Έλληνες σολίστ: Το Tρίο Παντούμ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Franz Liszt [Φραντς Λιστ], Felix Mendelssohn [Φέλιξ Μέντελσον], Alfred Schnittke [Άλφρεντ Σνίτκε]: τρεις μεγάλοι συνθέτες που μεταμορφώνουν οι ίδιοι τις ίδιες τους τις δημιουργίες. Τρίο Παντούμ: τρεις καταξιωμένοι Έλληνες σολίστ, ο βιολονίστας Ανδρέας Παπανικολάου, ο τσελίστας Άγγελος Λιακάκης και ο πιανίστας Τίτος Γουβέλης σε ένα ιδιαίτερο ρεσιτάλ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την Τετάρτη 23 Μαρτίου στις 8:30 το βράδυ, με ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει μόνο τρίο με πιάνο.

Λίγα λόγια για το πρόγραμμα

Το Τρίο με πιάνο «Tristia» του Franz Liszt (1811-1886) είναι η 3η εκδοχή της «Κοιλάδας του Όμπερμαν», μιας πιανιστικής σύνθεσής του που γράφτηκε όταν ο σπουδαίος Ούγγρος μουσουργός ζούσε στην Ελβετία. Eίναι εμπνευσμένη από το μυθιστόρημα «Όμπερμαν» του Γάλλου Étienne Pivert de Senancour [Ετιέν Πιβέρ ντε Σενανκούρ] και θεωρείται ένα από τα ωραιότερα έργα του πιανιστικού κύκλου «Χρόνια προσκυνήματος». Η μεταγραφή για τρίο με πιάνο έγινε αρχικά από τον προστατευόμενο του Liszt Eduard Lassen [Έντουαρντ Λάσσεν], αλλά συμπληρώθηκε με τόσο εκτενείς παρεμβάσεις του ίδιου του συνθέτη, ώστε το τρίο να αποδίδεται πλέον στον Liszt. Μάλιστα, έλαβε τον τίτλο «Tristia», ο οποίος είναι πιθανό να προέρχεται από το ομώνυμο ποιητικό έργο [«Άσματα θλιβερά»] του Οβίδιου.

Στη συναυλία τους στο Μέγαρο, οι Ανδρέας Παπανικολάου (βιολί), Άγγελος Λιακάκης (βιολοντσέλο) και Τίτος Γουβέλης (πιάνο) θα παίξουν επίσης το Τρίο για βιολί, βιολοντσέλο και πιάνο του Alfred Schnittke (1934-1998), κορυφαίας μορφής της ρωσικής πρωτοπορίας. O πολυστιλιστικός Schnittke το συνέθεσε ως κουαρτέτο εγχόρδων το 1985, στο απόγειο της διεθνούς αναγνώρισής του, κατόπιν παραγγελίας του Συλλόγου «Αlban Berg» της Βιέννης, αλλά μετά την πρεμιέρα υπέστη βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Aν και καταβεβλημένος, ο Schnittke το επεξεργάστηκε εκ νέου στα 1992, μεταμορφώνοντάς το σε Τρίο με πιάνο, και το αφιέρωσε στον γιατρό του που, κατά δήλωση του συνθέτη, του έσωσε τη ζωή δύο φορές.

Την ίδια βραδιά, θα ακουστεί επίσης το Τρίο για βιολί, βιολοντσέλο και πιάνο αρ.2 σε ντο ελάσσονα, έργο 66 του Felix Mendelssohn (1809-1847). Γράφτηκε μόλις δύο χρόνια πριν τον θάνατό του και εκδόθηκε στα 1846. Στα τέσσερα μέρη του Τρίο, ο κορυφαίος Γερμανός μουσουργός αξιοποιεί μουσικό υλικό από συμφωνικά έργα του, από τα πιανιστικά του «Τραγούδια χωρίς λόγια», από το Οκτέτο του για έγχορδα, ενώ στο φινάλε ενσωματώνει επιρροές από διάσημο χορικό του J. S. Bach αλλά και από μια γνωστή μελωδία της δυτικής ψαλτικής παράδοσης του 16ου αιώνα.

Διάρκεια: 100 λεπτά (με διάλειμμα)

Ο βιολονίστας Ανδρέας Παπανικολάου…

… σπούδασε βιολί στην Ελλάδα (Ε. Ντράγκνεβα – Νέο Ωδείο Θεσσαλονίκης) και στον Καναδά (T. Gabora – Vancouver Academy of Music). Ταυτόχρονα συμμετείχε σε πολυάριθμα διεθνή σεμινάρια και masterclasses με καταξιωμένους καθηγητές, ενώ βραβεύτηκε σε πολλούς διαγωνισμούς. Από την ηλικία των 19 ετών είναι μόνιμο μέλος της ΚOΘ, αφότου κατά τα έτη 2008-10 κατέλαβε αρχικά στη θέση του εξάρχοντα στα α΄ βιολιά, και κατόπιν (2014) τη θέση του α΄ κορυφαίου στα β΄ βιολιά. Είναι ο ιδρυτής του Συνόλου Εγχόρδων Θεσσαλονίκης και του Κουαρτέτου Εγχόρδων «Αιμίλιος Ριάδης», με τα οποία εμφανίζεται εντός και εκτός Ελλάδας. Έχει ηχογραφήσει μουσική δωματίου και έχει συνεργαστεί με σπουδαίους Έλληνες και ξένους μουσικούς. Ως μέλος του dissonArt ensemble (2005-12) έχει ασχοληθεί εκτενώς και ερμηνεύσει μουσική του 21ου αιώνα, ενώ ως ιδρυτής της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Animus έχει δώσει φιλανθρωπικές συναυλίες για τη Unicef και τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Εμφανίζεται τακτικά σε μουσικά φεστιβάλ ως σολίστ, συμπράττοντας με ορχήστρες, καθώς και σε συναυλίες μουσικής δωματίου με διακεκριμένους μουσικούς. Έχει συμπράξει με σημαντικές ελληνικές και ξένες ορχήστρες και μαέστρους διεθνούς βεληνεκούς. Η παιδαγωγική του δραστηριότητα περιλαμβάνει συνεργασίες με το Νέο Ωδείο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (Τμήμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στο βιολί), αλλά και με διεθνείς μουσικούς φορείς (Casalmaggiore International Music Festival, Synthermia Plus). Παίζει με βιολί Federico Goldnagl, κατασκευασμένο το 1979 στη Βιέννη.

O Άγγελος Λιακάκης…

… μελέτησε βιολοντσέλο με τον Χρήστο Σφέτσα και συνέχισε τις σπουδές του ως υπότροφος των ιδρυμάτων ΙΚΥ και «Αλέξανδρος Ωνάσης», με τους Csaba Onczay, Leonid Gorokhov και Kim Bak Dinitzen. Εμφανίζεται τακτικά τόσο ως σολίστ και ως μέλος συνόλων μουσικής δωματίου, έχοντας δώσει ρεσιτάλ και συναυλίες σε μεγάλα φεστιβάλ της Ελλάδας και του εξωτερικού. Έχει συνεργαστεί ως σολίστ με την ΚΟΑ, την ΚΟΘ, την Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, τη Σκωτσέζικη Συμφωνική Ορχήστρα του BBC, τη Συμφωνική του Μπιλκέντ, τη Συμφωνική Evergreen, την Orchester 1756 κ.ά. Έχει επίσης διατελέσει μέλος του Νέου Ελληνικού Κουαρτέτου, με το οποίο έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες συναυλίες και ηχογραφήσεις για τις εταιρείες BIS, EMI Classics, Naxos, Legend κ.ά. Το ρεπερτόριό του καλύπτει ευρύ φάσμα, από το Μπαρόκ μέχρι την αβανγκάρντ, ενώ ο ίδιος διατηρεί ιδιαίτερους δεσμούς με Έλληνες δημιουργούς, έχοντας στο ενεργητικό του πολλές πρώτες εκτελέσεις έργων τους. Είναι κορυφαίος βιολοντσελίστας της ΚΟΑ. Διδάσκει βιολοντσέλο και μουσική δωματίου στο Ωδείο Αθηνών και το Ωδείο Κόνταλυ, ενώ παραδίδει τακτικά σεμινάρια βιολοντσέλου στο Φεστιβάλ Πηλίου. Μαζί με τον πιανίστα Τίτο Γουβέλη, με τον οποίο συνεργάζεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, διοργανώνει το Διαρκές Σεμινάριο Μουσικής Δωματίου (υπό την αιγίδα της ΚΟΑ). Παίζει με βιολοντσέλο κατασκευασμένο το 2020 από τον Haiko Seifert.

Ο σολίστ του πιάνου Τίτος Γουβέλης…

… σπούδασε πιάνο στο Ωδείο Αθηνών με τον Άρη Γαρουφαλή, στο Βασιλικό Κολέγιο Μουσικής του Λονδίνου με τον Peter Katin και στη Βασιλική Ακαδημία της Σκωτίας με τον Fali Pavri, ως υπότροφος του Σωματείου «Τζίνα Μπαχάουερ», του Ιδρύματος Ωνάση και του ΙΚΥ. Μελέτησε κοντά στον Dominique Merlet στο Παρίσι, καθώς επίσης εκκλησιαστικό όργανο, ως υπότροφος του ΜΜΑ, με τον Nicolas Kynaston (1995-98). Έχει κερδίσει βραβεία σε πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς, καθώς και το βραβείο «Μυκονίου» της Ακαδημίας Αθηνών. Έχει συμπράξει με τη Βασιλική Εθνική Ορχήστρα της Σκωτίας, την Κρατική Ορχήστρα της Τρανσυλβανίας, τη Βασιλική Συμφωνική της Μπανγκόκ, τις Κρατικές και Δημοτικές Ορχήστρες Αθηνών και Θεσσαλονίκης, την Εθνική Συμφωνική της ΕΡΤ, την Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, τη Συμφωνική Κύπρου κ.ά., συνεργαζόμενος με διακεκριμένους αρχιμουσικούς. Έχει δώσει συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συνεργάζεται τακτικά με τον βιολοντσελίστα Άγγελο Λιακάκη, τον πιανίστα Χαράλαμπο Αγγελόπουλο και την υψίφωνο Μάιρα Μηλολιδάκη. Το ρεπερτόριό του εκτείνεται από το Μπαρόκ μέχρι τον 21ο αιώνα. Έχει ερμηνεύσει έργα ελλήνων συνθετών (πολλά σε πρώτη εκτέλεση). Αξιοσημείωτη στιγμή της σταδιοδρομίας του ήταν η ιστορική πρώτη πανελλήνια εκτέλεση του κολοσσιαίου έργου Vexations του Σατί (2010) στην Αθήνα, που διήρκεσε 16 ώρες. Διδάσκει στο Ωδείο Αθηνών.

Έλληνες σολίστ στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος

Το ρεσιτάλ του Τρίο Παντούμ εντάσσεται στο πλαίσιο της σειράς Έλληνες σολίστ στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος, η οποία περιλαμβάνει επίσης τη συναυλία «Ο Σούμαν και οι φίλοι του», στην οποία λαμβάνει μέρος το Τρίο «Έκφρασις» (Βαγγέλης Χριστόπουλος-όμποε, Νίκος Σπίνουλας-κόρνο, Ναταλία Μιχαηλίδου-πιάνο). Στο πρόγραμμά τους, τρίο, ρομάντσες και ραψωδίες των Reineke [Ράινεκε], Schumann, Brahms [Μπραμς] και Herzogenberg [Χερτσόγκενμπεργκ] (14/5).