Έκθεση της Nevin Aladağ στο Art Space Pythagorion

Το κέντρο τέχνης Art Space Pythagorion στην Σάμο φιλοξενεί την ατομική έκθεση της Nevin Aladağ, από τις 20 Ιουλίου έως τις 10 Οκτωβρίου 2014.

Ακολουθώντας την πορεία δύο επιτυχημένων εκθέσεων όπως αυτές των Harun Farocki το 2012 και των Slavs and Tatars το 2013, το κέντρο τέχνης Art Space Pythagorion παρουσιάζει αυτό το καλοκαίρι την ατομική έκθεση της καταξιωμένης καλλιτέχνιδος Nevin Aladağ. Η έκθεση θα διαρκέσει από τις 20 Ιουλίου μέχρι τις 10 Οκτωβρίου και τα επίσημα εγκαίνια θα γίνουν την Δευτέρα 4 Αυγούστου, με την παρουσία της καλλιτέχνιδος και επιλεγμένων καλεσμένων από όλο τον κόσμο.

Παράλληλα με τα εγκαίνια, θα διοργανωθεί μια σειρά από ομιλίες και παρουσιάσεις έως τις 6 Αυγούστου. Προσκεκλημένοι διεθνείς επιμελητές, θεωρητικοί, καθηγητές και συγγραφείς θα αναπτύξουν έναν διάλογο σχετικά με τις έννοιες της ευρωπαϊκής ταυτότητας, της μετανάστευσης, των συνόρων και των παραβιάσεών των, καθώς και τον σημαντικό ρόλο της σύγχρονης τέχνης σε αυτό το πλαίσιο.

Υπάρχουν διάφορα είδη συνόρων: γεωγραφικά και πολιτιστικά, κοινωνικά και πολιτικά, καθώς και ιδεολογικά. Τα σύνορα είναι συχνά αόρατα, πράγμα που καθιστά δύσκολη την ανίχνευσή τους.

Σε άλλες περιπτώσεις, όμως, οριοθετούν εμπόδια, φράχτες ασφαλείας και σημεία ελέγχου. Δηλώνουν την παρουσία τους τόσο έντονα που είναι αδύνατο να τα αγνοήσουμε. Στη σκιά αυτών των οριοθετημένων τειχών αναπτύσσονται νεκρές ζώνες, ασαφή εδάφη και ουδέτερες ζώνες που δεν ανήκουν ούτε εδώ ούτε εκεί, αλλά κάπου ανάμεσα – προσωρινές επιφάνειες. Τα εδαφικά όρια καθορίζονται πρώτα συμβατικά, στο χαρτί, και μόνο αργότερα αποκτούν φυσική υπόσταση στο τοπίο. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τις ευθείες γραμμές που παρατηρούμε συχνά στον παγκόσμιο χάρτη. Η γένεση των διαχωριστικών γραμμών μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως μια ενέργεια σχεδίασης, κι αυτό με τη σειρά του κάνει ακόμα πιο ουσιαστική την ενασχόληση με το φαινόμενο, από καλλιτεχνική σκοπιά.

Το κεντρικό έργο της έκθεσης, με τίτλο Borderline, αποτελεί ειδική παραγγελία του Ιδρύματος Schwarz και δημιουργήθηκε επιτόπου στο Πυθαγόρειο. Αυτό το έργο βίντεο δείχνει τα απόνερα ενός πλοίου, όπως φαίνονται από το κατάστρωμα. Η κάμερα μετατοπίζεται αργά πάνω από το νερό και περιστασιακά υψώνεται για να καταγράψει τον ορίζοντα, αποκαλύπτοντας έτσι όγκους ξηράς. Κατά διαστήματα, εμφανίζονται πλάνα από μια οθόνη που δείχνουν τη θέση του πλοίου στο GPS. Σύντομα γίνεται σαφές ότι το πλοίο ακολουθεί το θαλάσσιο σύνορο Ελλάδας- Τουρκίας. Με τον τρόπο αυτό, το ίχνος από το αυλάκι που σχηματίζεται πίσω από το πλοίο απεικονίζει τη γραμμή των συνόρων, όπως καθορίστηκε κάποτε από τους χαρτογράφους. Σύντομα, η εφήμερη αυτή «αλετριά» στο θαλασσινό χωράφι ξανακλείνει και πάλι, αλλά παραμένει ζωντανή στο βίντεο, διατηρώντας το μετείκασμά της.

Ένα άλλο έργο παραγγελία για την έκθεση στη Σάμο έχει τίτλο Beeline [Νοητή γραμμή]. Κοιτώντας από τα παράθυρα του εκθεσιακού χώρου στη Σάμο, διακρίνεται η τουρκική ενδοχώρα. Η Aladağ μεταφέρει την ακριβή μετρική απόσταση από το κτήριο ως την τουρκική ακτή σε ένα σχοινί ψαράδων, αντίστοιχου μήκους, τυλιγμένο σε πολλά ξύλινα καρούλια. Τα καρούλια λειτουργούν ως σκαμνιά, επιτρέποντας στους επισκέπτες να καθίσουν πάνω στην πραγματική απόσταση και ταυτόχρονα να έχουν, μέσω του βλέμματος, άμεση αντίληψη της απόστασης από την Τουρκία. Με τον τρόπο αυτό, η Aladağ προσεγγίζει τις έννοιες της μέτρησης και της απόστασης αναφορικά με τα σύνορα. Το μήκος μιας συνοριακής γραμμής αντιπροσωπεύεται από μια ενιαία, μετρήσιμη μονάδα· το πλάτος της όμως δεν καθορίζεται. Δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα άυλο χαρτογραφικό σημάδι. Συχνά, η αντίληψη της κοινωνικής και πολιτιστικής απόστασης είναι εκείνο που ορίζει το υποτιθέμενο εύρος αυτού του χάσματος.

Η Nevin Aladağ γεννήθηκε στο Van στην Τουρκία το 1972 και σπούδασε γλυπτική στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου. Από το 2002 ζει και εργάζεται στον Βερολίνο. Το έργο της έχει παρουσιαστεί επανειλημμένα σε όλο τον κόσμο μέσω ατομικών και ομαδικών εκθέσεων σε καταξιωμένα ιδρύματα και μουσεία όπως: η Μπιενάλε της Sharjah , η Kunsthalle Basel, το MOT-Museum of Contemporary Art Tokyo; το Haus der Kunst, Munich; η Hayward Gallery, London; η XIV Biennale Internationale di Scultura, Carrara; η 11th Istanbul Biennial; η 8th Taipei Biennial, Taiwan; το Kunsthaus Zürich, Switzerland; η Kunsthalle Fridericianum, Kassel; Mathildenhöhe, Darmstadt; ARTER Vehbi Koc Foundation Istanbul and Museo Tamayo in Mexico City ανάμεσα σε άλλα.

Εκτός από άνθρωπος που κινείται ανάμεσα σε δύο πολιτισμούς, η Aladağ είναι μία καλλιτέχνις που εργάζεται πέρα από σύνορα και καλλιτεχνικά είδη. Χρησιμοποιώντας διαφορετικά μέσα έκφρασης, δημιουργεί αντικείμενα και ταινίες που δίνουν στο θέμα της διέλευσης των συνόρων μια ποιητική, δημιουργική σημασία. Η έκθεση, που αποτελεί την πρώτη της έκθεση στην Ελλάδα, περιλαμβάνει επτά δημιουργίες βίντεο, ένα ηχητικό έργο και μια εγκατάσταση.

Την καλλιτεχνική διεύθυνση του Ιδρύματος Schwarz έχει η Δρ Andrea Lukas, Ιστορικός Τέχνης από το Μόναχο. Μετά από πολλά χρόνια ως διευθύντρια του Ιδρύματος της Pinakothek der Moderne στο Μόναχο, εργάζεται τώρα ως ανεξάρτητη σύμβουλος σε συλλέκτες ογές και ιδρύματα.

Την έκθεση στη Σάμο επιμελείται η Μαρίνα Φωκίδη, ανεξάρτητη επιμελήτρια, διευθύντρια της Kunsthalle Athena και εκδότρια του περιοδικού τέχνης South. Υπήρξε επίτροπος και επιμελήτρια του ελληνικού περιπτέρου στην 51η Μπιενάλε της Βενετίας (2003) και επιμελήτρια της 1ης Μπιενάλε στα Τίρανα (2001).

Η αίθουσα τέχνης Art Space Pythagorion αποτελεί μια πρωτοβουλία του Ιδρύματος Schwarz, που εδρεύει έδρα στο Μόναχο.