Την έκθεση «Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος με το βλέμμα δύο γυναικών ζωγράφων: Θάλεια Φλωρά Καραβία – Νάντεζντα Πέτροβιτς» διοργανώνουν το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα σε συνεργασία με το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθήνας, το Ιστορικό Μουσείο της Σερβίας, Βελιγράδι, το Εθνικό Μουσείο Βελιγραδίου, το Γ΄ Σώμα Στρατού και τον Σύνδεσμο Μοναστηριωτών και των πέριξ «Η Καρτερία».
Την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφουν η κ. Σταυρούλα Μαυρογένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης και η Δρ. Ντούσιτσα Μπόγιτς, Διευθύντρια του Μουσείου Ιστορίας της Σερβίας. Τον γενικό συντονισμό έχει η κ. Φανή Τσατσάια, Διευθύντρια του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.
Εισαγωγικό σημείωμα
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, μετατράπηκαν στις πλέον αιματηρές συγκρούσεις στην περιοχή κατά τον 20ο αιώνα. Ταυτόχρονα, κινητοποίησαν ευρύτερους πληθυσμούς, μεταξύ αυτών και γυναικών.
Οι γυναίκες, αν και απεύχονται τον πόλεμο και τη βία, εντούτοις κινητοποιούνται, καθώς τον θεωρούν επιβεβλημένο για την προώθηση των εθνικών πόθων. Οι γυναίκες, οι οποίες μέχρι τότε βρίσκονταν στα μετόπισθεν των μαχών, συστρατεύονται τόσο για τη μεταφορά πολεμοφοδίων στις ένοπλες δυνάμεις όσο και στην περίθαλψη των τραυματιών.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η κινητοποίηση αυτή νομιμοποίησε τη συμμετοχή τους σε πολλά, απαγορευμένα μέχρι τότε, πεδία δραστηριότητας και δημιούργησε τις κατάλληλες συνθήκες μέσα στις οποίες αναπτύχθηκαν, πρωτόγνωρες για το γυναικείο φύλο, ελευθερίες. Οι νέοι αυτοί ρόλοι, αλλά και οι πιο παραδοσιακοί, χάραξαν για το γυναικείο κίνημα έναν καινούργιο δρόμο στην αυγή του νέου αιώνα.
Μεταξύ των νέων ρόλων που διεκδίκησαν οι γυναίκες των Βαλκανικών Πολέμων ήταν και εκείνος της ζωγράφου. Δεν επρόκειτο για έναν περιχαρακωμένο ρόλο, αλλά μία ιδιότητα που αναδείχθηκε παράλληλα με εκείνον της νοσοκόμας.
Δύο, λοιπόν, τέτοιες γυναίκες, η ελληνίδα Θάλεια Φλωρά-Καραβία και η σερβίδα Νάντεζντα Πέτροβιτς, μετείχαν στους Βαλκανικούς Πολέμους και μάλιστα και με τις δύο προαναφερόμενες ιδιότητες, της νοσοκόμας και της ζωγράφου. Η βιωματική επαφή με τη βία του πολέμου, όπως αυτή αποτυπωνόταν στους χώρους των νοσοκομείων, προσέδωσε στα ζωγραφικά τους έργα έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, αυτόν της γυναικείας ματιάς, για την ακρίβεια, ευαισθησίας, σε μία υπόθεση που μέχρι τότε θεωρούνταν ανδρική υπόθεση.
Στόχος της παρούσας έκθεσης είναι να αναδείξει τις εικαστικές δημιουργίες των δύο αυτών σημαντικών γυναικών, που αποτύπωσαν την καθημερινότητα τόσο των στρατιωτών, μακριά από τα πεδία των μαχών, όσο και την ομορφιά του βαλκανικού τοπίου, πέρα και έξω από τις πολεμικές συγκρούσεις.