Τα χρόνια 1974-2010 υπήρξαν αδιαμφισβήτητα η δημοκρατικότερη και πολιτικά ομαλότερη περίοδος στη ζωή του ελληνικού κράτους. Χρόνια ελευθερίας, όχι μικρής ευμάρειας και μάλλον γενικής ανεμελιάς, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την άνετη καλλιέργεια της λογοτεχνίας – και ειδικά της πεζογραφίας. Οι βαθιές μεταβολές που ταυτόχρονα έλαβαν χώρα στην αγορά του βιβλίου σε ολόκληρη τη Δύση (ανατροπή των αξιών, έκρηξη των αριθμών και θεσμικές καινοτομίες) επηρέασαν ριζικά και το ελληνικό βιβλίο – τη συγγραφή, την παραγωγή και την ανάγνωσή του.
Η παρούσα μελέτη καταγράφει τους μετασχηματισμούς της περιόδου και εξετάζει τις επιπτώσεις τους στο ελληνικό ιστορικό, κοινωνικό, παρωδιακό, φανταστικό και αστυνομικό μυθιστόρημα. Αναλύει τα κείμενα 205 πεζογράφων που δημοσίευσαν στα χρόνια της μεταπολίτευσης: τι λέει το έργο τους, πώς το λέει, τι επιλέγει να παρατηρήσει και μέσα σε ποια συμφραζόμενα το θέτει. Ψάχνει, με άλλα λόγια, πώς το ελληνικό μυθιστόρημα και διήγημα ανέπλασαν την πραγματικότητα σε εθνικό, διεθνές, δημόσιο, ιδιωτικό, οικονομικό, πολιτισμικό και κοσμοθεωρητικό πεδίο. Και κατόπιν επιδιώκει την καλλιτεχνική αξιολόγησή τους: σε τι είδους αφηγηματικές τεχνικές προσέφυγαν, πόσο λειτουργικές είναι, σε ποιο βαθμό ανανέωσαν την παράδοση, αν μεταμόρφωσαν τη ματιά μας, και πόση απόλαυση προσφέρουν. Η μελέτη χρησιμοποιεί συνδυαστικά τα εργαλεία της Ερμηνευτικής, της Κριτικής, της Θεωρίας της λογοτεχνίας και της Ιστορίας της λογοτεχνίας.
Ελισάβετ Κοτζιά
Η Ελισάβετ Κοτζιά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1954. Σπούδασε οικονομικά στην Αθήνα και στο Λονδίνο. Από το 1987 ώς το 2012 κάλυψε εβδομαδιαίως μια από τις στήλες κριτικής βιβλίου της εφημερίδας Η Καθημερινή. Το 2006 εξέδωσε τη μελέτη Ιδέες και αισθητική, μεσοπολεμικοί και μεταπολεμικοί πεζογράφοι 1930-1974 (εκδ. Πόλις). Κείμενά της έχουν δημοσιευτεί στα λογοτεχνικά περιοδικά Γράμματα και τέχνες, Η λέξη, Εντευκτήριο, Πλανόδιο, Νέα Εστία, Ποίηση, The books’ journal κ.ά.
πίνακας εξωφύλλου: Daniel Rich: “Athens”, 2017
