Η Ελεάννα Μπαλέση παρουσιάζει μια νέα δουλειά από σπασμένους και λιωμένους οπτικούς δίσκους (CD και DVD). Mετατρέπει τα θραύσματα των παραδοσιακών αυτών μέσων καταγραφής ψηφιακών δεδομένων σε φόρμες που σκιαγραφούν ένα ηχοτοπίο. Η παρουσίαση της αποτελεί τη δεύτερη πράξη της σπονδυλωτής έκθεσης Unlearning Noise (14 Οκτωβρίου – 10 Δεκεμβρίου 2023), με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ. Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες προσκαλούν το κοινό να αποκωδικοποιήσει τον θόρυβο της πόλης και να επαναξιολογήσει τη σημασία και τις δυνατότητες του.
***
-Από την προηγούμενη ατομική σας έκθεση το 2021 είχατε ήδη ξεκινήσει να χρησιμοποιείτε σπασμένους και λιωμένους οπτικούς δίσκους (CD και DVD). Τι σας μαγνητίζει σε αυτό το υλικό;
Η έννοια της μνήμης, της αναπαραγωγής και της κατασκευής της είναι ένα στοιχείο που προϋπήρχε στις θεωρητικές και πρακτικές μου αναζητήσεις από τα φοιτητικά μου χρόνια. Μέσα από πολλούς πειραματισμούς, οι οποίοι ήταν συνδεδεμένοι με την καύση ως ίχνος και μονάδα μέτρησης του χρόνου οδηγήθηκα σε μια ποιητική της πρακτικής “CD Burner,” το οποίο είναι ένα πρόγραμμα εγγραφής λογισμικού οπτικού δίσκου. Συμβολικά χρησιμοποιείται ο όρoς στο έργο όπως και το ίδιο το υλικό έχοντας ως χαρακτηριστικά τη μνήμη, τη χωρητικότητα και τη δυνατότητα αναπαραγωγής της. Τα δύο μέσα (CD και DVD) υπονοούν τον ήχο και την εικόνα μαζί, λειτουργούν ώς προσωπική βιβλιοθήκη και κυοφορούν αναμνήσεις. Στην διαδικασία “CD Burner” το υλικό αν και πρακτικά καίγεται ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία της καταγραφής, στην ουσία αυτό μεταπλάθεται σε ένα νέο αφήγημα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
-Η σημερινή εγκατάσταση θυμίζει οργανικές φόρμες όπως και στην προηγούμενη ενότητα δουλειά σας. Είναι σαν αυτές που ανακαλύπτουμε στο βυθό της θάλασσας ή σαν σταλαγμίτες/ σταλαχτίτες. Σε αυτή την τελευταία δουλειά, σας ενδιαφέρει να δημιουργήσετε οργανικές φόρμες;
Με ενδιαφέρει η δημιουργία ενός μεταβατικού τοπίου μεταξύ στεριάς και ουρανού. Το περιβάλλον αντιμετωπίζεται ως ένας συμπαντικός χώρος όπου μέσα σε αυτόν αναπτύσσονται οργανισμοί που παραπέμπουν σε μια γνώριμη αλλα και παραμορφωμένη κατάσταση. Υπάρχει έντονο το στοιχείο της ρευστότητας και της μετάλλαξης.
-Συνδέονται εννοιολογικά αυτές οι δύο ενότητες;
Για έμενα η σημερινή δουλειά είναι μια συνέχεια της προηγούμενης καθώς περιπλανητικά μεταφέρομαι και δημιουργώ νέα τοπία. Και στις δύο ενότητες υπάρχει το στοιχείο της καταγραφής εικόνων και ήχων με βασικό άξονα την μετατροπή ενός Compact Disc σε οργανική φόρμα. Στην ατομική έκθεση που παρουσίασα στο CLOSING SOON με τίτλο Chapped lips το 2021, δημιουργούσα εικόνες μέσα από κενά-άδεια CD. Έπαιρνα ουσιαστικά την κενή μνήμη και την γέμιζα καίγοντας, όπως ακριβώς λειτουργεί η διαδικασία του CD Burner. Στην δουλειά που παρουσιάζω στον χώρο PHĒNO με τίτλο Walk away as the door slams, τα CD και DVD είναι χρησιμοποιημένα από διάφορους ανθρώπους, δεν ανήκουν δηλαδή στη δική μου προσωπική βιβλιοθήκη αλλα γίνονται δική μου συλλογή. Λειτουργούν ως εύρημα και τα αντιμετωπίζω σαν μια νέα αρχαιολογία. Στην περίπτωση τους τώρα μέσα από την επεξεργασία των χρησιμοποιημένων αυτών οπτικών δίσκων ανακατεύω την μνήμη, δημιουργώντας μία αλλοιωμένη υπόνοια της.
-Γενικότερα στη δουλειά σας, έχω παρατηρήσει ότι είναι έντονο το στοιχείο της ευθραυστότητας. Επίσης διακρίνω μία λεπτότητα σε αντίθεση με τα σκληρά υλικά που χρησιμοποιείτε. Μιλήστε μου για αυτό.
Είναι μία πρόκληση χρόνων να μπορώ να φέρω σε ισορροπία τις αντιθέσεις που προϋπάρχουν μέσα μου, αντίστοιχα και στα υλικά μου λειτουργώ με έναν παρόμοιο τρόπο. Προσπαθώ άλλοτε να τιθασεύσω ακόμη και το πιο άγριο υλικό και άλλοτε το απαλό να το μεταμορφώνω στο πιο αιχμηρό στοιχείο. Ωστόσο η επιλογή των υλικών μου εξαρτάται κάθε φορά από την διατύπωση της εκάστοτε αφήγησης. Στην συγκεκριμένη δουλειά το να μεταπλάθω ένα υλικό compact και να το αντιμετωπίζω ως υγρό στοιχείο έχει να κάνει με μια κριτική του χρόνου και της φθοράς μέσα από την ίδια την σωματικότητά μου.
-Μιλήστε μας για τον τίτλο της σημερινής σας έκθεσης που θα παρουσιάσετε στο χώρο PHĒNO στη Θεσσαλονίκη;
O τίτλος Walk away as the door slams υπονοεί το ίχνος μιας απειλής που έχει πλησιάσει αρκετά και είναι έτοιμη να εισέλθει στον στόχο της. Αφηγείται μια κατάσταση του μέσα και του έξω, του εδώ και του εκεί. Προτείνει μια αλλαγή πορείας προς έναν δρόμο μακριά από το σημείο που βρίσκεται το σώμα. Προέρχεται από ένα τραγούδι σε ένα γραμμένο CD, το οποίο έσπασε και δεν θα ακούσουμε ποτέ τον ήχο του θραύσματος.
-Πέρα από την εγκατάσταση θα παρουσιάσετε άλλα έργα;
Διάφορες χειρονομίες θα εμφανίζονται μέσα στον χώρο με τη μορφή ζωντανών οργανισμών ώστε να πλέκουν αρμονικά την αφήγηση. Ο εκθεσιακός χώρος χαρτογραφείται και πάνω σε αυτόν χαράζονται σχέδια από γλυπτικά θραύσματα, τα οποία ενώ ανήκουν στην ίδια οικογένεια είναι ταυτόχρονα και τόσο ανόμοια μεταξύ τους.
-Επομένως με τις εγκαταστάσεις σας θέλετε να δημιουργείτε περιβάλλοντα.
Εφόσον τα έργα αγκαλιάζουν τον χώρο και οι επισκέπτες περιβάλλουν αλλά και περιβάλλονται από αυτά, σίγουρα μιλάμε για τη δημιουργία μιας περιοχής που ασκεί άμεσα επιρροή σε οτιδήποτε υπάρχει μέσα της. Το ψηφιακό περιβάλλον, που υπάρχει ήδη στην μνήμη του CD και του DVD παρεμβάλλεται στο φυσικό περιβάλλον τόσο εννοιολογικά όσο και εικαστικά. Οπότε ο χώρος γίνεται ένας μεταβατικός τόπος που όλα μέσα σε αυτόν συμβιώνουν και επανεξετάζονται.
-Το έργο σας αποτελεί τη δεύτερη πράξη της σπονδυλωτής έκθεσης Unlearning Noise, η οποία αποτελεί μία απόπειρα απομάθησης και επανερμηνείας του φαινομένου του αστικού θορύβου. Πώς το έργο συνδέεται με αυτή τη γενικότερη θεματική;
Προσκαλώ το κοινό σε ένα ηχοτοπίο όπου μέσα σε αυτό αθόρυβα γεννιούνται και κατοικούν πλάσματα φτιαγμένα από σπασμένα αρχεία. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία ενός κολλάζ στον χώρο από εικόνες και μελωδίες θρυμματισμένες. Η συλλογή των χρησιμοποιημένων CD και DVD που βρέθηκε από διαφορετικές πηγές κατά την έρευνά μου γίνεται τώρα ένα «φωτογραφικό άλμπουμ» στον χώρο. Το έργο μάς μεταφέρει από τον μικρόκοσμο και το ελάχιστο σε ένα νέο συλλογικό άκουσμα εικόνων και υποθέσεων.
Photo credits: Χαρά Κεράστα