Σχέδια και ζωγραφικές μακέτες για το θέατρο από το προσωπικό αρχείο του σκηνογράφου και ενδυματολόγου Δαμιανού Ζαρίφη, αλλά και μια σειρά από κοστούμια, πολύτιμα απομεινάρια παραστάσεων που κατοικούν μονίμως στα βεστιάρια του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν: αυτός ο υλικός πυρήνας είναι η αφετηρία της έκθεσης που φέρει τον τίτλο «Ο παλμός του σχεδίου».
Πρόκειται για μία έκθεση – αφιέρωμα που στοχεύει στοχεύει, βασικά, μέσα από την σχεδιαστική δραστηριότητα του καλλιτέχνη, να αναδείξει ορισμένες αισθητικές σταθερές, οι οποίες διέτρεχαν την σκηνογραφική και ενδυματολογική δουλειά του, πέρα από τις αναγκαίες υφολογικές αλλαγές και τις ειδικές απαιτήσεις ή ιδιαιτερότητες κάθε θεάματος.
Επιπλέον, μεταξύ άλλων, στοχεύει να συγκεντρώσει στον χώρο του Ωδείου Αθηνών, και παλιούς συνεργάτες, φίλους από το θέατρο, τον κινηματογράφο, την όπερα, σε μια τιμητική αναφορά, δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του καλλιτέχνη (Μάιος 2007).
Η έκθεση, η οποία τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, εγκαινιάζεται στις 8 Ιανουαρίου στο Πολυχώρο Ω2 του Ωδείου Αθηνών και θα διαρκέσει έως τις 20 Ιανουαρίου. Εκτός από τις ζωγραφικές μακέτες και τα σχέδια του καλλιτέχνη, θα εκτεθούν στους χώρους του Ωδείου και 55 κοστούμια ιστορικών παραστάσεων. Τα κοστούμια παραχωρήθηκαν ευγενώς από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Εθνική Λυρική Σκηνή, το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν. Έτσι, η έκθεση πραγματοποιείται με την υποστήριξη των ανωτέρω φορέων, καθώς και του Ωδείου Αθηνών. Την επιμέλεια της υπογράφει η θεατρολόγος Ελένη Βαροπούλου.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Προβολές, οπτικοακουστικό, φωτογραφικό υλικό και άλλα ντοκουμέντα από το θέατρο και τον κινηματογράφο θα εμπλουτίζουν την έκθεση. Χάρη στην έμπρακτη υποστήριξη των σκηνοθετών του κινηματογράφου, Βασίλη Βαφέα, Παντελή Βούλγαρη και Γιάννη Σμαραγδή, θα υπάρξει αναφορά και σε κινηματογραφικές ταινίες των παραπάνω δημιουργών, με τους οποίους συνεργάστηκε ο σκηνογράφος και ενδυματολόγος. Ειδικότερα, ο Βασίλης Βαφέας, δημιουργώντας ένα οπτικοακουστικό περιβάλλον με τίτλο «μνήμες φιλίας και συνεργασίας» θα παρουσιάσει την συνεργασία του με τον Δαμιανό Ζαρίφη στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Φωτογραφικά πορτραίτα του Δαμιανού Ζαρίφη από τον Κώστα Ορδόλη και τη Βουβούλα Σκούρα περιλαμβάνονται στα εκθέματα. Αναφορά στην ταινία «Νύφες» του Παντελή Βούλγαρη θα κάνει ο φωτογράφος Γεράσιμος Νεόφυτος.
Η έκθεση-αφιέρωμα στον Δαμιανό Ζαρίφη ξεκινάει με μια ειδική εκδήλωση, την βραδιά των εγκαινίων, 8 Ιανουαρίου και ώρα 19.00 με παρεμβάσεις ανθρώπων του θεάτρου και συνεργατών του. Ανάμεσά τους θα είναι ο Βασίλης Παπαβασιλείου, ο Θεόδωρος Τερζόπουλος, η Όλια Λαζαρίδου, ο Μανόλης Παντελιδάκης, καθώς και η σοπράνο Τζούλια Σουγλάκου, η οποία θα ερμηνεύσει songs από την όπερα Μπρεχτ-Βάιλ, «Άνοδος και πτώση της πόλης Μαχαγκόνυ». Θα την συνοδεύει στο πιάνο ο Δημήτρης Γιάκας.
Ξεναγήσεις και συζητήσεις για το ρόλο του σκηνογράφου σήμερα και τις σύγχρονες σκηνογραφικές τάσεις, θα πλαισιώσουν την παραπάνω έκθεση. Φοιτητές από το τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, σπουδαστές της Σχολής Βακαλό, της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου και του Ωδείου Αθηνών θα επισκεφθούν την έκθεση και θα πάρουν μέρος στην εκπαιδευτική δράση.
Λίγα λόγια για τον Δαμιανό Ζαρίφη
Ο Δαμιανός Ζαρίφης (1946 -2007) ήταν ένας από τους σημαντικότερους σκηνογράφους της γενιάς του και σημάδεψε το ελληνικό θεατρικό τοπίο τα χρόνια της Μεταπολίτευσης και τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Παράλληλα με τη δημιουργία του στο θέατρο, δίπλα στους σπουδαίους σκηνοθέτες αυτής της περιόδου και με τα πιο αντιπροσωπευτικά θεατρικά σχήματα – κρατικές σκηνές, Δημοτικά Περιφερειακά θέατρα, θιάσους του ελευθέρου θεάτρου και ομάδες – έντονη ήταν η παρουσία του και στον κινηματογράφο, όπου συνεργάστηκε σκηνογραφικά και ενδυματολογικά σε δεκάδες ταινίες για ορισμένες από τις οποίες διακρίθηκε και βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Απόφοιτος της Σχολής Βακαλό, ύστερα από μακρόχρονη διαμονή και σπουδές στο Παρίσι, ξεκίνησε τη θεατρική δουλειά του στο Θέατρο Τέχνης το 1974, κάνοντας τα σκηνικά και κοστούμια για το έργο του Μπρεχτ Ο Τρόμος και η Αθλιότητα του Γ’ Ράϊχ σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν. Εκεί, συνεργάστηκε σε περισσότερα από 20 θεάματα, κυρίως έργα της νεοελληνικής δραματουργίας και δούλεψε, βασικά πλάι στο σκηνοθέτη Γιώργο Λαζάνη. Με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών συνεργάστηκε συστηματικά μετά το 1992.
Από τις δεκάδες συνεργασίες του με γνωστούς σκηνοθέτες και σκηνοθέτριες του ελληνικού θεάτρου, αναφέρονται, ενδεικτικά οι Λεωνίδας Τριβιζάς, Βασίλης Παπαβασιλείου, Λευτέρης Βογιατζής, Θεόδωρος Τερζόπουλος, Γιώργος Μιχαηλίδης, Μιχάλης Κακογιάννης, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Βίκτωρ Αρδίττης, Σταύρος Ντουφεξής, Μάγια Λυμπεροπούλου, Γιώργος Ρεμούνδος, Βασίλης Βαφέας.
Σε κείμενο που συνοδεύει την έκθεση, η επιμελήτρια Ελένη Βαροπούλου αναφερόμενη στις ζωγραφικές μακέτες του καλλιτέχνη σημειώνει: «Τα σχέδιά του με χρωματιστά μολύβια, μελάνι, γκουάς, μαρκαδόρους, στυλό, ήσαν σχέδια εν δράσει. Ο παλμός τους σχετίζεται με κάτι το κατεπείγον που μεταδίδουν. Βγαλμένα συχνά από τις πρόβες, φανερώνουν μιαν ένταση, αλλά και πειθαρχία στη γραμμή. Επιβεβαιώνουν τη δύναμη του καθαρού περιγράμματος που διευκρινίζει τη σιλουέτα και εξασφαλίζει την ακρίβεια της φόρμας.»
Συντελεστές:
Επιμέλεια έκθεσης: Ελένη Βαροπούλου
Συντονισμός & προβολή έκθεσης: Σταυρούλα Κατσιαμπούλα
Εκτέλεση παραγωγής: SUB.URBAN IMAGES & SOUNDSCAPES
Φωτισμοί: Αλέξανδρος Πολιτάκης, Χρήστος Τόλης
Προβολές: Γιάννης Ντουσιόπουλος
Διαμόρφωση πλαισίων μακετών: Νίκος Σδράλης
Φωτογραφία θέματος: Κοστούμι του Δαμιανού Ζαρίφη από την όπερα των Μπρέχτ και Βάιλ Άνοδος και πτώση της πόλης Μαχαγκόνυ – Εθνική Λυρική Σκηνή. © Χρήστος Τόλης
