Ο φετινός κύκλος εκδηλώσεων τιτλοφορείται Πολιτιστική διαδρομή των αρχαίων θεάτρων της Ηπείρου και περιλαμβάνει τρεις διαλέξεις (Ιανουάριος – Μάιος 2020), στις οποίες συμμετέχουν έφοροι αρχαιοτήτων καθώς και επιμελητές και επιβλέποντες αναστηλωτικών εργασιών.
Στην πρώτη εκδήλωση του κύκλου τον λόγο θα πάρουν ο Κώστας Ι. Σουέρεφ, διδάκτωρ αρχαιολογίας, προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, που θα μιλήσει για την «Πρόκληση της Δωδώνης», η Δρ Παρασκευή Γιούνη, προϊσταμένη Τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και Μουσείων της ΕΦΑ Ιωαννίνων και επικεφαλής της ομάδας επίβλεψης του έργου, η οποία θα αναφερθεί στην ομιλία της στη «Συντήρηση, αποκατάσταση, ανάδειξη του θεάτρου και των άλλων μνημείων της Δωδώνης / Φάση Α΄: ένα έργο σε εξέλιξη» και ο Πέτρος Κατσούδας, πολιτικός μηχανικός της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων και μελετητής του έργου, που θα εστιάσει το ενδιαφέρον του στην «Αποκατάσταση του θεάτρου της Δωδώνης» και στις δυσκολίες και στους προβληματισμούς «πάνω στη μελέτη ενός μνημείου με πολλές ιδιαιτερότητες». Προλογίζει ο πρόεδρος του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ Σταύρος Μπένος, o οποίος έχει αναλάβει επίσης τον συντονισμό της συζήτησης.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης παρουσιάζεται το μουσικό δρώμενο «Η Ήπειρος επέκεινα: Η μεταφυσική του πωγωνίσιου», την επιμέλεια του οποίου έχει ο Γιώργος Κοκκώνης, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων . Η είσοδος στη διάλεξη και στο μουσικό δρώμενο είναι ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας (έναρξη διανομής στις 5:30 μ.μ.).
Οι επόμενες διαλέξεις του κύκλου Πολιτιστική διαδρομή των αρχαίων θεάτρων της Ηπείρου είναι προγραμματισμένες για τις 12 Μαρτίου (ρωμαϊκό θέατρο Νικόπολης και αρχαίο θέατρο Κασσώπης) και τις 26 Μαΐου (αρχαίο θέατρο Αμβρακίας και Γιτάνων).
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
«Η πρόκληση της Δωδώνης» – Κώστας Ι. Σουέρεφ
Στη διάλεξή του ο διδάκτωρ αρχαιολογίας και προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων θα παρουσιάσει τις εξής ενότητες αναφορικά με το αρχαίο θέατρο και το μαντείο της Δωδώνης: α) Το τοπίο, β) Κέντρο λατρείας και μαντείας, γ) Κέντρο πολιτικό, δ) Πόλος οικουμενικός, ε) Τα μολύβδινα τεκμήρια, στ) Προς τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς και ζ) Προς τη μνήμη του κόσμου.
«Συντήρηση, αποκατάσταση, ανάδειξη του θεάτρου και των άλλων μνημείων της Δωδώνης / Φάση Α΄: ένα έργο σε εξέλιξη»
Δρ. Παρασκευή Γιούνη
Στην εισήγησή της, η ομιλήτρια θα αναφερθεί στην πορεία των εργασιών συντήρησης, αποκατάστασης, αναστήλωσης του θεάτρου και της δυτικής στοάς του αρχαιολογικού χώρου της Δωδώνης. Θα αναλυθούν οι δυσκολίες-προκλήσεις τις οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ειδικοί, τόσο κατά την υλοποίηση των εργασιών αποκατάστασης-αναστήλωσης των δύο μνημείων τα οποία παρουσιάζουν πολλά και ιδιαίτερα προβλήματα, όσο και κατά την πραγματοποίηση των επεμβάσεων αυτών μέσα σε έναν επισκέψιμο, αρχαιολογικό χώρο.
Μία από τις κυριότερες προκλήσεις του έργου, το οποίο υλοποιείται απολογιστικά και με αυτεπιστασία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, είναι η συνεχής και αδιάλειπτη ροή των εργασιών, από ειδικότητα σε ειδικότητα, από συνεργείο σε συνεργείο, χωρίς χρονικά χάσματα, αλλά κυρίως χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στην επιστημονική μεθοδολογία σε επίπεδο τεκμηρίωσης, συντήρησης και τελικής αποκατάστασης του μνημείου.
Στο έργο σήμερα απασχολείται μία ομάδα 55 ατόμων, η οποία περιλαμβάνει αρχαιολόγους, πολιτικούς μηχανικούς, αρχιτέκτονες-μηχανικούς, συντηρητές, εργατοτεχνίτες, μαρμαροτεχνίτες και διοικητικούς υπαλλήλους, ένα κράμα ειδικοτήτων που μαρτυρεί τον διεπιστημονικό χαρακτήρα και τροφοδοτεί μια σειρά θετικών αλληλοεπιδράσεων, οι οποίες εντέλει λειτουργούν προς όφελος της αποκατάστασης των μνημείων. Κατά την ομιλία της, η Παρασκευή Γιούνη θα εστιάσει το ενδιαφέρον της σε συγκεκριμένα παραδείγματα που προβλημάτισαν την ομάδα του έργου, και θα συζητηθούν οι λύσεις που τελικά εφαρμόστηκαν ανά περίπτωση και ανά πεδίο δράσης.
«Αποκατάσταση του θεάτρου της Δωδώνης: δυσκολίες και προβληματισμοί πάνω στη μελέτη ενός μνημείου με πολλές ιδιαιτερότητες» – Πέτρος Κατσούδας
Το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης αποτελεί ένα σημαντικό μνημείο με πολλές ιδιαιτερότητες. Το μέγεθος του, η μεγάλη φθορά του υλικού δόμησης αλλά και οι σχετικά πρόσφατες επεμβάσεις του 1960 αποτελούν δεδομένα τα οποία ο μελετητής πρέπει να τα διαχειριστεί με γνώμονα τις βασικές αρχές που διέπουν την αποκατάσταση των μνημείων.
Σκοπός της ανακοίνωσης είναι η παρουσίαση της μελέτης αποκατάστασης, εστιάζοντας στην επίλυση ιδιαίτερων προβλημάτων και πώς η διαχείρισή τους επηρεάζει τις τελικές εργασίες αποκατάστασης του μνημείου. Επίσης, θα γίνει αναφορά στα φυσικά και τεχνικά χαρακτηριστικά του υλικού δόμησης και την επεξεργασία του κατά την αρχαιότητα και ο τρόπος αξιοποίησής τους ως στοιχείων τεκμηρίωσης κατά τη σύνταξη της μελέτης.
Μουσικό δρώμενο – «Η Ήπειρος επέκεινα: Η μεταφυσική του πωγωνίσιου»
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Παραμερίζοντας το πέπλο του χρόνου: Αρχαίο θέατρο Δωδώνης» παρουσιάζεται το μουσικό δρώμενο «Η Ήπειρος επέκεινα: Η μεταφυσική του πωγωνίσιου», το οποίο αφορά μια από τις πιο εμβληματικές μουσικές κουλτούρες της Ηπείρου, αυτή που καλλιεργείται στην περιοχή του Πωγωνίου. Στον τόπο αυτό, η τυπική ηπειρώτικη κομπανία (κλαρίνο, βιολί, λαούτο και ντέφι) διαμόρφωσε μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, με έμφαση στον σπαραγμό του αποχωρισμού, είτε πρόκειται για ξενιτεμό, είτε για θάνατο. Η κυριαρχία της πεντατονίας και ο εξπρεσιονισμός της ιδιότυπης πολυφωνίας, όπως εκφέρονται ένθεν κακείθεν της ελληνοαλβανικής συνοριακής γραμμής που διασχίζει το Πωγώνι, υπηρετούν τον διάλογο με το
υπερβατικό.
Το πρόγραμμα στηρίζεται κατά βάση στο οργανικό μοιρολόι. Ο σκελετός του μουσικού σχήματος είναι η οικογενειακή κομπανία Βέρδη, με καταγωγή από τους Βουλιαράτες της Άνω Δρόπολης, δύο μέλη της οποίας (Κώστας και Στέφανος) είναι φοιτητές του Τμήματος Μουσικών Σπουδών. Μαζί με άλλους δύο συμφοιτητές τους, πλαισιώνουν δύο μεγάλους ερμηνευτές του κλαρίνου που κατάγονται από το Πωγώνι, τον 80χρονο Τάκη-Λούκα και τον 30χρονο Πέτράκη-Λούκα. Παίζουν:Τάκης-Λούκας Χαρισιάδης (κλαρίνο), Κώστας Βέρδης (κλαρίνο), Πετράκης-Λούκας Χαλκιάς (κλαρίνο), Κώστας Τζίμας (τραγούδι), Στέφανος Βέρδης (βιολί) , Μιχάλης Βέρδης (λαούτο), Χρήστος Κούτσιας (λαούτο), Γιάννης Βέρδης (ντέφι) και Γιώργος Καρελιώτης (ντέφι).
Την επιμέλεια του δρώμενου έχει ο μουσικολόγος Γιώργος Κοκκώνης, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, που μελετά τη μουσική της Ηπείρου τα τελευταία 25 χρόνια και έχει εκδώσει το λεύκωμα «Μουσική από την Ήπειρο» στη σειρά Μουσικοί χάρτες του Ελληνισμού του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον κοινοβουλευτισμό και τη δημοκρατία.