Η έκθεση «Από τον Νότο στον Βορρά: αποικίες των Κυκλάδων στο βόρειο Αιγαίο» επικεντρώνεται στο φαινόμενο του αποικισμού του βόρειου Αιγαίου από τους Κυκλαδίτες, λίγο πριν από τα μέσα του 7ου αι. π.Χ. όταν οι Άνδριοι σε συνεργασία με τους Χαλκιδείς ίδρυσαν αποικίες στην ανατολική Χαλκιδική και τον Στρυμονικό κόλπο και οι Πάριοι εγκαταστάθηκαν στη Θάσο και στη Θασιακή Περαία.
Μια ιστορία που διαπερνά πολυάριθμες πτυχές του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού: το εμπόριο και την οικονομία, τις πολιτικές μεταβολές και τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς, τις λατρείες και τα ταφικά έθιμα, αλλά και τους μύθους που πλάστηκαν γύρω από την ιδέα της θαλασσινής περιπέτειας και της αναζήτησης του ιδανικού τόπου από ηρωικούς ανθρώπους που δεν φοβήθηκαν να αναμετρηθούν με το αδύνατο και να το νικήσουν.
Στόχος της εκθεσιακής αφήγησης είναι να διερευνηθούν: τα αίτια, οι συνθήκες και τα κίνητρα της εκδήλωσης του αποικιακού ρεύματος από την Πάρο και την Άνδρο στο βόρειο Αιγαίο, τα ιδιαίτερα αλλά και τα κοινά χαρακτηριστικά των μητροπόλεων και των αποικιών τους, η συμβολή των θαλάσσιων δρόμων στη διαμόρφωση πολιτιστικών και εμπορικών δικτύων στον αιγαιακό χώρο και ευρύτερα, η επαφή και η αλληλεπίδραση των αυτοχθόνων πληθυσμών με τους αποίκους, οι απαρχές της διαμόρφωσης της κοινής ελληνικής πολιτιστικής παράδοσης.
Η έκθεση αναπτύσσεται σε δύο αίθουσες: Η πρώτη αίθουσα είναι αφιερωμένη στη μητρόπολη Άνδρο παρουσιάζοντας τις πόλεις της Ζαγορά και Υψηλή, και τις αποικίες της, Άκανθο, Σάνη, Στάγειρα και Άργιλο. Στη δεύτερη αίθουσα παρουσιάζονται η μητρόπολη Πάρος και η αποικία της Θάσος, καθώς και τρεις από τις αποικίες της Θάσου στην απέναντι ακτή, η Νεάπολη, η Οισύμη και η Γαληψός.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η αφήγηση ακολουθεί την ιστορική διαδρομή των πόλεων –μητροπόλεων και αποικιών- ενσωματώνοντας μυθολογικές αναφορές, φιλολογικές και επιγραφικές μαρτυρίες, τα ιστορικά και αρχαιολογικά δεδομένα, αλλά και ενδιαφέροντα στοιχεία άλλων πρόσφατων σχετικών μελετών, όπως ανθρωπολογικές, αρχαιοβοτανικές κ.ά. Επίσης, με στόχο τη δημιουργία ενός ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα παρουσιάζονται ‘προφίλ’ επώνυμων κατοίκων των πόλεων, όπως ο Πάριος Αρχίλοχος και ο Σταγειρίτης Αριστοτέλης, αλλά και μικρές ιστορίες των ανώνυμων, που άφησαν απτά τα ίχνη τους μέσα από τα υλικά κατάλοιπα: ιστορίες ερωτικής ζήλιας, άτυχων θανάτων, πολύτιμων φυλακτών, μαγειρικής στην κουζίνα, άωρων θανάτων, λεπτών χειρουργικών επεμβάσεων και πολλές άλλες δίνουν την ευκαιρία στον σημερινό επισκέπτη να συνδεθεί άμεσα με τους ανθρώπους του παρελθόντος.
Καινοτομία της έκθεσης αποτελεί η δημιουργία ενός δεύτερου επιπέδου αφήγησης που απευθύνεται σε παιδιά. Σε συγκεκριμένα σημεία της έκθεσης αναπτύσσονται παιδικές γωνιές όπου με ειδικό εποπτικό υλικό και hands-on εκθέματα τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία μέσω διάδρασης να γνωρίσουν πτυχές της καθημερινότητας των αρχαίων, όπως η χρήση της γραφής, η μαγειρική και ο αθλητισμός.
Συνολικά, παρουσιάζονται, για πρώτη φορά μαζί, 478 αντικείμενα των συλλογών του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, των Εφορειών Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, Σερρών, Καβάλας – Θάσου, της Νομισματικής Συλλογής Alpha Bank και του Μουσείου Εκμαγείων ΑΠΘ μαζί με κείμενα, εικόνες και αναπαραστάσεις.
Η περιοδική έκθεση «Από τον Νότο στον Βορρά: αποικίες των Κυκλάδων στο βόρειο Αιγαίο» , θα διαρκέσει ένα έτος, κατά τη διάρκεια του οποίου θα διεξαχθούν εκπαιδευτικές δράσεις, πειραματικό εργαστήριο και οργανωμένες ξεναγήσεις. Για την έκθεση θα εκδοθεί φυλλάδιο και κατάλογος στα ελληνικά και αγγλικά.
Σας προσκαλούμε να ανακαλύψετε μαζί μας αυτό το μοναδικό ταξίδι στο παρελθόν!
Κεντρική φωτογραφία άρθρου: Μαρμάρινη κεφαλή του θεού Ήλιου, Σάνη, τέλη 4ου – αρχές 3ου αι. π.Χ. © ΥΠΠΟΑ Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους (φωτογράφος Ο. Κουράκης)
