Το καθιερωμένο φεστιβάλ χορού της Στέγης κλείνει φέτος δέκα χρόνια, ανανεώνεται και δίνει τη σκυτάλη στη νέα γενιά γυναικών δημιουργών του χορού. 4 ημέρες, 6 παραγωγές, 2 masterclasses, μία συζήτηση με το κοινό και πολύς χορός εντός και εκτός σκηνών. Το ODD αγκαλιάζει το παράδοξο, καταργεί τα σύνορα και κοιτάζει στα μάτια την επόμενη δεκαετία.
Τι σκέφτεστε όταν σκέφτεστε τον σύγχρονο χορό; Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, εδώ και δέκα χρόνια, έχει προτείνει θεάματα σε ρινγκ και γήπεδα ποδοσφαίρου, μαγειρικά σόου και electropop μανιφέστα, περιπατητικές περφόρμανς, χορούς του δρόμου και κινησιολογικά έργα με τη χρήση VR και AI. Περίπου σαράντα νέοι χορογράφοι έχουν δώσει το «παρών», με το Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων να γίνεται ο βατήρας για να φύγουν από τα σύνορα της Ελλάδας, περιοδεύοντας στο εξωτερικό και λαμβάνοντας διακρίσεις σε διεθνείς διοργανώσεις χορού. Κοιτώντας μπροστά, το φεστιβάλ, ως Onassis Dance Days (ODD) από φέτος, γεμίζει από 2 έως 5 Μαρτίου τις σκηνές της Στέγης και συνεχίζει να υποστηρίζει νέα πρωτότυπα έργα, τα οποία αναπτύσσονται στο πιο υβριδικό και δυναμικό είδος των σύγχρονων παραστατικών τεχνών, από καλλιτέχνες που, ανεξαρτήτως εθνικότητας, ηλικίας, αρτιμέλειας, χορευτικών ή μη καταβολών, αγαπούν να απαντούν λοξά στο πιο απλό ερώτημα του κόσμου: τι είναι χορός;
«Όλα τα τοπία είναι αυτοβιογραφικά» επισημαίνει ο ποιητής Charles Wright και η Έλενα Αντωνίου αντιμετωπίζει στο LANDSCAPE το σώμα της ως τοπίο.
«Και τουρλώνεις τον κώλο και βγάζεις τις πιο ερωτικές σου κινητικότητες και ανασαίνεις και κουράζεσαι. Και σε βλέπουν. Και σε παρατηρούν. Και θέλεις να σε βλέπουν. Και θέλεις να σε παρατηρούν. Και εκτίθεσαι. Έχεις ζητήσει να εκτίθεσαι. Κι έτσι δίνεις αυτό που έχεις. Το σώμα σου ως σεξουαλικό. Εσύ την έστησες την παράσταση και εσύ την υφίστασαι. Νομίζεις ότι εσύ την ολοκληρώνεις. Αλλά δεν…» αναφέρει στις σημειώσεις του προς την ερμηνεύτρια ο δραματουργός του έργου, Οδυσσέας Ι. Κωνσταντίνου.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
***
-Συμμετέχετε στο Onassis Dance Days με την παράσταση “LANDSCAPE”. Σε ποια ζητήματα εστιάζετε μέσα από αυτήν;
Το LANDSCAPE είναι ένα έργο για το σώμα μας, για το βλέμμα μας. Το τοπίο μας. Πώς βλέπουμε εμείς το τοπίο αυτό και πώς το βλέπουν οι άλλοι. Πιο συγκεκριμένα για το τοπίο του γυναικείου σώματος μέσα από την απόλαυση αλλά και μέσα από το τραύμα. Μοιράζομαι το σώμα μου, το προσωπικό βίωμα, και με αφορά για το πώς το δικό μου τώρα μπορεί να γίνει πληροφορία για τις υπόλοιπες γυναίκες, το πώς το προσωπικό γίνεται συλλογικό.
-Από πού προήλθε η έμπνευσή σας για το συγκεκριμένο εγχείρημα;
Τα τελευταία χρόνια διερευνώ τη σχέση θεατή/ παρατηρητή με το έργο/ θέαμα. Στο LANDSCAPE πάμε πιο βαθιά σε αυτή τη σχέση χρησιμοποιώντας πιο συγκεκριμένη θεματική. Η έμπνευση προήλθε από την ανάγκη μου να ειπωθούν κάποια πράγματα. Είμαι μια γυναίκα στο τώρα, μια γυναίκα που έχει βιώσει το τραύμα της πατριαρχικής κοινωνίας. Έχω αυτό το σώμα και αυτά τα συναισθήματα και θέλω ελεύθερα να μπορώ να μιλήσω για το τοπίο που είμαι. Να μιλήσω για την ανισότητα στην πλήρη απόλαυση των δικαιωμάτων μας, για το δικαίωμα ενός τραυματισμένου σώματος να είναι ελεύθερο σεξουαλικά, ότι δεν είναι μόνο το ένα ή μόνο το άλλο, ότι αυτές οι δύο καταστάσεις αλληλοσυμπληρώνονται και ότι είμαστε ολόκληροι μόνο όταν τους δώσουμε χώρο και χρόνο να συνυπάρξουν.
-Πώς μετατρέπεται ένα σώμα σε τοπίο και δη συλλογικό;
Το σώμα είναι ένα μέρος επισκέψιμο. Οι άνθρωποι που επιτρέπουμε -ή κάποιες φορές δεν επιτρέπουμε- το επισκέπτονται. Μπαίνουν μέσα με τα παπούτσια ή ξυπόλητοι, με ωραίο άρωμα ή χωρίς, με θράσος ή ευγένεια. Καταλαβαίνετε τι λέω. Εμείς τοποθετήσαμε στο επίκεντρο αυτό το σώμα, το βίωμά του, τις επισκέψεις του δηλαδή και το φωτίσαμε. Του δώσαμε χώρο να μιλήσει για αυτές τις επισκέψεις. Για τα αποτυπώματα που αφήνουν, για τα σημάδια. Αποφασίσαμε το σώμα μου ως περφόρμερ να μη μου ανήκει. Να το κάνουμε ένα σώμα συλλογικό. Ένα μέρος για τη μνήμη αλλά και ένα σημείο υπενθύμισης. Και η πρόσβαση που μπορεί να αποκτήσει ο κάθε θεατής μέσα σε αυτό το τοπίο εξαρτάται από το δικαίωμα στην πρόσβαση που δίνει στο δικό του σώμα. Προς τα μέσα. Ένα κοινό εσωτερικό τοπίο αν θέλετε.
-Σε αυτό το έργο, τοποθετείστε σε μια κατάσταση υπερέκθεσης. Θα θέλατε να μας πείτε μερικά λόγια για αυτή την εμπειρία;
Κοιτάξτε, εγώ έχω ως βάση τον χορό αλλά η εμπειρία που είχα μέσα από έργα/ performance διαρκείας μου έδωσε τα τελευταία χρόνια εργαλεία για να συνεχίσω την έρευνά μου, να μπορώ να θέτω το σώμα μου ενώπιόν σας. Διαθέτω τον εαυτό μου εκτός από περφόρμερ και ως έκθεμα αν θέλετε. Να το καταθέτω. Να γίνεται το σώμα μου ένας τόπος και ένας τρόπος αφήγησης μιας ιστορίας που ο κάθε θεατής προβάλλει πάνω μου. Το σώμα μου είναι ένας καμβάς. Απλώς στο LANDSCAPE η χρωματική παλέτα είναι συγκεκριμένη και τα εργαλεία πιο σκληρά, πιο αιχμηρά, πιο έντονα.
-Έχοντας κατά νου και την παράσταση “Mainstage” που είχατε παρουσιάσει το 2019 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων της Στέγης, θα λέγατε πως η επανεξέταση των συμβάσεων θέασης και της σχέσης μεταξύ θεατή/ερμηνευτή είναι κάτι που σας απασχολεί συνολικά στη δουλειά σας;
Το βλέμμα, η σχέση μεταξύ θεατή/παρατηρητή με το έργο/ θέαμα και τον καλλιτέχνη είναι από τα πιο βασικά εργαλεία της έρευνάς μου τα τελευταία χρόνια. Είναι μια σχέση που φτιάχνεται στη στιγμή, στο κάθε εδώ, στο κάθε τώρα, και ανάλογα με το πώς αλλάζει ο χώρος και ο χρόνος στο εκάστοτε κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, αλλάζει και η σχέση αυτή.
Στο LANDSCAPE ο θεατής έχει ακόμα περισσότερη ελευθερία, άρα και ευθύνη για το πώς θα παρακολουθήσει το έργο. Αυτή τη φορά μόνο ο θεατής μπορεί να επιλέγει την εγγύτητα ή όχι στο θέαμα.
Δεν με αφορά η συμμετοχή per se. Με αφορά η παρουσία, το κοινό τώρα που μοιραζόμαστε. Τι συμβαίνει τώρα που ανταλλάζουμε αυτό το βλέμμα; Θες να μετακινηθείς; Θες να έρθεις πιο κοντά, να πας πιο μακριά, να λάβεις θέση; Μπορείς να το κάνεις. Πιστεύω το πώς τοποθετούμε το σώμα μας και το βλέμμα μας γενικότερα στο χώρο, σε κάτι που συμβαίνει μπροστά μας, λέει κάτι για το ποιοι είμαστε και για το πώς αντιμετωπίζουμε τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας.
Χωρίς το βλέμμα του θεατή, δεν υπάρχει έργο. Δεν μπορώ να μιλήσω για την υπερέκθεση του γυναικείου σώματος χωρίς να υπάρχει το βλέμμα του θεατή. Χωρίς αυτό που λέμε gaze.
Το τοπίο που ξεδιπλώνω στον θεατή είναι ένα θηλυκό σώμα που από τη μια απολαμβάνει τη σεξουαλικότητά του και από την άλλη μοιράζεται το τραύμα του. Και στις δύο αυτές σωματικότητες/ φόρμες η επιλογή είναι δική μου, το σώμα μου μου ανήκει, αλλά όπως είπα πιο πάνω είναι ένα τοπίο πάνω στο οποίο ο καθένας προβάλλει το δικό του, το προσωπικό.
Photo Credit: © Stelios Kallinikou