί στα Ελληνικά στις ανθολογίες Στοιχειωμένη Πόλη (Ars Nocturna, 2013), Κόρες της Νύχτας (Ars Nocturna, 2016), Ίσως (Οξύ, 2021), Το Φως στις Ρωγμές (Αρχέτυπο, 2021), και στα Αγγλικά στα περιοδικά 34 Orchard, Speculative North και Gallery of Curiosities, μεταξύ άλλων. Ποιήματά της έχουν δημοσιευτεί στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Η συλλογή διηγημάτων Εκείνοι που δεν έφυγαν  είναι το πρώτο της βιβλίο.

Κώστας Καναβούρης
Τα παιδιά του Ζαμπρίσκι Πόιντ. Μικρή ανθολογία προβλημάτων
ποίηση

Το πρόβλημα του πολλαπλασιασμού

Έβλεπα το κεφάλι του να κατρακυλάει.
Είχε ήλιο.
(Είναι ηλιόλουστες οι μέρες
που γεννιούνται οι δολοφόνοι.)
Ύστερα είδα το κεφάλι της,
ύστερα είδα πάλι το κεφάλι του,
και ξανά το κεφάλι της.
Ύστερα είδα τα κεφάλια τους πολλαπλασιασμένα.
Πιο ύστερα έχασα το λογαριασμό.
Σαν να βλέπεις πολλαπλασιασμένο
ένα Ζαμπρίσκι Πόιντ τεράστιο.
Ίτε παίδες, παιδιά του Ζαμπρίσκι Πόιντ, ψιθύρισα,
κι έτσι όπως ήμουν, με τα ρούχα της δουλειάς,
βγήκα έξω, στα μολυσμένα χρόνια,
και μέχρι τώρα δεν έχω δει
τίποτα πιο ολόκληρο από τα κεφάλια τους
να κατρακυλάνε βροντώντας
στον ύπνο και στον ξύπνο μου.

Ο Κώστας Καναβούρης γεννήθηκε στην Καβάλα το 1955. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών από το Πάντειο Πανεπιστήμιο. Αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Αυγή της Κυριακής» με την τακτική στήλη «Υπάρχει λόγος». Εργάστηκε για 40 χρόνια στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο και ως ραδιοφωνικός παραγωγός στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας με την εκπομπή «Το μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα».  Είναι μέλος της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ) και ιδρυτικό μέλος του Κύκλου των Ποιητών. Έχει εκδώσει άλλες δέκα ποιητικές συλλογές, μία συλλογή με άρθρα, μία με αφηγήματα και μία νουβέλα. Έχει τιμηθεί με το διεθνές βραβείο «Prix Marulic 2008» της Κροατικής Ραδιοφωνίας.

Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί επίσης η ποιητική του συλλογή Αμνός. Ένα ποίημα στον καθρέφτη.

Βασιλική Πέτσα
Δεν θ’ αργήσω
μυθιστόρημα

Λίβερπουλ, 1989-2009. Είκοσι χρόνια μετά την ποδοσφαιρική τραγωδία που συντάραξε τη Βρετανία.

Ένας άλλος κόσμος, μια άλλη ζωή. Η πόλη αναπτύσσεται δυναμικά, οι αλλοτινοί έφηβοι ‒η Κέισι, ο Άντι, η Τζέσικα, ο Τζον‒ μεγάλωσαν, άλλαξαν συνήθειες, προσαρμόστηκαν σε μια ήσυχη καθημερινότητα, απέκτησαν οικογένεια, σταθερές δουλειές. Όλοι; Όχι όλοι.

Ο κεντρικός ήρωας, ιδιοκτήτης φωτογραφείου που φυτοζωεί, αναγκάζεται να επιστρέψει νοερά στην εποχή που τα τείχη έπεφταν ή έμεναν ακλόνητα, κατά περίπτωση, για να αντιμετωπίσει τα φαντάσματα του παρελθόντος.

Ένα μυθιστόρημα για το τι σημαίνει, μερικές φορές, να είσαι επιζών: να αγωνίζεσαι να προχωρήσεις μπροστά, να ξαπλώνεις κατάκοπος το βράδυ, και το επόμενο πρωί ‒κάθε πρωί‒, ανοίγοντας τα μάτια, να συνειδητοποιείς πως δεν βρίσκεσαι ούτε βήμα μακριά. Πως είσαι ακόμα εκεί.

Η Βασιλική Πέτσα γεννήθηκε στην Καρδίτσα το 1983. Σπούδασε Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και Θεωρίες του Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ και Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

Από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ κυκλοφορούν, επίσης, η νουβέλα της Θυμάμαι (2011), οι συλλογές διηγημάτων της Όλα τα χαμένα (2012) και Μόνο το αρνί (2015), το μυθιστόρημά της Το δέντρο της υπακοής (2018) και η μελέτη της Όταν γράφει το μολύβι (2016).

ΜΕΛΕΤΕΣ

Patrick Boucheron
Τα ραντεβού της ιστορίας – Δέκα τρόποι δημιουργίας γεγονότων
μετάφραση: Γιώργος Καράμπελας

Τι είναι ένα γεγονός, ένα συμβάν; Το ερώτημα δεν έχει μόνο θεωρητική αξία, καθώς επηρεάζει την ίδια την πορεία της ύπαρξής μας. Υπάρχουν στιγμές που νιώθουμε μέσα μας τη ρωγμή του χρόνου, αυτό που χωρίζει καθαρά το πριν από το μετά. Καμιά φορά όμως τα πράγματα είναι πιο αβέβαια. Το παρελθόν μοιάζει να κρατάει πολύ, και πρέπει να περιμένουμε από τη μνήμη να διαμορφώσει εκ των υστέρων το νόημα των όσων συνέβησαν.

Εμπνευσμένο από την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά ντοκιμαντέρ που μεταδόθηκε από το κανάλι Arte, το βιβλίο διερευνά το ζήτημα αυτό με αφετηρία τριάντα ιστορικές στιγμές που, από το σπήλαιο του Λασκώ μέχρι την απελευθέρωση του Νέλσον Μαντέλα και από τις μεγάλες μάχες της κεντρικής Ασίας μέχρι την κατάκτηση του Νότιου Πόλου, διατρέχουν όλες τις εποχές και όλο τον κόσμο. Κάθε συμβάν, είτε διάσημο είτε πιο απροσμενο, εμφανίζεται πάντα σαν πύλη εισόδου σε μια ιστορία που θέλει να είναι δεκτική στη φαντασία, στη μνήμη και στο συναίσθημα.

Ο Patrick Boucheron είναι ιστορικός, καθηγητής στο Κολέγιο της Γαλλίας. Στα ελληνικά, κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πόλις τα βιβλία του Τι μπορεί να κάνει η ιστορία; (2017) και Λεονάρντο και Μακιαβέλι (2019), και από τις εκδόσεις Πατάκη το Μακιαβέλι: Η τέχνη τού να διδάσκεις στους ανθρώπους τι πρέπει να φοβούνται (2022).

François Dosse
Φιλοσοφικές φιλίες
μετάφραση: Γιάννης Μπαλαμπανίδης

Αρόν-Σαρτρ, Σάρτρ-Μερλώ Ποντύ, Φουκώ-Ντελέζ, Ντελέζ-Γκουαταρί, Λεφόρ-Καστοριάδης, Ρικέρ-Ντεριντά, Λεβινάς-Ντεριντά.

Πώς γεννήθηκαν αυτές οι φιλίες μεταξύ φιλοσόφων που σημάδεψαν τον καιρό τους; Τι είναι εκείνο που καθιστά τα «ζευγάρια» αυτά τόσο ξεχωριστά και τι μας λέει για την εποχή τους και τα διανοητικά της διακυβεύματα;

«Γιατί ήταν εκείνος· γιατί ήμουν εγώ», έγραφε ο Μονταίνιος για τη φιλία που τον συνέδεε με τον Λα Μποεσί, την ίδια στιγμή που αναφωνούσε: «Ω, φίλοι μου, δεν υπάρχει ούτε ένας φίλος».

Ο François Dosse στηρίζεται στην αλληλογραφία τους, σε λιγότερο γνωστά γραπτά τους, σε μαρτυρίες, προκειμένου να φωτίσει την οικειότητα σε αυτές τις φιλικές σχέσεις, οι οποίες σφραγίστηκαν από μια συναισθηματική εγγύτητα που δεν απέκλειε ωστόσο τη διαρκή αναζωπύρωση της ζηλοτυπίας και της αντιπαλότητας, της πίκρας και της εχθρότητας. Η ένταση του ανταγωνισμού συνυπήρχε με την εντυπωσιακή συμφιλίωση, ενίοτε μετά θάνατον.

Μέσα από αυτές τις διασταυρούμενες διαδρομές, ανασυγκροτείται ολόκληρο το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, με όλες του τις διενέξεις, τις ρήξεις και τις κοινωνικές εκρήξεις…

Ο Φρανσουά Ντος γεννήθηκε το 1950. Agrégé και διδάκτωρ της ιστορίας, είναι καθηγητής της ιστορίας των ιδεών στο Πανεπιστήμιο Paris XII-Créteil και στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού.

Έχει δημοσιεύσει μια Ιστορία του στρουκτουραλισμού, βιογραφίες των Paul Ricœur, Michel de Certeau, Gilles Deleuze, Félix Guattari και Pierre Nora, ένα βιβλίο με προσωπογραφίες σημαντικών Γάλλων εκδοτών, καθώς και πολλές ιστοριογραφικές μελέτες. Στα ελληνικά κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του: Η ιστορία σε ψίχουλα. Από τα Annales στη «Νέα Ιστορία» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) και Καστοριάδης: μια ζωή (Πόλις)

Paulin Ismard
Ο καθρέφτης του Οιδίποδα – Σκέψεις για τη δουλεία
μετάφραση: Γιώργος Καράμπελας

Γιατί έχει συσκοτίσει η αρχαιοελληνική πολιτική σκέψη το ζήτημα της δουλείας; Γιατί δεν ακούγεται ποτέ στα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας η φωνή των δούλων; Η ανάπτυξη της αθηναϊκής δουλοκτητικής κοινωνίας και η άνοδος της δημοκρατίας σχετίζονται στενά μεταξύ τους. Στους αρχαίους Έλληνες, η δουλεία είναι ένα «ολικό κοινωνικό φαινόμενο», που διαποτίζει τη λειτουργία του συνόλου της κοινωνίας.

Κι όμως, μάταια θα αναζητούσε κανείς ένα συνεκτικό δόγμα ή μια μεγάλη αφήγηση με την οποία οι Αθηναίοι στοχαστές επιχειρούν να νομιμοποιήσουν τη δουλεία ή να σκεφτούν τις κοινωνικές και πολιτικές συνδηλώσεις της. Τίποτα τέτοιο, μόνο κάποιες παρεκβάσεις.

Το βιβλίο αυτό κάνει την εξής υπόθεση: η σχετική απουσία αναφορών περί δουλείας στους Αρχαίους δεν είναι σημάδι μιας έλλειψης που επαφίεται στον ιστορικό να την αναπληρώσει. Είναι ένα σύμπτωμα, που καλεί τον ιστορικό να παρατηρήσει με ποιες μορφές μια κοινωνία δίνει θέση σε εκείνους των οποίων οργανώνει τη μη ύπαρξη.

Ανεπίγνωστο, άρνηση: ο Πολέν Ισμάρ διεξάγει μια συναρπαστική έρευνα ανατρέχοντας στις λιγοστές αναφορές περί δουλείας. Αντλώντας από την ψυχανάλυση, τη συγκριτική ιστορία και τη λογοτεχνία, ο συγγραφέας αποκαλύπτει τις ανθρωπολογικές πραγματικότητες που δεν έχουν πάψει να παράγουν τα αποτελέσματά τους ακόμα και σήμερα.

Ο Paulin Ismard γεννήθηκε το 1978. Είναι καθηγητής αρχαίας ελληνικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Aix-Marseille. Έργα του: La Démocratie contre les experts (Seuil, 2015 και «Points Histoire», 2021), L’Événement Socrate (Flammarion, 2013), La Cité et ses esclaves (Seuil, 2019), Athènes 403 (σε συνεργασία με τον V. Azoulay, Flammarion, 2020), καθώς και η επιμέλεια του συλλογικού τόμου Les Mondes de l’esclavage (Seuil, 2021).

Claire Zalc
Ζ ή αναμνήσεις μιας ιστορικού
μετάφραση: Ρίκα Μπενβενίστε

Τι είναι η ιστορία; Ποια η σχέση της με τη λογοτεχνία; Πώς επηρεάζει τη δουλειά και τη γραφή του ιστορικού η ίδια του η ζωή, οι προτιμήσεις του, τα ενδιαφέροντά του, οι αναμνήσεις του;

Η Claire Zalc προβαίνει σε μια διπλή εξιστόρηση: Παρουσιάζει το επιστημονικό της έργο και συνάμα ξεδιπλώνει μιαν αφήγηση τόσο μύχια όσο και λόγια, αποκαλύπτοντας το εργαστήρι της ως ιστορικού, ως συγγραφέα, αλλά και την ίδια την προσωπική της ιστορία. Ανάμεσα στην ιστορία και το απομνημόνευμα επινοεί ένα καινοφανές είδος που καθιστά τον ερευνητή αντικείμενο της ίδιας του της μελέτης.

Υπό τον αστερισμό του έργου του Ζωρζ Περέκ, και ιδιαίτερα του βιβλίου του W ou le souvenir d’enfance (στο οποίο παραπέμπει ακόμα και ο τίτλος που επέλεξε η Zalc για το δικό της βιβλίο) η συγγραφέας, αναμειγνύοντας το παιγνιώδες και το σοβαρό, τα μεγάλα γεγονότα με τα μικρά στιγμιότυπα, ανακαλεί περιπέτειες, αναγνώσεις, ατομικές και συλλογικές διαδρομές, οικογενειακές μνήμες, ιδεολογικούς αγώνες και επιστημονικές διαμάχες, συγκροτώντας ένα κείμενο ταυτοχρόνως λογοτεχνικό, αυτοβιογραφικό, επιστημονικό. Οιονεί μυθιστορηματικό θα μπορούσαμε να πούμε.

Η Claire Zalc γεννήθηκε το 1971. Απόφοιτος της École normale supérieure, agrégée και διδάκτωρ της ιστορίας είναι διευθύντρια σπουδών (καθηγήτρια) στην École des Hautes Études en Sciences Sociales. Έχει διατελέσει διευθύντρια του Ινστιτούτου Σύγχρονης Ιστορίας (ΙΗΜΕ). Στα έργα της περιλαμβάνονται και τα: Melting Shops: Une histoire des commerçants étrangers en France, Face à la persécution. 991 Juifs dans la guerre (με τον Nicolas Mariot), Dénaturalisés: les retraits de nationalité sous Vichy

Θανάσης Γιαλκέτσης
Περιπλανήσεις στην επικράτεια των ιδεών

Το βιβλίο αυτό συγκεντρώνει κείμενα που δημοσιεύτηκαν στην εβδομαδιαία στήλη «Ιδέες» της Εφημερίδας των Συντακτών, καθώς και ομιλίες που εκφωνήθηκαν με διάφορες αφορμές και σε διαφορετικές περιστάσεις. Με την αρθρογραφία στην εφημερίδα παρουσιάζονται έργα παλαιών, νεότερων και σύγχρονων στοχαστών, όπως οι Τόμας Ρόμπερτ Μάλθους, Ντέιβιντ Ρικάρντο, Μαξ Βέμπερ, Έντουαρντ Πάλμερ Τόμσον, Ζίγκμουντ Μπάουμαν, Ερνέστο Λακλάου, Σαντάλ Μουφ, Ντόναλντ Σασούν, Τίμοθι Σνάιντερ, Μαριάνα Ματσουκάτο, Κωνσταντίνος Τσουκαλάς κ.ά. Εξετάζονται επίσης περίοδοι και εμπειρίες από την ιστορία του κομμουνιστικού και αριστερού κινήματος, περιγράφονται οι συγκρουσιακές εντάσεις στις σχέσεις καπιταλισμού και δημοκρατίας και επισημαίνονται οι μείζονες στρατηγικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα διεθνώς η Αριστερά. Οι ομιλίες αναφέρονται, μεταξύ άλλων, στην Οκτωβριανή Επανάσταση, στην Άνοιξη της Πράγας, στον Πρίμο Λέβι και  στη μνήμη της ναζιστικής γενοκτονίας.

Γνωρίζουμε βέβαια ότι στις μέρες μας η κατανόηση και η ερμηνεία του κόσμου περνούν όλο και λιγότερο μέσα από την ανάγνωση του έντυπου λόγου και όλο και περισσότερο μέσα από τα φίλτρα της τηλεόρασης, του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Σε αυτό το νέο τεχνολογικό και επικοινωνιακό σύμπαν, γινόμαστε συχνά τα θύματα μιντιακών αφηγήσεων που υπεραπλουστεύουν ή και διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα. Η επικοινωνία τείνει να κυριαρχήσει και στο πεδίο της πολιτικής, εκτοπίζοντας τα ουσιαστικά πολιτικά περιεχόμενα, την κριτική σκέψη, την ορθολογική επιχειρηματολογία, τις ιδέες και τα προγράμματα. Μπροστά στην πελώρια ισχύ των μεγάλων τεχνολογικών δικτύων, των ψηφιακών πλατφορμών ή αύριο της τεχνητής νοημοσύνης, είναι βέβαια αυταπάτη να νομίζει κανείς ότι ο έντυπος λόγος, οι ιδέες που κυκλοφορούν μέσα από τα βιβλία ή και τις εφημερίδες, μπορούν να ασκούν την ίδια ή έστω ανάλογη επιρροή στη δημόσια σφαίρα. Παρόλα αυτά, μπορούν ακόμα να μας βοηθούν να ανακτήσουμε την ικανότητά μας να μελετάμε και να αναλύουμε κριτικά τα γεγονότα, να συνειδητοποιούμε την πολυπλοκότητα των πραγμάτων, να αποκτούμε κυρίως εκείνο το είδος της γνώσης που είναι ικανό να προσανατολίζει τη δράση.

Ο Θανάσης Γιαλκέτσης γεννήθηκε το 1954 στο Ξυλόκαστρο Κορινθίας και ζει στην Αθήνα από το 1959. Είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Ήταν συντάκτης στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία από τον Δεκέμβριο του 1992 έως τον Δεκέμβριο του 2011. Από τον Νοέμβριο του 2012 έως και τον Αύγουστο του 2023 επιμελήθηκε την εβδομαδιαία στήλη «Ιδέες» στην Εφημερίδα των Συντακτών. Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του Σημειωματάριο ιδεών και Η σοφία των άλλων, ενώ από τις εκδόσεις Διαλέγεσθαι κυκλοφορεί το βιβλίο του Η ουτοπία στην εξουσία.

Στέφανος Δημητρίου
Η πολιτική σε κρίση

Σε αυτό το βιβλίο προσπαθώ να εξετάσω την προοπτική να συγκροτηθεί μία δημοκρατική, μεταρρυθμιστική Αριστερά, η οποία, σήμερα, δεν υφίσταται ως ενιαίος ως πολιτικός φορέας, αλλά ως ρεύμα ιδεών και σύστημα αξιών. Δεν είναι κάτι που υπάρχει έχοντας συγκροτημένη και αυτοτελή πολιτική υπόσταση και οργανωτική διάπλαση. Είναι κάτι που υποστηρίζω ότι πρέπει να συγκροτηθεί, διευκρινίζοντας και το ποια είναι τα πολιτικά υποκείμενα που θα την θέτουν σε δράση. Μια τέτοια Αριστερά, όμως, για να υπάρξει και ως δημοκρατική και ως μεταρρυθμιστική, δηλαδή πραγματικά – και όχι ηχηρώς διακηρυκτικά –  ριζοσπαστική, θα πρέπει να ξαναβρεί τη λαϊκότητά της. Αυτή αντίκειται σε κάθε λαϊκισμό. Αυτό είναι και από τα πιο δύσκολα. Και το ακόμη πιο δύσκολο είναι το να αποκατασταθεί η αυτονομία της πολιτικής. Σήμερα, το κομματικό σύστημα εργάζεται στις χαραμάδες της πολιτικής. Η ίδια η πολιτική έχει πάψει να είναι το κέντρο αυτού του συστήματος. Το μείζον ζήτημα, όμως, σήμερα, είναι η πολιτική, μεταρρυθμιστική ανασυγκρότηση της χώρας μας, αρχίζοντας από τη μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος. Ποιες δυνάμεις της Αριστεράς, σήμερα, μπορούν να εκπονήσουν ένα συνεκτικό, ριζοσπαστικό, αλλά και πραγματιστικό ταυτόχρονα, σχέδιο τέτοιας μεταρρυθμιστικής ανασυγκρότησης; Αυτό νομίζω – και θα προσπαθήσω να δείξω, σε αυτό το βιβλίο – ότι είναι το πολιτικό καθήκον της δημοκρατικής Αριστεράς. Τα παραπάνω δεν τα συναρτώ με την επίτευξη ενός τελικού, ιστορικού στόχου, αλλά με έναν αναστοχασμό για το πώς μπορούμε να συγκροτούμε τον εαυτό μας, μαζί με τους άλλους – και όχι εναντίον τους και σε βάρος τους – στη δημόσια σφαίρα. Η αξιακή ανατίμηση της δημόσιας σφαίρας είναι προϋπόθεση, για να μπορούμε να είμαστε μαζί. Αλλά για να είμαστε μαζί, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, με κοινωνική δικαιοσύνη και έναν «οικολογικό πατριωτισμό», ως τον τόπο της πολιτικής μας συνύπαρξης, αλλά και διαφοροποίησης. Το «Εμείς» της δημοκρατίας προϋποθέτει πρωτίστως την ηθικοπολιτική και αξιακή μας αυτοσυγκρότηση, στη δημόσια σφαίρα της δημοκρατίας.

Ο Στέφανος Δημητρίου γεννήθηκε το 1968, στην Αθήνα. Είναι καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, όπου διδάσκει Πολιτική Φιλοσοφία.

Άλλα έργα του:
─ Le conflit de la modernite: Formes et limites de la critique postmoderne de la raison, Septentrion Presses Universitaires, Villeneuve d’ Asq, 2001, σελ. 260.
─ Θεμελίωση και ανασκευή. Επιχείρημα, νοηματική ταυτότητα και φιλοσοφική αξιολογία, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας»,  Αθήνα 2003, σελ. 210.
─ Ηθική και πολιτική. Δικαιολόγηση των πεποιθήσεων και πολιτική φιλοσοφία, Πόλις, Αθήνα 2008, σελ. 244.
─ Ελευθερία και κυριαρχία. Πολιτική ελευθερία και κυριαρχία στο τρίτο βιβλίο των «Πολιτικών» του Αριστοτέλη, Πόλις, Αθήνα 2016, σελ. 225.
─ Η πολιτική στον «Πολιτικό» του Πλάτωνα, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2016, σελ. 379.
─ Ο ελεύθερος άνθρωπος. Ο πολιτικός ανθρωπισμός και η «πολιτική μηχανή» του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, Πόλις, Αθήνα 2921, σελ. 608.
─ Πλάτωνος, Πολιτικός, εισαγωγή-μετάφραση-ερμηνευτικά σχόλια: Στέφανος Δημητρίου, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2024, σελ. 475.

Θανάσης Μήνας
Black Power

«Χρειαζόμαστε περισσότερη Δύναμη. Μαύρη Δύναμη!»

Το βιβλίο αυτό παρακολουθεί γραμμικά τα αφροαμερικανικά κινήματα, με τα διακριτά χαρακτηριστικά τους: από τους πρώτους υπέρμαχους της κατάργησης της δουλείας, τους λεγόμενους Abolitionists, στο Black Power των 60’s και από εκεί έως το πρόσφατο Black Lives Matter.

Το «κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα» δεν είναι ενιαίο· είναι ένα πολυπλόκαμο άθροισμα κινημάτων, που διακρίνονται μεταξύ τους ανάλογα με την ιδεολογία, τις πρακτικές, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και τους επιμέρους στόχους που βάζουν στο τραπέζι της συζήτησης.

Το βιβλίο εστιάζει στις προσωπικότητες που τέθηκαν στην εμπροσθοφυλακή αυτών των κινημάτων. Όχι κατ’ ανάγκη επειδή ήταν χαρισματικές· οι μεμονωμένες προσωπικότητες λειτουργούν περισσότερο ως οδοδείκτες, ως συμβολικοί αντιπρόσωποι των συλλογικών αγώνων ενός καταπιεσμένου λαού.

Πάντα υπό το πρίσμα του Black Power, το βιβλίο αυτό μιλάει για πρώιμες φεμινίστριες όπως η Ida B. Wells, αμπολισιονιστές όπως ο Frederic Douglas, ερμηνεύτριες του blues που διεκδίκησαν τη σεξουαλική τους ελευθερία όπως η Bessie Smith, πρωτοπόρους συνδικαλιστές όπως ο A. Philip Randolph, νομικούς όπως η Pauli Murray, διανούμενους όπως ο W. E. B. Du Bois, ο Langston Hughes και ο James Baldwin, παναφρικανιστές όπως ο Marcus Garvey, δημοσιογράφους όπως η Ella Baker, πρωτοπόρους ΛΟΑΤΚΙ ακτιβιστές όπως ο Bayard Rustin, ακτιβιστές της Πολιτικής Ανυπακοής όπως η Rosa Parks, εκπαιδευτικούς όπως ο Medgar Evers, μαρξίστριες όπως η Angela Davis, πολιτικοποιημένους ιερείς όπως ο Jesse Jackson, αθλητές που ήρθαν σε σύγκρουση με το κατεστημένο όπως ο Muhammad Ali ή οι Tommie Smith και John Carlos, οξυδερκείς συγγραφείς όπως ο Ralph Ellison, η Toni Morrison ή ο John Edgar Wideman, ριζοσπάστες μουσικούς της jazz όπως ο John Coltrane ή ο Archie Shepp και της soul όπως ο Curtis Mayfield, κινηματογραφιστές όπως ο Spike Lee· αναφέρεται επίσης σε κινήματα όπως ο παναφρικανισμός ή η Αναγέννηση του Χάρλεμ, σε πασιφιστικές θρησκευτικές συσπειρώσεις όπως η Southern Christian Leadership Conference, φοιτητικές ενώσεις όπως η Student Nonviolent Coordinating Committee και σε μαχητικές οργανώσεις όπως το Black Panther Party.

Στον πυρήνα του βιβλίου ξεδιπλώνεται η διαλεκτική σχέση (και όχι απλώς αντιπαράθεση) ανάμεσα στον Martin Luther King και στον Malcolm X· η μεταξύ τους διαλεκτική ώθησε το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα στο απώγειό του, την περίοδο από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 έως το τέλος της δεκαετίας του 1960.

Στη συγχρονία, η αγωνιστική κουλτούρα που κληροδότησε το Black Power στο Black Lives Matter παραμένει πάντα ζωντανή, σαν φλόγα που σιγοκαίει· όσο συνεχίζονται οι φυλετικές και ταξικές ανισότητες και η αστυνομική βία, απειλεί και πάλι να θεριέψει.

Right On!

Ο Θανάσης Μήνας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971. Σπούδασε δημοσιογραφία. Παρουσιάζει εκπομπές στο ραδιόφωνο και αρθρογραφεί κυρίως για θέματα σχετικά με τη μουσική και το βιβλίο. Κείμενά του έχουν δημοσιευθεί στις εφημερίδες Αυγή (ένθετο Αναγνώσεις), Εποχή (ένθετο Εποχή των Βιβλίων) και Athens Voice, στα περιοδικά Ποπ + Ροκ, Jazz + Τζαζ, Διαβάζω, Fractal Press, Zoo, Οξύ, Γαλέρα, Πολάρ και στα ηλεκτρονικά περιοδικά Ο Αναγνώστης, ΧΡΟΝΟΣ, The Zone και Avopolis.gr. Έχει συνεργαστεί με τους ραδιοφωνικούς σταθμούς Rock Fm, Ρόδον 94,4 και Εν Λευκώ. Από το 2008 έως το 2023 παρουσίαζε στον ραδιοφωνικό σταθμό 105,5 Στο Κόκκινο την εκπομπή «Inner City Blues» (από το ομώνυμο κομμάτι του Marvin Gaye), που ήταν κατά κύριο λόγο αφιερωμένη στην αφροαμερικανική μουσική (blues, jazz, soul) και κουλτούρα. Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο του Για τον Pynchon (2023), συλλογή δοκιμίων με θέμα τα έργα του Αμερικανού συγγραφέα Thomas Pynchon.

Photo Credit: Nubia Navarro (nubikini)