Ελένη και Σουζάνα Βουγιουκλή: Η μουσική είναι στη ζωή μας απο τη στιγμή που γεννηθήκαμε

Η Ελένη και η Σουζάνα Βουγιουκλή μιλούν στο Culturenow για το ξεκίνημα τους και την αγαπή τους για τη μουσική, που τις καθιέρωσε σε ένα από τα πιο ιδιαίτερα μουσικά σχήματα, με ρεπερτόριο που αγγίζει τις παραδόσεις διαφόρων λαών της Μεσογείου, των Βαλκανίων και άλλων πολύ ιδιαίτερων μουσικών του κόσμου.

Συνέντευξη στη Μαρία Κωφίδου

Culturenow: Η ενασχόλησή σας με τη μουσική ξεκινά απο πολύ νωρίς, από την τρυφερή παιδική ηλικία. Έχετε προσδιορίσει πλέον τι ήταν αυτό που σας έλκυσε να ακολουθήσετε αυτό το μονοπάτι;

Ελένη και Σουζάνα Βουγιουκλή: Η μουσική είναι στη ζωή μας από τη στιγμή που γεννηθήκαμε. Ήταν μια φυσική διαδικασία να ασχοληθούμε με τη μουσική και μάλιστα με την παγκόσμια μουσική! Τα πολλά ταξίδια ανά τον κόσμο από νεαρή ηλικία, η πολυπολιτισμικότητα της Ξάνθης όπου μεγαλώσαμε, η πλούσια δισκοθήκη των γονιών μας και το γεγονός ότι μεγαλώσαμε σ’ ένα περιβάλλον όπου η μουσική αλλά και όλες οι μορφές τέχνης είχαν πάντα κυρίαρχο ρόλο, αποτελούν την καθοριστική αιτία για αυτή την ενασχόλησή μας με τις μουσικές του κόσμου!

C. N.: Φανταζόσασταν τότε ότι θα έχετε τέτοια εξέλιξη;

Ε. και Σ. Β.: Όταν έχεις την τύχη αλλά και την προσήλωση να κάνεις αυτό που πραγματικά αγαπάς και θέλεις στη ζωή σου, μπορείς και να ονειρεύεσαι σπουδαία πράγματα! Με το ίδιο πάθος και την ίδια ένταση που δουλεύουμε, έτσι ονειρευόμαστε κιόλας! Από τότε που ξεκινήσαμε, χτίζουμε και συνεχίζουμε να χτίζουμε ένα δυνατό υπόβαθρο. Είμαστε υπέρ του να κάνουμε σταθερά βήματα στην πορεία μας. Αυτή η αντιμετώπιση που έχουμε για τη δουλειά μας, σε συνδυασμό με την μεγάλη αγάπη μας γι ‘αυτήν, κατευθύνει κατά κάποιο τρόπο και την εξέλιξή της!

C. N.: Πέραν του είδους που αντιπροσωπεύετε, ποια είναι τα αγαπημένα σας μουσικά ακούσματα;

Ε. και Σ. Β.: Ακούμε τα πάντα από μουσικές! Δεν έχουμε κάποιο όριο στα ακούσματά μας, ούτε άλλωστε και στο ρεπερτόριό μας! Είναι δύσκολο για εμάς να πούμε ποιά είναι τα αγαπημένα μας ακούσματα, γιατί υπάρχουν απίστευτης ομορφιάς τραγούδια, μουσικοί και μουσικές σε όλο τον κόσμο και σε όλα τα «είδη» που μας συγκινούν. Από πού να ξεκινήσεις… από το μυστήριο της Βαλκανικής πολυφωνίας, τη δωρικότητα και τον σπαραγμό του ελληνικού ρεμπέτικου, του πορτογαλέζικου fado και των blues της Αμέρικης… την έκσταση της Κάτω Ιταλίας και της Ανατολής… ή από το μεγαλείο της κλασικής μουσικής μέχρι και την κλασική ροκ των Pink Floyd, των Led Zeppelin, των Beatles, των Stones… το πάθος των φωνών όπως της Oym Kalsoum, Yma Sumac, Janis Jolpin, Μαρία Κάλας, Nusrat Fatei Ali Khan, Amalia Rodrigues, Demetrio Stratos, Bobbie McFerrin, Diamanda Galas… ο ανθρώπινος πολιτισμός σε όλο του το μεγαλείο!

C. N.: Ποιες ήταν οι σκέψεις σας όταν πλέον απο την περιφέρεια βρεθήκατε στην Αθήνα;

Ε. και Σ. Β.: Το γεγονός ότι μεγαλώσαμε στην Ξάνθη, που είναι μια πόλη της περιφέρειας, μας έδωσε όλα αυτά τα εφόδια με τα οποία πορευόμαστε κι όσο περνάει ο καιρός τόσο πιο τυχερές νοιώθουμε γι’ αυτό! Πάντα όμως ταξιδεύαμε, έχουμε ζήσει και σε μικρή ηλικία στο εξωτερικό και θα συνεχίζουμε να ταξιδεύουμε! Η μετάβασή μας στην Αθήνα ήρθε πολύ φυσικά κι αποτελεί μια πολύ δημιουργική στάση στο καλλιτεχνικό μας ταξίδι! Όμως τη Θεσσαλονίκη δεν την εγκαταλείψαμε ποτέ! Την κουβαλάμε μέσα μας κι ελπίζουμε να καταφέρει να βρει όλα αυτά τα κοσμοπολίτικα στοιχεία της που την είχαν καταστήσει τη γοητευτική βασίλισσα της Βαλκανικής.

C. N.: Ποιος ο λόγος που αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τις “μουσικές του κόσμου”; Και κατά πόσο σας επηρέασαν ή σας βοήθησαν οι σπουδές σας (ανατολικές-βαλκανικές σπουδές και μαθηματικό);

Ε. και Σ. Β.: Όπως είπαμε και παραπάνω, η μουσική αποτελεί πολύτιμο κομμάτι της ζωής μας φύσει και θέσει! Η μουσική είναι στη ζωή μας απο τη στιγμή που γεννηθήκαμε. Έτσι ούτε οι πανεπιστημιακές μας σπουδές, πέρα από τις μουσικές σπουδές που δεν σταματούν ποτέ, επιλέχτηκαν τυχαία! Άλλωστε καταλαμβάνουν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής μας για να επιλεγούν ελαφρά τη καρδία και με ασαφή κριτήρια. Το τι θα σπουδάσεις είναι ίσως η πρώτη σημαντική απόφαση που παίρνεις στη ζωή σου. Έτσι, λοιπόν,  σαφώς μας επηρέασαν και μας επηρεάζουν και θεωρούμε ότι μας βοηθούν πολύ σ’ αυτό που κάνουμε! Η μία από μας, η Ελένη,  σπούδασε γλώσσες και οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, μαθαίνοντας γλώσσες, και τον πολιτισμό  και την πολιτικοοικονομική κατάσταση  των χωρών της Ανατολής και των Βαλκανίων ενώ η άλλη, η Σουζάνα,  σπούδασε καθαρά Μαθηματικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, σπουδές που,  όπως πιστεύουμε, υπηρετούν την τέχνη μας.

C. N.: Τι αντιπροσωπεύει για εσάς η μεταφορά σε χρόνο ενεστώτα μέσω της ερμηνείας σας μελωδιών και τραγουδιών του παρελθόντος με πολιτιστική και πολιτισμική αξία;

Ε. και Σ. Β.: Σε όλα τα τραγούδια με τα οποία καταπιανόμαστε αναζητούμε τη βαθύτερη ρίζα που μπορεί να έχουν-κρύβουν. Οι ρίζες αυτές είναι τόσο βαθειές που αντέχουν στο χώρο και το χρόνο αλλά επιπλέον είναι ρίζες που μπορεί, υπογείως, να απλώνονται σε έκταση και να εμπλέκονται με τις ρίζες άλλων πολιτισμών πολύ μακρινών. Με αυτόν τον τρόπο καταλήγουν να είναι κοινές και μέσα στις μουσικές όλων των λαών, να έχουν δηλαδή καθολικά χαρακτηριστικά, όπως και οι ανθρώπινες γλώσσες! Για εμάς είναι σημαντικό να προσεγγίζουμε την αυθεντικότητα των μουσικών αυτών περνώντας τες μέσα από το δικό μας φιλτράρισμα. Καθώς και το αντίστροφο! Δηλαδή να βάζουμε στοιχεία των παραδόσεών μας στα τραγούδια που γράφουμε οι ίδιες! Μοντέρνο για εμάς είναι αυτή ακριβώς η σύγχρονη έκφραση του διαχρονικού!

C. N. : Μπορείτε να πείτε με ασφάλεια ότι κερδίσατε ένα δύσκολο και μεγάλο στοίχημα με την καθιέρωση τόσο στην ελληνική μουσική σκηνή όσο και στη διεθνή;

Ε. και Σ. Β.: Θα ήταν αλαζονικό να ισχυριστούμε κάτι τέτοιο. Ο τρόπος που ανταποκρίνεται ο κόσμος στη μουσική μας στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό είναι συγκλονιστικός και συγκινητικός! Είμαστε όμως ακόμα στην αρχή!

C. N.: Πιστεύετε ότι η παραδοσιακή μουσική της χώρας μας και οι εκπρόσωποί της έχουν τη θέση που τους αξίζει ή στη συνείδηση του ελληνικού κοινού  είναι ένα είδος για συγκεκριμένες εκδηλώσεις;

Ε. και Σ. Β.: Νομίζουμε πως εδώ πρέπει να κάνουμε μια διευκρίνιση. Η συνέχιση της παραδοσιακής μουσικής μπορεί να γίνει με δύο τρόπους (1) με τη «μουσειακή» διατήρηση που γίνεται μέσα από συλλόγους, πανηγύρια, τοπικά γλέντια, και (2) από το μετασχηματισμό της, είτε ασύνειδα μέσα από τη χρήση και τον χρόνο, είτε από τους μουσικούς συνθέτες και ερμηνευτές. Η άποψή μας είναι ότι στην Ελλάδα ισχύουν και τα δύο. Ευτυχώς έχουμε ακόμη πανηγύρια και περιστάσεις που ακούμε, όσον το δυνατόν, αυθεντικά και λιγότερο αυθεντικά πράγματα. Είχαμε και έχουμε την τύχη να υπάρχουν συνθέτες και ερμηνευτές που πατώντας σε παραδοσιακά ακούσματα, δημιουργούν νέες συνθέσεις. Με αυτή τη θεώρηση λοιπόν η παραδοσιακή μουσική δεν είναι περιορισμένη. Η παραδοσιακή μουσική της Ελλάδας, αλλά και όλων των λαών για εμάς δεν αποτελούν μουσειακό είδος. Είναι μουσικές διαχρονικές κι έχουν πολύ βαθειά ρίζα. Έχει τέτοια δυναμική η παράδοση που πάντα παίζει καταλυτικό ρόλο σε κάθε χώρα. Η έμπνευση και η δύναμη που μπορεί να πάρει κανείς από τις παραδοσιακές μουσικές, όπως και από την κλασική μουσική που αποτελεί μέρος των παραδόσεων, είναι μεγάλης αξίας. Η Ευρώπη, για παράδειγμα, έχει εκμεταλλευτεί πλήρως την παραδοσιακή της μουσική: οι μεγάλοι κλασικοί συνθέτες δεν έκαναν τίποτε άλλο από του να μετασχηματίσουν την παράδοση. Θυμηθείτε τους Στράους, τον Λιστ, τον Μπετόβεν… Εδώ ένας Σκαλκώτας κι αυτός παρεξηγημένος… ακόμη, η ροκ αξιοποίησε την αγγλοσαξονική παράδοση μεγαλειωδώς. Τα τελευταία χρόνια μουσικοί από άλλες χώρες ανακαλύπτουν το θαύμα των Βαλκανίων και ακούμε τις πολυφωνίες ακόμη και σε ταινίες του Χόλυγουντ. Οι μεγάλοι Έλληνες συνθέτες της δεκαετίας του 60 πάτησαν στην παράδοση και δημιούργησαν αριστουργήματα. Στην Ελλάδα, εξαιτίας διαφόρων δυσάρεστων συνυποδηλώσεων, την έχουμε παρεξηγήσει, αλλά με μεγάλη χαρά βλέπουμε ότι η γενιά μας, καθώς και οι επόμενες, καταφέρνει να ξεπεράσει αυτά τα κόμπλεξ που είχαμε μέχρι τώρα κι έτσι θα μπορέσει η εποχή μας να βγάλει μουσικούς παγκόσμιου βεληνεκούς!

C. N.: Παρακολουθείτε τα όσα συμβαίνουν αυτό τον καιρό στη χώρα μας. Τα ζείτε και σαφώς και σας επηρεάζουν. Ποια είναι η γνώμη σας; Τι λύση θα προτείνατε;

Ε. και Σ. Β.: Η κρίση που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο είναι εκτός από οικονομική και κρίση αξιών! Το λυσσαλέο κυνήγι του χρήματος και μόνο, που έχει οδηγήσει τα πράγματα στην κατάσταση που είναι τώρα, δεν πρέπει να ενοχοποιεί και να καταδικάζει τους νέους ανθρώπους. Γιατί αυτό που πικραίνει εμάς και τη γενιά μας είναι ότι νοιώθουμε άδειοι και στη δημιουργικότερη περίοδο της ζωής μας ευνουχισμένοι! Παρόλο που δε μας έχει μείνει καμία παρακαταθήκη δυστυχώς, σε όλους τους τομείς, είμαστε οι μόνοι που μπορούμε να παλέψουμε και να αλλάξουμε τις ζωές μας! Κι αυτό γίνεται με συνεχή αγώνα, όχι μόνο με εκλάμψεις. Ο αγώνας πρέπει να είναι καθημερινός και με στόχο. Και σίγουρα η τέχνη παίζει πολύ σημαντικό ρόλο αν όχι το σημαντικότερο, αν θέλετε γνώμη μας, και σε καμία περίπτωση, όσο και να δυσκολέψουν τα πράγματα, δεν πρέπει να θεωρηθεί είδος πολυτελείας αλλά είδος ζωτικής σημασίας όπως και η παιδεία! Η δύναμη της Ελλάδας έτσι κι αλλιώς ήταν, είναι και θα είναι πάντα ο πολιτισμός της!

C. N.: Ποια στιγμή από τη μέχρι τώρα πορεία σας είναι αυτή που ακόμη και σήμερα σας φέρνει συναισθήματα συγκίνησης;

Ε. και Σ. Β.: Σίγουρα μια κορυφαία καλλιτεχνική μας στιγμή ήταν όταν τραγουδήσαμε στο Ηρώδειο με τη Μαρία Φαραντούρη! Ήμασταν 17-18 χρονών κι ήταν τόσο μεγάλη η συγκίνησή μας τόσο για τη συνεργασία μας με την σπουδαία αυτή Καλλιτέχνη όσο και γι’ αυτόν τον ιερό χώρο! Όμως στην πορεία μας έχουμε πάρα πολλές στιγμές συγκίνησης να θυμόμαστε! Την σύμπραξή μας με τον Ψαραντώνη στη θρυλική μπουάτ “Λιόγερμα” της Θεσσαλονίκης, καθώς και πρόσφατα στην Κρήτη, το άνοιγμα της συναυλίας του λατρεμένου μας Goran Bregovic το καλοκαίρι στο αρχαίο Θέατρο Φιλίππων, οι δυο χρονιές στο τρένο στο Ρουφ της Τατιάνας Λύγαρη, στην πόλη μας τη Θεσσαλονίκη στον κινηματογράφο ΟΛΥΜΠΙΟΝ.. και πολλά άλλα. Η συγκίνηση και η αγάπη που παίρνουμε από τις  συναυλίες μας στο εξωτερικό όμως είναι κάτι το απερίγραπτο και μας χαρίζουν συναισθήματα που θα μας μείνουν για πάντα!

C. N.: Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να συνεργάζεσαι με την αδερφή σου; Θα μπορούσατε να σκεφτείτε τη σόλο καριέρα;

Ε. και Σ. Β.: Το πολύ καλό στη συνεργασία μας είναι ότι υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός κι εκτίμηση. Όταν γνωρίζεις καλά τον συνεργάτη σου, τότε μόνο καλά και δημιουργικά πράγματα έχουν να βγουν από τις πρόβες και τη δουλειά μαζί του! Εννοείται πως η καθεμιά μας κάνει και πολλά πράγματα μόνη της, αλλά στην παρούσα φάση αυτό που αγαπάμε και συνεχίζουμε να υπηρετούμε πιστά είναι η δυναμική των δυο μας, η συνεργασία μας!

C. N.: Το επόμενο σας προσωπικό στοίχημα;

Ε. και Σ. Β.: Το προσωπικό μας στοίχημα είναι να συνεχίσουμε να κάνουμε πάντα αυτό που πραγματικά μας εκφράζει και μας κάνει δημιουργικές στην τέχνη μας! Όσες δυσκολίες κι αν υπάρχουν, αυτό που θέλουμε είναι να κάνουμε καθαρά τη μουσική μας, χωρίς εκπτώσεις και βάζοντας πάντα νέους στόχους.
Στα άμεσα σχέδιά μας είναι κι ο επόμενός μας δίσκος με τραγούδια δικά μας!

Ξεκινήσαμε ήδη με συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Νέα Υόρκη) και προσκαλούμε τον κόσμο σ’ αυτές!