Η πινακοθήκη Γρηγοριάδη παρουσιάζει εικαστική έκθεση με θέμα την εγγύτητα η οποία θα εγκαινιαστεί την Τετάρτη …
15 Ιουνίου και θα διαρκέσει μέχρι το Σάββατο 22 Οκτωβρίου 2011.
Η έννοια της Εγγύτητας και του ιντιμισμού (intimisme) χρησιμοποιείται στη ζωγραφική για να περιγράψει το έργο των Κλώντ Βιγιάρ και Πιέρ Μπονάρ. Οι δυο αυτοί καλλιτέχνες δημιουργούν ένα ύφος που επικεντρώνεται σε οικιακές σκηνές και εσωτερικά, απεικονίζουν το «ιδιωτικό» ως μία προστατευμένη περιοχή του ατόμου που καθοδηγείται από την οικογενειακή ζωή και τις συναναστροφές με τα οικεία πρόσωπα.
Το έργο των ιντιμιστών ζωγράφων προσδιορίζεται ως μία απόσυρση από την κοινωνία, ως μία επιστροφή στον ιδιωτικό χώρο. Τα χαρακτηριστικά αυτής της στροφής παρατηρούνται κυρίως τον 19ο αιώνα. Η «εφεύρεση της ατομικότητας» αποτελεί ένα προϊόν αυτού του αιώνα. Τότε, δεν πραγματοποιείται απλά ένας διαχωρισμός ανάμεσα στο δημόσιο χώρο και τον ιδιωτικό. Η διάκριση του δημόσιου/ιδιωτικού γίνεται, τώρα, μέσα από την προβολή ενός καινούργιου στόχου, την ανακάλυψη και την έκφραση του εαυτού.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η αντίληψη της εγγύτητας και της οικειότητας που προβάλλεται μέσα από το έργο των Μπονάρ και Βιγιάρ δεν είναι ανεξάρτητη από τη γενική αντίληψη περί της «έκφρασης της προσωπικότητας». Μία τέτοια αντίληψη θα εκφραστεί στο σύγχρονο μυθιστόρημα και στην τεχνική, πλέον, του μονόλογου, αλλά και σαν καθήκον ολόκληρων επιστημών, όπως της ψυχανάλυσης.
Όλο το πρόγραμμα της νεωτερικότητας προσδιορίζεται από αυτήν την επιστροφή στον εαυτό. Ο 19ος αιώνας δημιουργεί μία διαρκή σύγκρουση των ναρκισσισμών. Οι αισθητικές σειρές που δημιουργούνται με μία παρουσίαση της Εγγύτητας και του ιντιμισμού ξεκινούν βέβαια από την «έκφραση του εαυτού», αλλά ανοίγονται στην ερωτική εμπειρία μέσα στον απομονωτισμό.
Η παρουσίαση, για παράδειγμα, του ερωτισμού προϋποθέτει την προστατευμένη περιοχή του ιδιωτικού. Η διερεύνηση της έννοιας προχωρά στην αναζήτηση μίας ασκητικής διανοητικής στάσης καθώς και στη διαδικασία της απομόνωσης στη διάρκεια του στοχασμού, π.χ. στον Μαρσέλ Προύστ. Η εγγύτητα και ο ιντιμισμός δηλώνουν την έκφραση της προσωπικότητας, οδηγούν στον αισθησιασμό, προϋποθέτουν τον ασκητισμό. Οι αισθητικές σειρές που ανοίγονται με αυτή την έννοια και παρουσιάζονται στην έκθεση απαιτούν την περιγραφή αυτών των τριών επιπέδων.
O Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης αποτέλεσε το χαρακτηριστικό παράδειγμα ιντιμιστή ζωγράφου στην ελληνική ζωγραφική. Απεικόνισε, σχεδόν αποκλειστικά, εσωτερικά χώρων, οικεία πρόσωπα, φίλους του. Ποια είναι, όμως, η σχέση του καλλιτέχνη με την ευρωπαϊκή αντίληψη της εγγύτητας και του ιδιωτικού; Ο ευρωπαϊκός ιντιμισμός αναπαριστά το εσωτερικό δημιουργώντας το χώρο που αποσύρεται ο αστός. Ένας τέτοιος χώρος έχει το χαρακτηριστικό του οικείου. Το ιδιωτικό είναι μία καθαγιασμένη εικόνα της αστικής κοινωνίας.
Στον Μπονάρ αντιλαμβάνεσαι την «ευτυχία να βρίσκεται κανείς μέσα στο σπίτι του». Αντίστοιχα στον Βιγιάρ το ιδιωτικό γίνεται η έκφραση του αινίγματος της ύπαρξης. Η ιδιωτικότητα στον Τριανταφυλλίδη δεν έχει τον καταφατικό χαρακτήρα που συναντάμε στην ευρωπαϊκή ζωγραφική. Το ιδιωτικό αποτελεί το καταφύγιο από έναν κίνδυνο. Το ιδιωτικό προστατεύει μπροστά στην εχθρότητα του δημόσιου που θεματοποιείται ως κίνδυνος. Εδώ δεν συναντάμε τη διαλεκτική σχέση ιδιωτικού/δημόσιου αλλά την τομή και την αντίθεσή τους. Οι σχεδόν μονόχρωμες επιφάνειες του δεν προβάλλουν τη λαμπρότητα της αστικής ζωής.
Οι «Εγγύτητα» αποτελεί μία έκθεση που παρουσιάζει μία έννοια. Μολονότι πρόκειται για εικαστική παρουσίαση, μόνο ένα κομμάτι της είναι καθαρά εικαστικό. Η μουσική, τα θεωρητικά κείμενα, η λογοτεχνία οι διαφάνειες, η ιστορική φωτογραφία, τα φιλμ, και η video art που φιλοξενούνται δεν αποτελούν την εικαστική τεκμηρίωση ενός ιστορικού γεγονότος αλλά ανασυγκροτούν το ίδιο το αντικειμενικό πλαίσιο της ιδέας.
Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης, Άγγελος Θεοδωρόπουλος, Αριστείδης Βαρούχας, Γιάννης Τσαρούχης, Γιώργος Μπουζιάνης, Κώστα Σπυρόπουλος, Φρέντ Μπουασονάς, Σερίν Νεσάτ, Διαμαντής Διαμαντόπουλος, Φίλιππος Μαργαρίτης, Όθωνας Περβολαράκης, Ορέστης Κανέλλης, Γιώργος Ιακωβίδης, Χέλμουτ Νιούτον, Ανρί- Καρτιέ Μπρεσόν, Δημήτρης Γαλάνης, Φώτης Κόντογλου, Τζόζεφ Μπόυς, Κατερίνα Αθανασίου.
Θα παρουσιαστεί αρχειακό υλικό και φωτογραφίες που τράβηξαν οι Κλώντ Βιγιάρ και Πιερ Μπονάρ, αποσπάσματα ταινιών του Πιερ Πάολο Παζολίνι καθώς και αρχειακό υλικό για τον Λούτβιχ Βιττγκενστάιν και τον Μάρτιν Χάιντεγκερ.
Λεζάντες φωτογραφιών:
έξω: Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης – Η κοπέλα με το μαντολίνο – ελαιογραφία, Μέσα: 1. Γιώργος Ιακωβίδης – ελαιογραφία -, 2. Όθωνας Περβολαράκης – ελαιογραφία -, 3. Γιάννης Τσαρούχης – ελαιογραφία -, 4. Δημήτρης Διαμαντόπουλος – ακουαρέλα, 5. Ορέστης Κανέλλης – ελαιογραφία