Ο φημισμένος Σλοβένος αρχιμουσικός Ούρος Λάγιοβιτς επιστρέφει στο πόντιουμ της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών την Παρασκευή 8 Απριλίου (20.30, Μέγαρο Μουσικής), για να βάλει την έγκυρη μουσική του υπογραφή στην ερμηνεία της μυσταγωγικής «Κρύπτης» του Μωρίς Οχανά, καθώς και στην περίφημη Συμφωνία «του Νέου Κόσμου» του Αντονίν Ντβόρζακ.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει, όμως, και το Κοντσέρτο για βιολί του ευρηματικού συνθέτη, ακμαίου σολίστ με διεθνή δράση και εξάρχοντος της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης Σίμου Παπάνα, με σολίστ το διακεκριμένο συνάδελφό του Αντώνη Σουσάμογλου.

Γεννημένος το 1913 στο Μαρόκο που τότε ήταν γαλλική αποικία, αλλά με ισπανικές ρίζες, ο Μωρίς Οχανά συνέθεσε το έργο του «Κρύπτη», το φθινόπωρο του 1980, στο Παρίσι πια, όπου είχε εγκατασταθεί μόνιμα μετά το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Στη διαδρομή του μέχρι τότε, είχε ενδιαφερθεί για την παραδοσιακή μουσική της Ισπανίας, τη τζαζ και την αφρικανική μουσική και επηρεαστεί από την παλιά μουσική της Αναγέννησης και του πρώιμου μπαρόκ κι από τον ιμπρεσιονισμό του Ντεμπυσύ. Ειδικά η «Κρύπτη» (μία ελεύθερη μεταγραφή για ορχήστρα εγχόρδων του τέταρτου μέρους από το Δεύτερο Κουαρτέτο για έγχορδα του συνθέτη) «συνομιλεί» με το πιανιστικό έργο του Ντεμπυσύ La soirée dans Grenade, αποτελεί ωστόσο έργο σαφώς σκοτεινότερων διαθέσεων, δηλαδή ένα συμφωνικό Νυχτερινό.

«Το έργο δεν επιδιώκει ούτε να παρουσιάσει καινούριες συνθετικές τεχνοτροπίες ούτε να διευρύνει τις τεχνικές δυνατότητες του σολιστικού οργάνου», έχει επισημάνει ο Σίμος Παπάνας για το Κοντσέρτο του, προσθέτοντας: «Άλλοτε με αφηγηματικό και άλλοτε με διαλεκτικό χαρακτήρα, στοχεύει να διηγηθεί ένα μουσικό παραμύθι με εναλλαγές μουσικών διαθέσεων και συναισθημάτων (συμπεριλαμβανομένου του «ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα» στην coda!), που αποσκοπεί να αγγίξει τον ενημερωμένο ακροατή». Το Κοντσέρτο για βιολί γράφτηκε μεταξύ των ετών 2007-2009 και παίχτηκε για πρώτη φορά στις 27 Μαρτίου 2009 από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, υπό τη μουσική διεύθυνση του Βύρωνα Φιδετζή με σολίστ τον ίδιο τον συνθέτη, στο πλαίσιο του πέμπτου κύκλου των Ελληνικών Μουσικών Γιορτών.

ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!

Η εργασία του Αντονίν Ντζβόρζακ πάνω σε μία νέα Συμφωνία, που εξέφραζε τις πρώτες του εμπειρίες από τον Νέο Κόσμο, ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 1892, τρείς μήνες αφότου είχε εγκατασταθεί μονίμως στη Νέα Υόρκη, για να αναλάβει, εκτός των άλλων, τη θέση του Διευθυντή στο νεοϊδρυθέν τότε Εθνικό Ωδείο Μουσικής. Η Ενάτη Συμφωνία, που έλαβε εύλογα την επωνυμία «του Νέου Κόσμου», ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 1893. Η πρώτη της εκτέλεση έγινε από τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης το Δεκέμβριο του 1893 στο Carnegie Hall, υπό τη διεύθυνση του Άντον Σάιντλ. Η υποδοχή της υπήρξε θριαμβευτική. Μέχρι τη σύνθεση της Συμφωνίας, ο Ντβόρζακ είχε λίγες ευκαιρίες να έρθει σε επαφή με την αμερικανική μουσική παράδοση. Είχε προλάβει ωστόσο να γνωρίσει τα spirituals. Μία ακόμα σχέση της Συμφωνίας με τις παραδόσεις του Νέου Κόσμου έχει να κάνει με το επικό ποίημα του Αμερικανού ποιητή Χένρυ Λονγκφέλοου, «Το τραγούδι του Χαϊουάθα» (1855), καθώς διάφορα σημεία του έργου απηχούν την ατμόσφαιρα αποσπασμάτων του ποιήματος.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΒΡΑΔΙΑΣ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

ΜΩΡΙΣ ΟΧΑΝΑ (1913–1992)
Κρύπτη, για ορχήστρα εγχόρδων

ΣΙΜΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣ (γεν.1979)
Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα

ΑΝΤΟΝΙΝ ΝΤΒΟΡΖΑΚ (1841–1904)
Συμφωνία αρ. 9 σε μι ελάσσονα, έργο 95 «του Νέου Κόσμου»

Σολίστ: Αντώνης Σουσάμογλου, βιολί
Μουσική διεύθυνση: Ούρος Λάγιοβιτς

Tης συναυλίας θα προηγηθεί (στις 19:45) δωρεάν εισαγωγική ομιλία από τον Τίτο Γουβέλη για τους κατόχους εισιτηρίων.