“Ξαπλωμένος στο πάτωμα του σπιτιού σου κοιτάς ψηλά, ένα βύθισμα διατρέχει το δωμάτιο, από την πόρτα ως το παράθυρο, και όλα φαντάζουν εντελώς ακίνητα, ο αέρας επηρέαζει το τσιμέντο με αδιάσειστο τρόπο, ή χρειάζεται εκατομμύρια χρόνια για να γινει αντιληπτό και, καθώς ο άερας διαπερνά το χώρο, όλα τα φυτά σου πάλλονται και τα πάντα ζωντάνευουν με κάποιο τρόπο, και εδώ είναι οι σκέψεις όλων των ανθρώπων σε όλες τις εποχές και σε όλους τους τόπους, δεν είναι πρωτότυπες για μένα,
και αυτός ο αέρας πάνω στα φυτά σου είναι ο κοινός αέρας που διατρέχει την υφήλιο, και δεν έχουμε φιλοδοξίες οικουμενικότητας, χαίρομαι που δεν έχουμε, αλλά τα σωματίδια του αέρα φέρνουν κόκκους γύρης που έχουν ηλεκτριστεί, κόκκους άμμου από την έρημο, ίσως θαλασσινό νερό και αυτά τα σωματίδια ήταν κάπου αλλού πριν φτάσουν εδώ, και η πορεία τους δεν θα τερμαστεί στην πόρτα τούτου του σπιτιού,
και αν συνεχίσουμε να λέμε ο ένας στον άλλο ιστορίες, μπορούμε να φανταστούμε ότι ίσως να έχουν διαποτιστεί από τον ίδιο αέρα, να έχουν ανασυγκροτηθεί και να έχουν ανασυνδυαστεί, να έχουν επαναφορτιστεί ως μέσο ήχου, που στροβιλίζεται καθώς κινείται, φέρνοτας τον ήχο ενός τυμπάνου, σαν εκείνη την ιστορία από το Καμπούκι όπου μια αλεπού αναγνωρίζει την φωνή των γονιών της καθώς ένα κορίτσι παίζει τύμπανο φτιαγμένο από το δέρμα τους, ή οποιοδήποτε άλλη ιστορία,
παρόλα αυτά πάντα ένοιωθα ότι τα έργα σου δεν λένε ποτέ ιστορίες, καθώς τείνω να πιστεύω ότι για κάθε αφήγηση είναι απαραίτητος ο παρελθόντας χρόνος, ακόμα και αν αυτό το παρελθόν ήταν πριν πέντε δευτερόλεπτα, ένα δευτερόλεπτο πριν είναι ήδη παρελθόν, η ανθρώπινη μνήμη δεν έχει σχέση με τον γεωλογικό χρόνο, τα φυτά και τα ψάρια δεν ξέρουν τι θα φέρει το αύριο, ούτε τα βράχια και τα μέταλλα ξέρουν,
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
αλλά όλοι ζούμε στο τώρα, και όλοι χρειαζόμαστε οράματα και όλοι χρειαζόμαστε όνειρα, και για όσο τα μεταλλικά γλυπτά σου πάλλονται θα βρίσκονται στο Παρόν, και το παρελθόν τους, η υλική τους υπόσταση είναι άσχετη με την αφήγηση, αλλά ίσως αυτή η αφήγηση να μην χρειάζεται το παρελθόν καθόλου και τα γλυπτά να γράφουν την δική τους ιστορία καθώς ταλαντεύονται απαλά και αναπνέουν,
και ίσως βέβαια τίποτα να μην ήταν ακίνητο πριν μπει ο αέρας, που πέρασε από το παράθυρο σαν να πέρασε από μία απόκοσμη πύλη μόνο και μόνο για να κάνει αυτά τα φυτά να χορέψουν, και όλα ίσως να πάλλονταν και να ανέπνεαν ήδη μέσα στην απόλυτη σιγή, και αν συγκεντρωθείς αρκετά μπορείς να νιώσεις τον παλμό του τσιμεντένιου τοίχου και να νοιώσεις τις τεκτονικές δονείσεις της γης, και το μάγμα να ρέει στα έγκατα της κάτω από τα πόδια μας, και τα κόκκαλα μας να τρίζουν σαν το τρίξιμο της φωτιάς, και μπορείς να δεις το φως απο τις πυγολαμπίδες να αντικατροπτίζεται στο γυαλισμένο μέταλλο,
και δεν υπάρχει καμία μαγεία σε αυτό, είναι απλώς ο τρόπος που είναι τα πράγματα, και μερικές φορές πρέπει να υψώσουμε τη φωνή μας γιατί η μουσική είναι πολύ δυνατά και να αφήσουμε τα ρούχα μας να πάλλονται στον ρυθμό του μπάσσου, ηχητικά κύματα και έντονα φώτα, δυνατά σαν τον ήλιο, μας τυφλώνουν αν τα κοιτάξουμε για πολύ ώρα, αλλά δεν είναι αυτή η μεγαλύτερη ένδειξη του έρωτα, σαν να τραγουδάς σε ένα χωράφι με καλαμπόκι,
και όλες οι πράξεις καλοσύνης να μην είναι θλιβερές ή χρηστικές, να είναι απλώς οριζόντιες όπως και όλα γύρω μας διαποτίζονται με θανατηβόρα βία, κάθετα και συστημικά, δηλητηριώδη, και μερικές φορές το μόνο που θέλεις είναι να νοιώθεις τον ήλιο να καίει το δέρμα σου και να αναζητείς σημεία ζωής σε πράγματα νεκρά, ένα είδος ζωτικότητας που λειτουργεί σαν διάβρωση, δυνατό σαν τον άνεμο δίπλα στην θάλασσα, που μεταμορφώνει τα πάντα”.
-André Romão
* Τα πλάγια γράμματα είναι αποσπάσματα από Clarice Lispector (Uma Aprendizagem ou o Livro dos Prazeres, 1969), Walt Whitman (Song of Myself, 1855) και τα τελευταία λόγια του Fernando Pessoa στο νεκροκρεβατό του (29-11-1935)
Η Joana Escoval
Η Joana Escoval γεννήθηκε το 1982 στη Λισαβώνα της Πορτογαλία. Είναι απόφοιτη του School of Fine Arts, FBAUL της Λισαβώνας (2002-2008), της Accademia di Belle Arti di Firenze, Φλωρεντία (2008) και του Fine Arts Class, UMA στη Μαδέιρα (2001-2002).
Έχει διακρηθεί με το βραβείο Bes Revelação Award το 2012, από το Calouste Gulbenkian Foundation και FLAD Grant το 2013 και το βραβείο Finalist EDP Foundation New Artists Prize το 2015.
Στις ατομικές της εκθέσεις συγκαταλέγονται: “Ι forgot to go to school yesterday”, που έχει επιμεληθεί o Luis Silva και ο João Mourão, μια συνεργασία μεταξύ του Kunsthalle Lissabon και του Kunsthalle Tropical (2016) και το “Lichens Never Lie” που έχει επιμεληθεί η Sophia Kaplan, στο κέντρο σύγχρονης τέχνης La Crie, Rennes (2016).